22
Wengga Gubu-buna Aburr-ni Jesus Abu-bu Barra
(Metiyu 26:1-5; Mark 14:1-2; Jon 11:45-53)
Gun-gatiya yi-gurrepa janara gu-ji burrwa gu-bona Ju yerrcha, minypa wolawola damba mun-gun․gun mbi-barra aburr-workiyana rrapa jip (sheep) an-geka an-nurra abu-buna, abu-barra, rrapa minypa gubu-borrwurra wola waykin an-guyinda an-mujaruk burr-burndarna, wurra jarra burr-beybana. Exodus 12:1-27 Gu-gurda ngacha janara yi-gurrepa gu-ji burrwa gu-bona, rrapa aburr-gata wana junggay yerrcha rrapa joborr marn․gi aburr-gunega birripa [gala aburr-yinmiyarna abi-rrimangarna Jesus, ngardawa] aburr-gurkuja burrwa wurra gama gorlk [aburr-bona gurda gu-janara gu-bama]. Wurra wengga gubu-buna aburr-ni barra Jesus ngardapa abi-rrima, abu-bu, a-juwa.
Jurrach (Judas) A-malchinga Burrwa Jesus Abu-bu Barra
(Metiyu 26:14-16; Mark 14:10-11)
Rrapa walkwalk an-gata Jeytan (Satan) an-nelangga, nipa ana-bona, a-barrngumurra ana-ngurrnga Jurrach Yichkériyat (Judas Iscariot) an-gata minypa Jesus burr-yika 12 gu-galiya yerrcha nipa an-nardiya an-ngardapa. Lika nipa Jurrach a-garlmuna, a-bona burrwa aburr-gata wana junggay yerrcha rrapa barrwa aburr-gata burrbu-ganyja aburr-workiya an-dakal an-guyinda jaga a-ganaja a-workiya Wangarr gun-nika gun-japurra rrawa. Lika a-wena burrwa minypa nipa burr-wu barra Jesus barra abi-rrima. Gun-narda waypa birripa aburr-galiyana nipa a-wena, lika aburr-marrkapchinga nula rrapa gochila abi-rrana rrupiya barra abu-wu. Lika Jurrach gu-yagurrmurra burrwa, lika a-garlmunapa gu-borrwurra a-ni a-yinmiya barra minypa yina gaya barra Jesus ngardapa abi-rrima, gala gu-galiya yerrcha burrbi-na.
Jesus Bijirri-jerrmarra Janara Nawanawa Abirri-ni
(Metiyu 26:17-25; Mark 14:12-21; Jon 13:21-30)
Gun-gata janara gu-ji minypa damba mun-gun․gun mbi-barra aburr-workiyana, gatiya gugu gun-balmapa gu-ji minypa an-geka jip abu-bu barra abu-bay. Lika Jesus bijirri-jerrmarra Birta (Peter) rrapa Jon, a-yinagata butula, “Birri-boy, nawanawa birri-ni mun-mujanara balaja rrapa an-mujanara jip barra ngubu-bay nguburr-ni.”
Bitipa abirri-yinagata, “Nginyipa jal nyi-nirra yina gaya barra ngatipa nawanawa nyirri-ni arrburrwa?”
10 “Ngika. Wurra birri-bamba, nyirri-bengga barra gu-murnangana rrawa, lika an-ngardapa an-gugaliya gatiya barra galamurrpa nyibu-garra nipa bugula a-bamiya a-bamburda duram ana-guyinda; lika ana-gotipa nyirri-jurrjurrma barra nipa an-gata. Lika nyiburr-jarl barra nyiburr-bamba, a-barrnguma. 11 Lika ana-gotipa nyirri-wenggana barra an-gata bala an-gurrimapa, nyirri-yinda barra nula, ‘A-lay, an-gaba Bunggawa a-wena, a-yinagata, “Yina gun-gaya gun-ngaypa gun-ngarnama barra ngaypa rrapa aburr-ngaypa jawina wugupa nyibu-bay nyiburr-ni rrapa nyibu-borrwa wola arr-beybana?’ ” 12 Lika nipa nyjirri-guybuka barra gun-ngarnama waykin gu-jirra gipa mu-ngoyurra gu-jarlapuna, belabila gun-nga burr-guta gu-jirra gu-boya barra ana-gotipa nawanawa nyirri-ni.”
