Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Ⱨoxiya 2

Israilƣa ⱪilinƣan tǝrbiyilik jaza — Hudaning sɵzining dawami

1-2 — Ananglarƣa dǝwayimni yǝtküzüp, uning bilǝn dǝwalixinglar; qünki u Mening ayalim ǝmǝs wǝ Mǝn uning eri ǝmǝs; u paⱨixilik turⱪini qirayidin, zinahorluⱪ ⱨalǝtlirini kɵksining arisidin yaⱪatsun!□

3 Bolmisa, Mǝn uni ⱪip-yalingaq ⱪilip ⱪoyimǝn, tuƣulƣan künidikidǝk anidin tuƣma ⱪilip ⱪoyimǝn;

Mǝn uni huddi qɵl-bayawanƣa ohxax ⱪilimǝn,

Uni bir ⱪaƣjiraⱪ yǝrgǝ aylandurimǝn,

Uni ussuzluⱪ bilǝn ɵltürimǝn;

4 Uning baliliriƣa rǝⱨim ⱪilmaymǝn,

Qünki ular paⱨixiliklǝrdin tɵrǝlgǝn balilardur.

5 Qünki ularning anisi paⱨixilik ⱪilƣan,

Ularni ⱪarnida kɵtürgüqi nomussizliⱪ ⱪilƣan;

Qünki u: «Mǝn manga nan wǝ süyümni, yung wǝ kanapimni, zǝytun meyim wǝ iqimlik-xarablirimni tǝminligüqi axnilirimƣa intilip ularni ⱪoƣliximǝn» — dedi.□

6 — Xunga mana, Mǝn yolungni tikǝn-jiƣanliⱪlar bilǝn qitlap ⱪorxiwalimǝn,

Israilning ǝtrapini tam bilǝn tosimǝn, u qiƣir yollirini tapalmaydiƣan bolidu.

7 Xuning bilǝn u axnilirini ⱪoƣlaydu, biraⱪ ularƣa yetixǝlmǝydu;

Ularni izdǝydu, tapalmaydu;

Xunglaxⱪa u: «Mǝn berip birinqi erimni tepip, uning yeniƣa ⱪaytimǝn; qünki ǝⱨwalim bügünkidin yahxi idi» — dǝydu.

8 — U ziraǝtlǝrni, yengi xarab wǝ zǝytun meyini tǝminligüqining Mǝn ikǝnlikimni,

Ɵzliri «Baal» butlarni yasaxⱪa ixlǝtkǝn kümüx-altunni kɵp ⱪilƣuqining Mǝn ikǝnlikimni zadi bilmidi.

9 Xunga Mǝn ⱪaytip kelimǝn, uningdiki ziraǝtlirimni ɵz waⱪtida,

Yengi xarablirimni ɵz pǝslidǝ elip ketimǝn,

Ɵzümdiki ularning yalingaqliⱪini yepixⱪa kerǝklik yung-kanaplirimni bǝrmǝy ⱪayturup ketimǝn;□

10 Ⱨazir Mǝn uning nomussizliⱪini axnilirining kɵz aldida axkarilaymǝn,

Ⱨeqkim uni ⱪolumdin ⱪutⱪuzalmaydu.□

11 Xundaⱪ ⱪilip uning tamaxaliriƣa hatimǝ berimǝn;

Uning ⱨeytliriƣa! Uning «yengi ay»liriƣa!

Uning «xabat»liriƣa! Ⱪisⱪisi, uning barliⱪ «jamaǝt ibadǝt sorun»liriƣa hatimǝ berimǝn!□

12 Wǝ Mǝn uning üzüm tallirini wǝ ǝnjür dǝrǝhlirini wǝyran ⱪilimǝn;

U bularni: «Bular bolsa axnilirim manga bǝrgǝn ix ⱨǝⱪⱪilirimdur!» degǝnidi;

