48
Yaⱪupning Əfraim wǝ Manassǝⱨkǝ hǝyrlik dua ⱪilixi
Bu ixlardin keyin birsi Yüsüpkǝ: — Mana atang kesǝl bolup ⱪaptu, dǝp hǝwǝr bǝrdi. U ikki oƣli Manassǝⱨ bilǝn Əfraimni billǝ elip bardi. Birsi Yaⱪupⱪa: — Mana oƣlung Yüsüp ⱪexingƣa keliwatidu, dǝp hǝwǝr beriwidi, Israil küqǝp ⱪopup kariwatta olturdi.
Yaⱪup Yüsüpkǝ: — Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir Tǝngri manga Ⱪanaan zeminidiki Luz degǝn jayda ayan bolup, meni bǝrikǝtlǝp Yar. 17:1. manga: Mana, Mǝn sening nǝslingni kɵpǝytip, seni intayin zor awutimǝn, sǝndin bir türküm hǝlⱪ qiⱪirimǝn; bu zeminni sǝndin keyinki nǝslinggǝ ǝbǝdiy miras ⱪilip berimǝn, dǝp eytⱪanidi.Yar. 28:3; 35:11. Əmdi mǝn Misirƣa kelixtin ilgiri sanga Misir zeminida tuƣulƣan ikki oƣlung mening ⱨesablinidu; Əfraim bilǝn Manassǝⱨ bolsa, huddi Rubǝn bilǝn Ximeonƣa ohxax, ⱨǝr ikkisi mening oƣullirim bolidu.«ⱨǝr ikkisi mening oƣullirim bolidu» — keyin Manassǝⱨ wǝ Əfraimdin bolƣan ⱪǝbililǝr Israilning on ikki ⱪǝbilisidin ikkisi ⱨesablandi.  Yar. 41:50; 46:20. Ulardin keyin tapⱪan baliliring ɵzüngning bolidu; ular kǝlgüsidǝ mirasⱪa erixkǝndǝ akilirining nami astida bolidu.«ular kǝlgüsidǝ mirasⱪa erixkǝndǝ akilirining nami astida bolidu» — demǝk, ǝgǝr Yüsüpning keyin oƣulliri bolsa, Manassǝⱨning ⱪǝbilisi yaki Əfraimning ⱪǝbilisining bir ǝzasi ⱨesablinip, xu ⱪǝbilining bir ⱪismi süpitidǝ tegixlik miras alalaytti. Manga kǝlsǝk, Padandin keliwatⱪinimda Raⱨilǝ Ⱪanaan zeminida yol üstidǝ Əfratⱪa az ⱪalƣanda meni taxlap ɵlüp kǝtti. Mǝn uni xu yǝrdǝ, yǝni Əfratⱪa (yǝni Bǝyt-Lǝⱨǝmgǝ) baridiƣan yolda dǝpnǝ ⱪildim, — dedi.«meni taxlap ɵlüp kǝtti» — yaki «meni ⱨǝsrǝtkǝ ⱪaldurup ɵlüp kǝtti». «mǝn uni (Raⱨilǝni) xu yǝrdǝ, yǝni Əfratⱪa baridiƣan yolda dǝpnǝ ⱪildim» — Raⱨilǝ Yüsüpning ɵz anisi, ǝlwǝttǝ. Bǝlkim anisining ɵlümi toƣruluⱪ tǝpsilatlar uning esidǝ anqǝ ⱪalmiƣan boluxi mumkin idi.  Yar. 35:19.
Andin Israil Yüsüpning oƣulliriƣa ⱪarap: — Bular kimdur, — dǝp soridi.
Yüsüp atisiƣa jawabǝn: — Bular bolsa Huda manga bu yǝrdǝ bǝrgǝn oƣullirimdur, — dedi. U: — Ularni aldimƣa yeⱪin kǝltürgin, mǝn ularƣa bǝht-bǝrikǝt tilǝy, — dedi.
10 Əmdi Israilning kɵzliri ⱪeriliⱪidin ƣuwalixip yahxi kɵrǝlmǝytti. Xunga Yüsüp ularni uning aldiƣa yeⱪinraⱪ kǝltürdi; u ularni sɵyüp ⱪuqaⱪlidi. 11 Andin Israil Yüsüpkǝ: — Mǝn sening yüzüngni kɵrǝlǝymǝn dǝp ⱨeq oylimiƣanidim; lekin Huda meni sening baliliringnimu kɵrüxkǝ nesip ⱪildi, — dedi.