13 Jesus a-yinagata a-wena butula, lika abirri-bona, lika gubirri-barripuna minypa nipa a-wena. Lika nawanawa abirri-ni mun-gata mun-mujanara balaja.
Minypa Jesus An-munyjurr Mbi-barra
(Metiyu 26:26-30; Mark 14:22-26; 1 Gorint 11:23-25)
14 Nuwurra waypa gun-balmapa gu-ji, Jesus a-rakaja gatiya balaja mu-jinyjapa, rrapa aburr-yigipa jawina gatiya wugupa nula. 15 Lika nipa a-yinanga burrwa, “Ngaypa burr-guya jal ngu-ni ngayurra-gugu wugupa ngubu-bay mun-guna gu-guna gu-janara nuwurra jurdach ngaypa ngu-juwa. 16 Ngardawa gun-guna ngaypa ngu-weya ana-gorrburrwa gun-burral: Ngaypa gala barra mola ngu-bay mun-guna gu-guna gu-janara nuwurra waypa gun-burral gu-bengga barra minypa ngaypa bunggawa ngu-ni barra, Wangarr nguna-gurrmurra.”
17 Jesus a-yinagata a-wena, lika mernda a-jirra a-menga minypa burr-girra gurnal, lika a-japurramayana nula Wangarr. Lika a-yinagata burrwa aburr-yigipa jawina, “Mun-guna bubu-ma, buburr-wuchichiya bubu-bay. 18 Ngardawa gun-guna ngaypa ngu-weya ana-gorrburrwa gun-burral: Gun-guniya gugu ngaypa gala barra mola ngu-bay mun-guna gurnal mun-girra nuwurra waypa ngaypa bunggawa ngu-ni barra, Wangarr nguna-gurrmurra.” A-yinagata a-wena.
19 Lika mu-menga damba, a-japurramayana nula Wangarr, lika mu-rrumurra, burr-wuna a-bona minypa a-yinagata burrwa, “Mun-guna ngaypa ngu-burral minypa ngaypa ngu-juwa barra ana-goyburrpa nyiburr-marr. Nyiburr-yinda barra nyibu-bay nyiburr-workiya minypa ngaypa ngunabu-borrwa barra.”
20 Rrapa mernda a-jirra minypa burr-girra gurnal Jesus a-yinagata burr-wuna. Minypa birripa waypa balaja mbi-barra, nipa a-menga, lika a-yinanga burrwa, “An-guna mernda a-jirra an-maywapa minypa gun-burral gun-geka rum mu-ngaypa ngu-maningan gun-burral gu-nenga mu-nirra, minypa ngaypa ngu-jortcha barra ana-gorrburrwa. Jeremiah 31:31-34
21 “Wurra bubi-na, an-ngardapa an-guna wugupa ngubu-banga nguburr-nirra nipa a-garlma barra aburr-gata aburr-bachirra murna burr-wu barra ngaypa, birripa ngunabu-bu barra. Psalms 41:9 22 Minyjiya. An-guna An-walkurpa An-gugaliya nipa a-juwa barra minypa Wangarr gu-borrwurra nula, wurra ana-gugaliya an-gata minypa nguna-bawuna rrapa murna burr-wuna ngaypa aburr-gata aburr-bachirra, nipa jarra an-gata an-gugaliya gun-nerra warrpam gu-ni barra nula.”
23 Jesus a-yinagata a-wena burrwa, lika birripa aburr-garlmunapa aburr-wengganachichiyana aburr-ni, “Ana-ngay? Ana-ngay? Ana-nga, a-lay?”
Ngarndarrk Ngarndarrk Aburr-negiyana Minypa Ana-nga Wana
24 Gu-gata wenga lika Jesus burr-yika 12 gu-galiya yerrcha aburr-gata ngarndarrk ngarndarrk aburr-negiyana aburr-ni, minypa birripa ana-nga an-ngardapa barra gubu-borrwa nula minypa nipa wana an-bapala. Metiyu 18:1; Mark 9:34; Luk 9:46 25 Wurra Jesus a-wena burrwa, “Bunggawa an-guyinda gu-guna a-yika gu-rrawa, birripa wana aburr-negiya burrwa aburr-workiya aburr-yigipa gu-galiya yerrcha, rrapa jal aburr-nirra birripa barra burrbu-ngurrja jimarna aburr-mola. 26 Wurra ana-goyburrpa gala barra nyiburr-yirda. Wurra ny-yinga ny-jata wana ny-bapala, nginyipa barra delipa nyi-negiya burrwa. Rrapa minypa ny-yinga ny-jata mu-ngoyurra ny-jirra burrwa, nginyipa barra nyi-mujama nyi-ni barra burrwa. Metiyu 10:42; 20:25-27; 23:11; Mark 9:35 27 Minyja bubu-borrwa: Ana-nga wana an-bapala? Waygaji an-gata minypa a-rakaja a-workiya rrapa balaja m-banga, wurra waygaji an-gata jama a-jirra nula rrapa balaja m-barnjinga a-workiya, ya? Wurra an-gata a-rakaja a-workiya, nipa wana. Wurra jarra ngaypiya ana-gorrburrwa minypa ngu-mujama. Jon 13:12-15
28 “Ana-goyburrpa nyiburr-gurdiya nyiburr-ni apula nyiburr-workiyana minypa mari gu-ji apula gu-workiyana, 29 ngaypa arr-gurrma barra bunggawa nyiburr-ni barra, minypa gun-maywapa Ngun-anya nguna-gurrmurra, bunggawa ngu-ni barra. 30 Minypa nuwurra waypa barra Bunggawa ngu-ni, ana-goyburrpa barra gatiya wugupa apula gu-ngardapa nguburr-raka barra balaja ngubu-bay wugupa. Rrapa ana-goyburrpa ngardapa ngardapa nyiburr-ni barra bunggawa an-guyinda gun-nika gun-gurrenyja gun-guni, rrapa aburr-gata minypa Yichrayal (Israel) aburr-bapurr arr-jirrapa arr-murna rrapa abirri-jirrapa, minypa 12, birripa barra gatiya aburr-ji ana-goyburrpa nyiburr-yinmiya barra nyiburr-wengga. Metiyu 19:28
Jesus Mu-ngoyurra Gu-ngurrjinga Minypa Nipa Birta (Peter) A-jordajiya Barra
(Metiyu 26:31-35; Mark 14:27-31; Jon 13:36-38)
31 “Jayman (Simon), a-lay, galiya apula. Walkwalk an-gata Jeytan (Satan), nipa gipa a-ngiwija nula Wangarr minypa barra nyirr-ngorrkornda ana-goyburrpa. 32 Wurra, a-lay, ngaypa jarra ngu-wengganana nggula, gala yapa ny-bawa gun-gata minypa marr ny-balcharra apula. Rrapa ny-jurda nginyipa Birta (Peter), nuwurra waypa nyina-jeka apula, nginyipa barra derta burr-nega aburr-guna aburr-nginyipa worlapa nggu yerrcha.”
33 Nipa Birta a-yinagata, “A-lay, Bunggawa, ngaypa ng-guna nawanawa ngu-ni gugu barra wugupa arr-barrnguma rrapa arr-juwa!”