Mǝn bularni janggalƣa aylandurimǝn, yawayi ⱨaywanlar ularni yǝp ketidu.■

13 Mǝn uning bexiƣa «Baal»larning künlirini qüxürimǝn;

Qünki u xu künliridǝ ularƣa isriⱪ salatti,

U ɵzini üzükliri wǝ zibu-zinnǝtliri bilǝn pǝrdazlap,

Axnilirini ⱪoƣlixip, Meni untudi — dǝydu Pǝrwǝrdigar.□

Huda ahir berip yǝnila Israilni muⱨǝbbiti arⱪiliⱪ ɵziningki ⱪilidu — «Yizrǝǝlning küni»

14 Xunga mana, Mǝn uning kɵnglini alimǝn,

Uni dalaƣa elip kelimǝn, kɵngligǝ sɵzlǝymǝn. □

15 Xundaⱪ ⱪilip Mǝn uningƣa xu yǝrdǝ üzümzarlirini ⱪayturimǝn,

«Aⱪor jilƣisi»ni «ümid ixiki» ⱪilip berimǝn;

Andin u xu yǝrdǝ yaxliⱪ künliridikidǝk,

Misir zeminidin qiⱪⱪan künidǝk küy-nahxa eytidu.□

16 Wǝ xu küni ǝmǝlgǝ axuruliduki, — dǝydu Pǝrwǝrdigar —«Sǝn Meni «erim» dǝp qaⱪirisǝn,

Ikkinqi Meni «Baal»im demǝysǝn.□

17 Qünki Mǝn «Baal»larning namlirini sening aƣzingdin elip taxlaymǝn,

Ular bu nami bilǝn ikkinqi ⱨeqⱪandaⱪ ǝslǝnmǝydu.□

18 Xuning bilǝn Mǝn ular üqün daladiki ⱨaywanlar, asmandiki uqar-ⱪanatlar wǝ yǝr yüzidiki ɵmüligüqilǝr bilǝn ǝⱨdǝ tüzimǝn; Mǝn oⱪya, ⱪiliq wǝ jǝngni sundurup zemindin elip taxlaymǝn; hǝlⱪimni aman-esǝn yatⱪuzimǝn.■

19 Xundaⱪ ⱪilip Mǝn seni ǝbǝdil’ǝbǝd Ɵzümgǝ baƣlaymǝn; ⱨǝⱪⱪaniyliⱪta, meⱨir-muⱨǝbbǝttǝ, rǝⱨim-xǝpⱪǝtlǝrdǝ seni Ɵzümgǝ baƣlaymǝn; □ 20 Sadaⱪǝtliktǝ seni Ɵzümgǝ baƣlaymǝn, xuning bilǝn sǝn Pǝrwǝrdigarni bilip yetisǝn. □ ■ 21 Wǝ xu künidǝ ǝmǝlgǝ axuruliduki, «Mǝn anglaymǝn» — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — «Mǝn asmanlarning tǝlipini anglaymǝn, bular yǝr-zeminning tǝlipini anglaydu; 22 Yǝr-zemin ziraǝtlǝrning, yengi xarab wǝ zǝytun meyining tǝlipini anglaydu; wǝ bular «Yizrǝǝl»ning tǝlipini anglaydu! □ 23 Wǝ Mǝn Ɵzüm üqün uni zeminda teriymǝn; Mǝn «Lo-ruⱨamaⱨ»ƣa rǝⱨim ⱪilimǝn; Mǝn «Lo-ammi»ƣa: «Mening hǝlⱪim!» dǝymǝn; wǝ ular Meni: «Mening Hudayim!» — dǝydu.□ ■

□2:1-2 «ananglarƣa dǝwayimni yǝtküzüp, uning bilǝn dǝwalixinglar; qünki u mening ayalim ǝmǝs wǝ mǝn uning eri ǝmǝs; u paⱨixilik turⱪini qirayidin, zinahorluⱪ ⱨalǝtlirini kɵksining arisidin yaⱪatsun!» — demisǝkmu bu sɵzlǝr ⱨǝm pǝyƣǝmbǝrning ɵz baliliriƣa ⱨǝmdǝ Hudaning ɵz hǝlⱪigǝ eytⱪanliridur. Tɵwǝndiki sɵzlǝr (14-3) asasǝn Hudaning Israilƣa bolƣan sɵzliri — Biraⱪ bǝziliri pǝyƣǝmbǝrning ɵz ǝⱨwaliƣa mas kelidu.