12 Yüsüp balilarni Yaⱪupning tizlirining ariliⱪidin elip, yüzini yǝrgǝ tǝgküzüp tǝzim ⱪildi.«Yaⱪupning» — ibraniy tilida «uning». 13 Andin Yüsüp bu ikkiylǝnni Israilning aldiƣa yeⱪin elip kelip, Əfraimni ong ⱪoli bilǝn tutup Israilning sol ⱪoliƣa udullap turƣuzdi; Manassǝⱨni sol ⱪoli bilǝn tutup Israilning ong ⱪoliƣa udullap turƣuzdi. 14 Lekin Israil ong ⱪolini uzitip, kǝnji balisi Əfraimning bexiƣa ⱪoydi, sol ⱪolini Manassǝⱨning bexiƣa ⱪoydi. Manassǝⱨ tunjisi bolsimu, u ikki ⱪolini ⱪayqilap tutup xundaⱪ ⱪoydi. 15 U Yüsüpkǝ bǝht-bǝrikǝt tilǝp: — Atilirim Ibraⱨim bilǝn Isⱨaⱪ Huda dǝp bilip yüzi aldida mangƣan, meni pütkül ɵmrümdǝ bu küngiqǝ padiqidǝk yetǝklǝp beⱪip kǝlgǝn Huda,Ibr. 11:21. 16 Manga ⱨǝmjǝmǝt bolup meni ⱨǝmmǝ bala-ⱪazadin ⱪutƣuzƣan Pǝrixtǝ bu ikki oƣulni bǝrikǝtlisun; ular mening ismim wǝ atilirim bolƣan Ibraⱨim wǝ Isⱨaⱪning isimliri bilǝn atilip, yǝr yüzidǝ kɵp awuƣay! — dedi.«...ⱨǝmjǝmǝt bolup ... ⱪutⱪuzƣan» — ibraniy tilida «goel» degǝn peil bilǝn ipadilinidu. Muxu yǝrdǝ «goel» degǝn peil Tǝwratta birinqi ⱪetim ixlitilidu. «Ayup» 19:25 wǝ izaⱨatini wǝ «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng.  Yar. 31:42; 32:1.
17 Yüsüp atisining ong ⱪolini Əfraimning bexiƣa ⱪoyƣinini kɵrüp kɵnglidǝ hapa boldi; xunga u atisining ⱪolini tutup, Əfraimning bexidin elip Manassǝⱨning bexiƣa yɵtkimǝkqi bolup, «Yüsüp atisining ong ⱪolini Əfraimning bexiƣa ⱪoyƣinini kɵrüp kɵnglidǝ hapa boldi» — ibraniy tilida «atisining ong ⱪolini Əfraimning bexiƣa ⱪoyƣini Yüsüpning kɵzlirigǝ yaman ixtǝk kɵründi». 18 atisiƣa: — Əy ata, bundaⱪ ⱪilmiƣin; qünki mana, tunjisi budur; ong ⱪolungni uning bexiƣa ⱪoyƣin! — dedi.
19 Lekin atisi rǝt ⱪilip: — Bilimǝn, i oƣlum, bilimǝn; uningdinmu bir ⱪowm qiⱪip, ɵzimu uluƣ bolidu, ǝmma dǝrⱨǝⱪiⱪǝt uning inisi uningdin tehimu uluƣ bolidu; uning nǝslidin naⱨayiti kɵp ⱪowmlar pǝyda bolidu, — dedi.Rut 4:11,12.
20 Xuning bilǝn xu küni u bu ikkisini bǝrikǝtlǝp: — Kǝlgüsidǝ Israillar bǝht-bǝrikǝt tiligǝndǝ: «Huda seni Əfraim bilǝn Manassǝⱨdǝk uluƣ ⱪilsun!» dǝydiƣan bolidu, dedi. Bu tǝriⱪidǝ u Əfraimni Manassǝⱨtin üstün ⱪoydi.Yǝr. 31:20.
21 Andin Israil Yüsüpkǝ yǝnǝ: — Mana, mǝn ɵlimǝn; lekin Huda silǝr bilǝn billǝ bolup, silǝrni ata-bowiliringlarning zeminiƣa ⱪayturup baridu. 22 Mǝn sanga ⱪerindaxliringningkidin bir ülüx yǝrni artuⱪ bǝrdim; xu yǝrni ɵzüm ⱪiliq wǝ oⱪyayim bilǝn Amoriylarning ⱪolidin tartiwalƣanidim.«Mǝn sanga ... bir ülüx yǝrni artuⱪ bǝrdim» — degǝn sɵzlǝrning yǝnǝ mumkin bolƣan ikki mǝnisi bar: — (1) «sanga... axu «yaƣliⱪ rayon» (kɵp zǝytun meyini qiⱪidiƣan zemin)ni tǝⱪdim ⱪildim,...» yaki (2) «sanga... Xǝkǝm degǝn yǝrni ... tǝⱪdim ⱪildim» (34-babni kɵrüng). Əmǝliyǝttǝ üq mǝnǝ ohxaxla toƣra boluxi mumkin.  Yǝ. 13:7; 16:1; 17:1; 24:8.
 