34 Wurra Jesus a-yinagata, “Birta, a-lay, ngaypa jarra marn․gi: Geka barra ana-munya gala barra bawul (fowl) ni-gugu jiny-yengga, wurra jarra nginyi-gugu ny-jirrapa ny-nyardapa ny-joma ny-jordajiya burrwa jimarna gala marn․gi apula, rrapa nipa nuwurra jurdach bawul jiny-yengga barra.”
Rrupiya Rrapa Gorlk Rrapa Barrang
35 Gu-gata wenga Jesus burr-wengganana aburr-yigipa jawina, a-yinagata burrwa, “Gun-gata ngaypa arr-jerrmarra, nyiburr-bamuna rrupiya rrapa gorlk nyiburr-nyagara, wurra gun-nerranga jal nyiburr-ni, ya?”
Birripa aburr-yinagata, “Gun-nyagara.” Metiyu 10:9-10; Mark 6:8-9; Luk 9:3; 10:4
36 Lika nipa a-wena burrwa, “Minyjiya. Wurra gun-guniya gugu ny-yinga ny-jata rrupiya rrapa gorlk n-dimanga, ny-ja barra. Rrapa ny-yinga ny-jata gala barrang n-dima, wurra mun-nginyipa molma mun-gunegiya mirikal ny-barnja barra minypa barrang ny-ma barra. 37 Ngardawa ngaypa marn․gi gun-gata janguny gu-yurra nguna-ngurrjinga ngaypa, minypa gu-yinaga, ‘Burrbu-mulpuna nipa rrapa aburr-gata aburr-werra joborr gubu-rrumunga aburr-workiya.’ Rrapa gun-gata janguny gun-burral gu-ni barra minypa birripa aburr-yirda barra apula.” Isaiah 53:12
38 Aburr-yigipa jawina aburr-yinagata, “Bunggawa, na an-guna, ngayburrpa nyibi-rrimanga abirri-jirrapa barrang!”
Nipa a-yinagata, “Ganapiya.”
Jesus A-wengganana A-ni Gata Mu-mirk Alip (Olive) Mu-jirrapa
(Metiyu 26:36-46; Mark 14:32-42)
39 Jesus gu-bawuna gun-gata rrawa, lika yi-gata a-bona minypa wolawola a-bona a-workiyana mun-mirk mun-nelangga Alip (Olive) Mu-jirrapa. Rrapa aburr-yigipa jawina abu-jurrjurrmurra. 40 Lika gata waypa aburr-bena, Jesus a-wena burrwa, “Bubu-wenggana Wangarr barra nipa a-gunggaja ana-gorrburrwa rrapa gala nyiburr-yinmiya nyiburr-lijiwarriya.”
41 Lika ay-garlmuna gun-baykarda ngika, lika ana-menama gu-rrana, lika a-wengganana, a-yinanga, 42 “Anya, minyja nginyipa gun-nga ny-borrwuja, gun-guna mari ma, yerrnyja apula. Wurra minyja gun-nga nginyipa jal nyi-nirra ny-yinmiya apula, wurra ngaypa gala gun-nga barrwa jal ngu-ni.” Jesus a-yinagata a-wengganana a-ni. 43 Rrapa an-ngardapa waykin an-guyinda an-mujaruk ana-bupiyana, a-bena nula rrapa derta a-negarra. 44 Lika nipa Jesus mola burr-guya a-wengganana Wangarr minypa nipa burr-guya wargugu a-ni. Lika gatiya gugu a-ngurrundabiyana burr-guya minypa maningan mu-jortchinga mu-workiya.
45 Gun-gatiya waypa a-wengganana rrapa gu-mungbuna, lika a-garlmuna, ana-jekarra, burr-nana aburr-yigipa jawina aburr-yu ngardawa minypa wargugu aburr-ni. 46 Lika nipa a-wena burrwa, “An-nga nula nyiburr-yurra? Wurra buburr-garlma, bubu-wenggana Wangarr barra nipa a-gunggaja ana-gorrburrwa rrapa gala nyiburr-yinmiya nyiburr-lijiwarriya.”
