Birinqisi sɵz: «Mǝn ⱨeq itaǝtsiz bolmay pak bolimǝn; mǝn sap, mǝndǝ ⱨeq gunaⱨ yoⱪ...». Əmǝliyǝttǝ, Ayup bu sɵzlǝrni ⱪilmiƣan; u pǝⱪǝt Hudaƣa: «Ⱨǝrbir gunaⱨimni etirap ⱪilip kǝqürüm ⱪilindim, ⱨazir wijdanimƣa hilap ⱨeq gunaⱨimning barliⱪini bilmǝymǝn» degǝndǝk sɵzlǝrni ⱪilƣan. Bu sɵz ɵzini pütünlǝy sap, pütünlǝy bigunaⱨ, degǝnlik ǝmǝs, ǝlwǝttǝ. Elihu muxu yǝrdǝ hataliⱪ ɵtküzidu.
Ikkinqisi sɵz: «Mana, Huda sǝwǝb tepip manga ⱨujum ⱪilidu, U meni Ɵz düxmini dǝp ⱪaraydu» — Bu sɵz rastla 13:24dǝ wǝ yǝnǝ 14:7dǝ tepilidu.
Üqinqisi sɵz: «U mening putlirimni kixǝnlǝrgǝ salidu, ⱨǝmmǝ yollirimni kɵzitip yüridu» — bu sɵz 13:27dǝ tepilidu. ■Ayup 13:27; 14:16
Baxⱪa bir hil tǝrjimisi: «Sǝn nemixⱪa uning bilǝn dǝwalixip: — «U insanning ⱨǝmmǝ sɵzlirigǝ ⱨeq jawab bǝrmǝydu» dǝp yürisǝn?».
Ikkinqi ⱪurning baxⱪa bir hil tǝrjimisi: «U ularni agaⱨlar bilǝn ⱪorⱪitidu».
□33:3 «Sɵzlirim kɵnglümdǝk durus bolidu, lǝwlirim sap bolƣan tǝlimni bayan ⱪilidu» — biz Elihuning sɵzlirining bǝzilirini naⱨayiti durus, xundaⱪla Hudaning Roⱨining tǝlimi bilǝn kǝlgǝn, dǝp ⱪarisaⱪmu, bǝzi jaylarda u yǝnila ɵz natiⱪliⱪi bilǝn sɵz ⱪilidu. Əgǝr bizning Elihu mǝzkur kitabning yazƣuqisi degǝn pikrimiz toƣra bolidiƣan bolsa, u jǝzmǝn bu jǝⱨǝttǝ ɵz kǝmqilikini sǝzmǝy ⱪalmaydu. Xundaⱪtimu u biz üqün bu ǝmǝliy sɵⱨbǝtni tǝswirlǝp ⱪaldurƣan; ɵzining nemǝ degǝnlikinimu (sɵzmǝn bolsimu)biz üqün sǝmimiylik bilǝn hatirilǝydu. Bǝzidǝ biz ⱨǝtta uning sɵzliridin uni bir ⱨakawur adǝm ohxaydu dǝp pǝrǝz ⱪilip ⱪalimiz. Ