Öz pikrimizche, Pawlus bu pütün xetni öz qoli bilen yazghan. 12 Silerge xetnini qobul qilishni mejburlimaqchi bolghanlar, ularning herbiri peqet özlirining tashqi qiyapitini perdazlap körsetmekchi bolghan, xalas; ularning bu meqsiti peqet «Mesihning krésti» tüpeylidin bolghan ziyankeshliktin qéchishtin ibaret, xalas. □«Silerge xetnini qobul qilishni mejburlimaqchi bolghanlar, ularning herbiri peqet özlirining tashqi qiyapitini perdazlap körsetmekchi bolghan, xalas» — «ularning herbiri peqet özlirining tashqi qiyapitini perdazlap körsetmekchi bolghan»lar bolsa nijatqa ige bolush üchün Tewrat qanunigha emel qilish kérek, dégen Yehudiylarning gépidin qorqqan, ular Yehudiylarning maxtishigha érishishini xalaydighan kishilerdur. «Tashqi qiyapette» grék tilida «etlerde» dégen ibare bilen ipadilinidu. «ularning bu meqsiti peqet «Mesihning krésti» tüpeylidin bolghan ziyankeshliktin qéchishtin ibaret, xalas» — «Mesihning krésti tüpeylidin bolghan ziyankeshlik»: démek, «Mesihning krésttiki ölümi (yaki «kréstining bizarliqi») tüpeylidin bolghan ziyankeshlik». Bu ziyankeshlik Yehudiylar teripidin, elwette. «Mesihning krésti» dégini bolsa, «Mesihning kréstlen’gende bolghan qurbanliqi birdinbir nijat yolidur» dégen xewerning qisqiche ipadisidur. Shu chaghda mushu heqiqetni tarqatquchilarning hemmisi Yehudiylar teripidin (we köp bashqilar teripidinmu, elwette) ziyankeshlikke uchraytti. 13 Chünki ular özlirimu xetne qilin’ghini bilen Tewrat qanunigha emel qilmaydu; lékin ular etliringlardin maxtinish üchün beribir silerni xetnini qobul qildurmaqchi bolidu. □«ular etliringlardin maxtinish üchün beribir silerni xetnini qobul qildurmaqchi bolidu» — «etliringlardin maxtinish» dégen ibarini qandaq chüshinimiz? Mushu Yehudiylar, «Galatiyaliqlar gépimizge kirdi, ulargha xetnini qobul qildurup ularni nijat yoligha algha basturduq!» dep bashqa Yehudiylar aldida maxtinishni xalaytti. 14 Özümni élip éytsam, Rebbimiz Eysa Mesihning krésttiki ölümidin bashqa héch ish bilen maxtanmighaymen! Chünki Uning krésti wasitisidin bu dunya manga nisbeten kréstlen’gen we menmu bu dunyagha nisbeten kréstlen’genmen. □«Chünki Uning krésti wasitisidin bu dunya manga nisbeten kréstlen’gen we menmu bu dunyagha nisbeten kréstlen’genmen» — «bu dunya manga nisbeten kréstlen’gen» dégen ibare, manga nisbeten ölgen, démekchi. 15 Chünki Mesih Eysada ne xetnilik ne xetnisizlik dégenler küchke ige emestur; birdinbir küchke ige bolidighini peqet yéngi bir yaralghuchidur! □«birdinbir küchke ige bolidighini peqet yéngi bir yaralghuchidur! » — «yéngi bir yaralghuchi» dégen ibare «yéngi (yaritilghan) adem»ni alahide körsitidu; lékin bu ibare yene Mesihning ölümi arqiliq apiride bolghan herbir «yéngi adem» we kelgüside peyda bolidighan yéngi asman-zéminni öz ichige alidu. ■Mat. 12:50; Yuh. 15:14; 2Kor. 5:16; Gal. 5:6; Kol. 3:11. 16 Bu qaide boyiche mangidighanlargha, ularning hemmisige we Xudaning Israiligha xatirjemlik we rehim-shepqet bolghay! □«Bu qaide boyiche mangidighanlargha, ularning hemmisige we Xudaning Israiligha xatirjemlik we rehim-shepqet bolghay!» — «Xudaning Israili» (yaki «Xudaning heqiqiy Israili») — démek, bashqa bir «Israil» bar. Bizningche bu ibare Israildin, yeni Yehudiylar ichidiki Xudaning nijat yolida mangghan, Mesih Eysani qobul qilghanlarni (yeni «Xudaning qaldisi»ni) körsitidu. Qalghan Yehudiylar «Israil» bolsimu, «Xudaning Israili» emes.
Bezi alimlar bu jümlidiki «we»ni «yeni» dep terjime qilip, «Xudaning Israili» pütkül jahandiki Mesihke tewe bolghanlardin bolghan jamaetni körsitidu, dep qaraydu. Lékin bizningche Pawlusning bu ibarisi, «men yuqirida bezi Yehudiylar toghruluq qattiq gep qilghinim bilen, hemme Yehudiy shundaq, dep oylap ketmenglar! «Xudaning Israili» bardur!» démekchi. ■Zeb. 125:5. 17 Buningdin kéyin héchkim bu ishlar bilen yene méni aware qilmisun! Chünki men öz bedinimde Eysaning yara izlirini kötürimen!□«... Men öz bedinimde Eysaning yara izlirini kötürimen!» — «Eysaning yara izliri» — démek, Pawlusning ténide qalghan yara izliri, yeni Mesih üchün xush xewer tarqitish yolida tartqan azab-oqubetlirining iznaliridur. Shu terepte u köp yarilan’ghan Rebbi Eysagha oxshashtur. «Eysaning yara izliri»ning grék tilida ikkinchi menisimu bar: «Eysaning (basqan) tamghisi» — démek, Pawlus bu söz arqiliq özining Eysagha pütünley mensup ikenlikinimu tekitlimekchi. ■2Kor. 4:10.
□6:1 «... aranglardiki rohiy kishiler yuwash-mulayimliq rohi bilen uni yolidin qayturup kélinglar» — «rohiy kishiler» yaki «rohqa tewe bolghanlar» bolsa daim Muqeddes Rohning yétekchilikide mangghan kishilerni körsitidu. «Korintliqlargha (1)»diki «kirish söz»imiznimu körüng.
■6:1 Rim. 14:1; 15:1; 1Kor. 9:22.
■6:2 Mat. 11:29; Yuh. 13:14; Rim. 15:1; 1Tés. 5:14.
□6:3 «Chünki birsining tarazigha toxtighudek ishi bolmay turup özini tarazigha toxtighudek dep chaghlisa, u öz-özini aldighanliq, xalas» — 2-ayetke qarighanda, Pawlusning bu sözi hajetmenlerge yaki mohtaj bolghanlargha yardem qolini héch uzartmaydighan ademlerni közde tutup éytilghan.
□6:4 «shuning bilen bashqilarningkidin emes, belki...» — yaki «shuning bilen özini bashqilar bilen sélishturmayla, ...».
□6:5 «Chünki herbir adem öz yükini kötürüshi kérek» — démek, her adem özining ishigha özi mes’ul bolushi kérek.
■6:5 Zeb. 62:12; Yer. 17:10; 32:19; Mat. 16:27; Rim. 2:6; 14:12; 1Kor. 3:8; 2Kor. 5:10; Weh. 2:23; 22:12.
□6:8 «Öz etlirining arzu-heweslirini qandurushqa uruq chachqan kishi» — grék tilida «öz etlirige uruq chachqan kishi». «öz etliridin chiriklik hosulini alidu» — yaki «öz etliridin halaketni alidu».
□6:10 «bizde purset bolsila, hemmeylen’ge, bolupmu étiqadtiki ailige mensup bolghanlargha yaxshi ishlarni qilip béreyli» — «étiqadtiki aile» bolsa dunyadiki barliq étiqadchilar, Xudaning ailisini körsitidu.
□6:11 «Mana, öz qolum bilen shunche chong herpler bilen yazghinimgha qaranglar!» — némishqa Pawlus buni yazidu? Yuqiriqi 4:15-ayet üstidiki izahatta éytqinimizdek, Pawlus adette pütükchi arqiliq xetlirini yazghan (mesilen, «Rim.» 16:22). Bizningche sewebi uningda birxil köz késili bar idi. Shuning bilen: — (1) Pawlus bu xetni yézish jiddiy bolghachqa, yénida muwapiq pütükchi bolmighanliqtin öz qoli bilen xetni yézishqa mejbur bolghan; (2) xetni heqiqeten özidin kelgenlikini ispatlash üchün az dégendimu axirqi ayetlerni öz qoli bilen yazdi. Chünki shu chaghda «saxta rosullar» köp idi, hetta Pawlusning nami bilen saxta xetlerni yazghanlar bar idi (2Tés.» 2:2ni körüng). Öz pikrimizche, Pawlus bu pütün xetni öz qoli bilen yazghan.
□6:12 «Silerge xetnini qobul qilishni mejburlimaqchi bolghanlar, ularning herbiri peqet özlirining tashqi qiyapitini perdazlap körsetmekchi bolghan, xalas» — «ularning herbiri peqet özlirining tashqi qiyapitini perdazlap körsetmekchi bolghan»lar bolsa nijatqa ige bolush üchün Tewrat qanunigha emel qilish kérek, dégen Yehudiylarning gépidin qorqqan, ular Yehudiylarning maxtishigha érishishini xalaydighan kishilerdur. «Tashqi qiyapette» grék tilida «etlerde» dégen ibare bilen ipadilinidu. «ularning bu meqsiti peqet «Mesihning krésti» tüpeylidin bolghan ziyankeshliktin qéchishtin ibaret, xalas» — «Mesihning krésti tüpeylidin bolghan ziyankeshlik»: démek, «Mesihning krésttiki ölümi (yaki «kréstining bizarliqi») tüpeylidin bolghan ziyankeshlik». Bu ziyankeshlik Yehudiylar teripidin, elwette. «Mesihning krésti» dégini bolsa, «Mesihning kréstlen’gende bolghan qurbanliqi birdinbir nijat yolidur» dégen xewerning qisqiche ipadisidur. Shu chaghda mushu heqiqetni tarqatquchilarning hemmisi Yehudiylar teripidin (we köp bashqilar teripidinmu, elwette) ziyankeshlikke uchraytti.
□6:13 «ular etliringlardin maxtinish üchün beribir silerni xetnini qobul qildurmaqchi bolidu» — «etliringlardin maxtinish» dégen ibarini qandaq chüshinimiz? Mushu Yehudiylar, «Galatiyaliqlar gépimizge kirdi, ulargha xetnini qobul qildurup ularni nijat yoligha algha basturduq!» dep bashqa Yehudiylar aldida maxtinishni xalaytti.
□6:14 «Chünki Uning krésti wasitisidin bu dunya manga nisbeten kréstlen’gen we menmu bu dunyagha nisbeten kréstlen’genmen» — «bu dunya manga nisbeten kréstlen’gen» dégen ibare, manga nisbeten ölgen, démekchi.
□6:15 «birdinbir küchke ige bolidighini peqet yéngi bir yaralghuchidur! » — «yéngi bir yaralghuchi» dégen ibare «yéngi (yaritilghan) adem»ni alahide körsitidu; lékin bu ibare yene Mesihning ölümi arqiliq apiride bolghan herbir «yéngi adem» we kelgüside peyda bolidighan yéngi asman-zéminni öz ichige alidu.
■6:15 Mat. 12:50; Yuh. 15:14; 2Kor. 5:16; Gal. 5:6; Kol. 3:11.
□6:16 «Bu qaide boyiche mangidighanlargha, ularning hemmisige we Xudaning Israiligha xatirjemlik we rehim-shepqet bolghay!» — «Xudaning Israili» (yaki «Xudaning heqiqiy Israili») — démek, bashqa bir «Israil» bar. Bizningche bu ibare Israildin, yeni Yehudiylar ichidiki Xudaning nijat yolida mangghan, Mesih Eysani qobul qilghanlarni (yeni «Xudaning qaldisi»ni) körsitidu. Qalghan Yehudiylar «Israil» bolsimu, «Xudaning Israili» emes. Bezi alimlar bu jümlidiki «we»ni «yeni» dep terjime qilip, «Xudaning Israili» pütkül jahandiki Mesihke tewe bolghanlardin bolghan jamaetni körsitidu, dep qaraydu. Lékin bizningche Pawlusning bu ibarisi, «men yuqirida bezi Yehudiylar toghruluq qattiq gep qilghinim bilen, hemme Yehudiy shundaq, dep oylap ketmenglar! «Xudaning Israili» bardur!» démekchi.
□6:17 «... Men öz bedinimde Eysaning yara izlirini kötürimen!» — «Eysaning yara izliri» — démek, Pawlusning ténide qalghan yara izliri, yeni Mesih üchün xush xewer tarqitish yolida tartqan azab-oqubetlirining iznaliridur. Shu terepte u köp yarilan’ghan Rebbi Eysagha oxshashtur. «Eysaning yara izliri»ning grék tilida ikkinchi menisimu bar: «Eysaning (basqan) tamghisi» — démek, Pawlus bu söz arqiliq özining Eysagha pütünley mensup ikenlikinimu tekitlimekchi.