Jesus Abi-rrimarra
(Metiyu 26:47-56; Mark 14:43-50; Jon 18:3-11)
47 Gun-gatiya waypa Jesus a-wena a-ji, aburr-jaranga gu-galiya yerrcha aburr-bena burrwa, Jurrach (Judas) an-gatiya an-ngardapa Jesus an-nika jawina nipa gatiya burr-gurdagurdarrana ana-jarl. Minypa nipa jechinuwa ana-bamunapa a-bena nula Jesus, lika a-machinga. 48 Wurra Jesus a-wena, “Jurrach, gu-gurdiya ngacha nguna-machinga, ny-yirdiya barra burr-wu an-guna An-walkurpa An-gugaliya abi-rrima barra, ya?”
49 Wurra aburr-yigipa jawina aburr-gata wugupa nula, birripa gubi-nana gu-yinmiya barra gu-ni, lika aburr-yinagata nula, “Bunggawa, ngayburrpa barra nyirrbu-bu, ya, ana-guna barrang ana-guyinda?” 50 Lika an-ngardapa jawina a-garlmunapa a-jarrchinga an-munganaguwa gelama a-jirra an-gata junggay wana an-babalapa an-nika an-mujama.
51 Wurra Jesus a-yinagata, “Bawa!” Lika gelama a-jirra a-rrimarrapa wanngu a-negarra.
52 Lika aburr-gata wana junggay yerrcha rrapa mola bunggawa an-guyinda jaga aburr-ganaja gun-japurra rrawa rrapa aburr-werranga aburr-gata mu-murna yerrcha abi-rrimarrapa, nipa Jesus a-garlmunapa a-wena burrwa, “Nyiburr-gurda, an-nga nula burr-barrang burr-jong burr-guta nyiburr-bona gurda? Wurra bama nyiburr-yinanga jimarna ngaypa ngu-bachirra, ya? 53 Wurra ngaypa ngu-jaranga ng-goma ng-gatiya wugupa ana-gorrburrwa gu-japurra rrawa nguburr-nirra nguburr-rrigirrgnga, wurra ana-goyburrpa gala ngunabi-rrima. Wurra ganapiya, gun-guniya gugu gu-gubalmapa ana-goyburrpa barra jama nyiburr-ji minypa nyiburr-gurdiya rrapa nipa an-gata walkwalk an-munya an-gurrimapa.” Luk 19:47; 21:37
Birta A-jordajiyana
(Metiyu 26:57-58,69-75; Mark 14:53-54,66-72; Jon 18:12-18,25-27)
54 Lika gu-gatiya wenga Jesus abi-rrimarra. Lika abu-ganyja aburr-bamuna, aburr-barrngumurra wupa gu-bala junggay wana an-babalapa gun-nika. Rrapa Birta burr-jurrjurrmurra gurda ana-bamuna marr barrparrwa. 55 Rrapa gatiya yarlanga gu-bol gu-rrirra aburr-werranga aburr-ngarnbuna aburr-ninya, lika Birta ana-bamuna, a-rakaja burrwa. 56 Lika gu-gata wenga jin-ngardapa jin-mujama a-nana Birta gu-bol gu-rrirra a-nayana. Lika galginy jinyu-derichinga a-nana, lika jiny-yena burrwa aburr-gata, “A-lay, an-guna burr-guta an-gata aburr-rrigirrgnga.”
57 Wurra Birta a-jordajiyana, minypa jonama a-gurkuja burrwa, a-yinagata, “A-jay, ngaypa gala marn․gi nula an-gata.”
58 Lika gun-baykarda ngika aburr-ni, lika an-ngardapa a-malawurra, lika a-wena nula, “A-lay, ny-jurda nginyipa burr-guta an-gata jawina nyi-nirra nula!”
Wurra Birta a-wena, “Ngaypa ngika nyiburr-gurda ngunabi-nacha nyiburr-bamburda!”