 

48:3 Yar. 17:1.

48:4 Yar. 28:3; 35:11.

48:5 «ⱨǝr ikkisi mening oƣullirim bolidu» — keyin Manassǝⱨ wǝ Əfraimdin bolƣan ⱪǝbililǝr Israilning on ikki ⱪǝbilisidin ikkisi ⱨesablandi.

48:5 Yar. 41:50; 46:20.

48:6 «ular kǝlgüsidǝ mirasⱪa erixkǝndǝ akilirining nami astida bolidu» — demǝk, ǝgǝr Yüsüpning keyin oƣulliri bolsa, Manassǝⱨning ⱪǝbilisi yaki Əfraimning ⱪǝbilisining bir ǝzasi ⱨesablinip, xu ⱪǝbilining bir ⱪismi süpitidǝ tegixlik miras alalaytti.

48:7 «meni taxlap ɵlüp kǝtti» — yaki «meni ⱨǝsrǝtkǝ ⱪaldurup ɵlüp kǝtti». «mǝn uni (Raⱨilǝni) xu yǝrdǝ, yǝni Əfratⱪa baridiƣan yolda dǝpnǝ ⱪildim» — Raⱨilǝ Yüsüpning ɵz anisi, ǝlwǝttǝ. Bǝlkim anisining ɵlümi toƣruluⱪ tǝpsilatlar uning esidǝ anqǝ ⱪalmiƣan boluxi mumkin idi.

48:7 Yar. 35:19.

48:12 «Yaⱪupning» — ibraniy tilida «uning».

48:15 Ibr. 11:21.

48:16 «...ⱨǝmjǝmǝt bolup ... ⱪutⱪuzƣan» — ibraniy tilida «goel» degǝn peil bilǝn ipadilinidu. Muxu yǝrdǝ «goel» degǝn peil Tǝwratta birinqi ⱪetim ixlitilidu. «Ayup» 19:25 wǝ izaⱨatini wǝ «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng.

48:16 Yar. 31:42; 32:1.

48:17 «Yüsüp atisining ong ⱪolini Əfraimning bexiƣa ⱪoyƣinini kɵrüp kɵnglidǝ hapa boldi» — ibraniy tilida «atisining ong ⱪolini Əfraimning bexiƣa ⱪoyƣini Yüsüpning kɵzlirigǝ yaman ixtǝk kɵründi».

48:19 Rut 4:11,12.

48:20 Yǝr. 31:20.

48:22 «Mǝn sanga ... bir ülüx yǝrni artuⱪ bǝrdim» — degǝn sɵzlǝrning yǝnǝ mumkin bolƣan ikki mǝnisi bar: — (1) «sanga... axu «yaƣliⱪ rayon» (kɵp zǝytun meyini qiⱪidiƣan zemin)ni tǝⱪdim ⱪildim,...» yaki (2) «sanga... Xǝkǝm degǝn yǝrni ... tǝⱪdim ⱪildim» (34-babni kɵrüng). Əmǝliyǝttǝ üq mǝnǝ ohxaxla toƣra boluxi mumkin.

48:22 Yǝ. 13:7; 16:1; 17:1; 24:8.