□2:5 «iqimlik-xarablirimni tǝminligüqi axnilirimƣa intilip ularni ⱪoƣliximǝn» — «axnilirim» Israil qoⱪunƣan ⱨǝrhil butlarni, bolupmu «Baal»larni kɵrsitidu. Nadan Israil ax-taam wǝ nǝrsǝ-kerǝklǝrni Huda ǝmǝs, bǝlki bu butlar tǝminlǝydu, dǝp ⱪaraytti.

□2:9 «Xunga mǝn ⱪaytip kelimǝn, uningdiki ziraǝtlirimni ... elip ketimǝn, Ɵzümdiki ... yung-kanaplirimni bǝrmǝy ⱪayturup ketimǝn» — Israillar Hudaning yeniƣa «ⱪaytixi» kerǝk. Ⱨazir ǝksiqǝ Huda ularning yeniƣa jazalaxⱪa ⱪaytidu.

□2:10 «Ⱨazir mǝn uning nomussizliⱪini axnilirining kɵz aldida axkarilaymǝn» — muxu «axniliri» degǝn sɵzning mǝnisi ⱨazir sǝl kengǝytildi. Israil Hudaning ⱪoƣdixiƣa ixǝnmǝy, ⱨǝrⱪaysi butpǝrǝs dɵlǝtlǝrgǝ tayinip ular bilǝn ittipaⱪdax bolmaⱪqi. Biraⱪ Huda Ɵzigǝ ⱪilƣan bu wapasizliⱪni ⱨǝmmǝ adǝmning kɵzi aldida axkarilaydu.

□2:11 «Hatimǝ berimǝn; uning ⱨeytliriƣa! Uning «yengi ay»liriƣa!...» — «yengi ay»ning birinqi küni ⱨeyt küni ⱨesablinatti. «Xabat» küni, yǝni xǝnbǝ küni, dǝm elix küni idi.

■2:12 Zǝb. 80:12-13; Yǝx. 5:5

□2:13 «mǝn uning bexiƣa «Baal»larning künlirini qüxürimǝn» — demǝk, Huda Israilning «Baal»larƣa qoⱪunƣan künlirining tegixlik jazasini ularning bexiƣa qüxüridu.

□2:14 «Xunga mana, mǝn uning kɵnglini alimǝn, uni dalaƣa elip kelimǝn, kɵngligǝ sɵzlǝymǝn» — «xunga» degǝn bu sɵz adǝmni tolimu ⱨǝyran ⱪilidu, ǝlwǝttǝ. Hudaning xapaiti daim degüdǝk xundaⱪ.

□2:15 «Xundaⱪ ⱪilip Mǝn uningƣa xu yǝrdǝ üzümzarlirini ⱪayturimǝn, «Aⱪor jilƣisi»ni «ümid ixiki» ⱪilip berimǝn; andin u xu yǝrdǝ yaxliⱪ künliridikidǝk, .... küy-nahxa eytidu» — bu ayǝttiki bǝzi sɵzlǝrning xǝrⱨi: — (1) «Aⱪor jilƣisi» — Əslidǝ Israil Pǝlǝstinni ixƣal ⱪilix üqün jǝng ⱪiliwatⱪan künlǝrdǝ, «Aⱪan» (yaki Ahor, mǝnisi «awarǝ») isimlik bir kixi Hudaning kɵrsǝtmisigǝ itaǝt ⱪilmiƣaqⱪa, pütkül Israil jǝngdǝ mǝƣlup boldi. Yǝxua pǝyƣǝmbǝrning wasitisi bilǝn Aⱪanning gunaⱨi eniⱪlanƣandin keyin, Israil Aⱪanni qalma-kesǝk ⱪilip ɵltürüwǝtti. Andin Israil düxmǝndin ⱪutⱪuzuldi. «Aⱪanning ɵlümi ularni ⱪutⱪuzƣan» degili bolidu. Xunga mǝzkur ayǝtning mǝnisi, bǝlkim birsi ularning gunaⱨlirini kɵtürüxi bilǝn, ular ⱪutⱪuzulidiƣan bolidu («Yǝ.» 7-babni kɵrüng). (2) «yaxliⱪ künliri» — bǝlkim Israilning «yengi bir ǝl» tuƣulƣandǝk, Misirdin qiⱪⱪan waⱪtini kɵrsitidu. (3) «nahxa eytidu» yǝnǝ «(Manga) jawab beridu» degǝnnimu bildüridu.

□2:16 «Sǝn Meni «erim» dǝp qaⱪirisǝn, ikkinqi Meni «Baal»im demǝysǝn» — «kirix sɵz»dǝ eytⱪinimizdǝk, «Baal» degǝn sɵzning bir mǝnisi «igǝm» yaki «erim».

□2:17 «Mǝn «Baal»larning namlirini sening aƣzingdin elip taxlaymǝn» — ibraniy tilida «Mǝn «Baal»larning namlirini uning (yǝni, Israilning) aƣzidin elip taxlaymǝn».

■2:18 Ayup 5:23; Yǝx. 11:6; Əz. 14:21; 34:25

□2:19 «Mǝn seni ... Ɵzümgǝ baƣlaymǝn» — bu sɵz adǝttǝ ⱪizni ɵzigǝ ǝmrigǝ elixini bildüridu.

□2:20 «ⱨǝⱪⱪaniyliⱪta, meⱨir-muⱨǝbbǝttǝ, rǝⱨim-xǝpⱪǝtlǝrdǝ.... sadaⱪǝtliktǝ (seni Ɵzümgǝ baƣlaymǝn)» — degǝn sɵzlǝr Hudaning ⱪilidiƣanlirini süpǝtlǝydu, ǝlwǝttǝ. Biraⱪ ixinimizki, bu sɵzlǝr yǝnǝ kǝlgüsidiki Israilning Hudaning muⱨǝbbitigǝ bolƣan inkasinimu bildüridu. Israil xu küni yǝnǝ wapasiz bolmaydu. Bu qong bir ɵzgirix, qong bir mɵjizidur!

■2:20 Yǝr. 31:33, 34

□2:22 «...bular «Yizrǝǝl»ning tǝlipini anglaydu!» — «Yizrǝǝl» degǝn isim «Israil» degǝn isim bilǝn tǝlǝppuz jǝⱨǝttǝ ohxixip ketidu, muxu yǝrdǝ Israilni kɵrsitidu. Biraⱪ Ⱨoxiyaning birinqi oƣli «Yizrǝǝl»ning anisining wapasizliⱪidin tuƣulup (2:4ni kɵrüng) andin xu sǝwǝbidin atisidin ayrilƣinidǝk, Israil «anisining wapasizliⱪi» bilǝn Hudasidin ayrilƣan bolup, ⱨazir Hudasi bilǝn ǝplǝxtürülgǝn bolidu.

□2:23 «Mǝn Ɵzüm üqün uni zeminda teriymǝn» — esimizdǝ barki, «Yizrǝǝl» «Hudaning teriƣini» degǝn mǝnidǝ. Hudaning Israil (Yizrǝǝl)ƣa bolƣan mǝⱪsiti, deⱨⱪanning ɵzi üqün uruⱪni zeminƣa teriƣiniƣa ohxax ǝmǝlgǝ axurulidu. Demǝk, ahirⱪi zamanda, Israil harakterida, mejǝzidǝ, ⱪilƣanlirida Hudaning kɵnglidikidǝk bolidu. Huda xu yol bilǝn Israilda Ɵzini uluƣlaydu.

■2:23 Ⱨox. 2:1; Rim. 9:26; 1Pet. 2:10