59 Mola marr gun-baykarda, lika an-nerranga burr-guya a-wena, “A-lay, an-guniya burr-guta an-gata aburr-rrigirrgnga aburr-workiya! Ngardawa minypa nipa an-guna Galali (Galilee) an-guyinda, ngarla!”
60 Wurra Birta a-yinagata, “A-lay, gun-nga ny-yeya ny-boya?”
Wurra gun-narda nipa a-wena a-ji, gugu bawul jiny-yena. 61 Lika Jesus ana-ngukurdanyjiyana, jechinuwa a-nana Birta. Lika Birta gu-borrwurra gun-gata minypa nipa Bunggawa a-wena nula, minypa a-yinagata, “Geka barra ana-munya gala barra bawul ni-gugu jiny-yengga, wurra jarra nginyi-gugu ny-jirrapa ny-nyardapa ny-joma ny-jordajiya burrwa jimarna gala marn․gi apula, rrapa nipa nuwurra jurdach bawul jiny-yengga barra.” 62 Gun-narda Birta gu-borrwurra, lika nipa yarlanga a-bena, lika burr-guya a-rruwujana a-ni.
Jesus Abu-borrkpuna Rrapa Abu-buna
(Metiyu 26:67-68; Mark 14:65)
63 Aburr-gata Jesus abi-rrimarra aburr-ji, birripa aburr-garlmunapa abu-borrkpuna rrapa abu-buna aburr-ni. 64 Mipila a-jirra abu-bichinga, lika abu-buna rrapa aburr-wena nula, “Marrka ngurrja arrburrwa: Ana-nga biy-buna, ya?” 65 Rrapa mu-nguy aburr-bachirramiyana nula aburr-wena.
Ganychila (Councillor) Yerrcha Gojilapa Abi-negarra Jesus
(Metiyu 26:59-66; Mark 14:55-64; Jon 18:19-24)
66 Gun-gata guna-gepana, lika mu-murna yerrcha gu-ngardapa aburr-negiyana birripa wana junggay yerrcha rrapa joborr marn․gi aburr-gunega burr-guta. Aburr-gurdiya ganychila (councillor) yerrcha, birripa aburr-wena aburr-birripa aburr-mujama abu-ganyja gurda burrwa Jesus. 67 Lika birripa ganychila yerrcha aburr-yinanga aburr-wena nula, “Minyja jimarn jarra nginyipa Christ, yama ny-nyurrjiya arrburrwa, a-lay?”
Nipa a-wena, “Minyja ngaypa ngu-wengga ana-gorrburrwa, gala marr nyiburr-balcha apula. 68 Rrapa minyja ngaypa arr-wenggana, ana-goyburrpa gala nyiburr-yinmiya nyiburr-wengga. 69 Wurra gun-nardiya gugu an-guna An-walkurpa An-gugaliya a-ninya barra ana-gera ana-munganaguwa an-gata Wana An-babalapa Wangarr.” Psalms 110:1
70 Lika birripa warrpam aburr-wena, “Gun-narda nginyipa ny-yena, minypa ny-yalkurpa nula Wangarr biy-yika, ya?”
Nipa a-yinagata, “Ana-goyburrpa nyiburr-wena, gun-nardiya.”
71 Birripa aburr-yinagata, “Gala barrwa jal nguburr-ni ana-nga barra a-ngurrja arrburrwa an-guna! Wurra gipa a-ngurrjiyanapa ganapiya.”

22:1 Exodus 12:1-27

22:20 Jeremiah 31:31-34

22:21 Psalms 41:9

22:24 Metiyu 18:1; Mark 9:34; Luk 9:46

22:26 Metiyu 10:42; 20:25-27; 23:11; Mark 9:35

22:27 Jon 13:12-15

22:30 Metiyu 19:28

22:35 Metiyu 10:9-10; Mark 6:8-9; Luk 9:3; 10:4

22:37 Isaiah 53:12

22:53 Luk 19:47; 21:37

22:69 Psalms 110:1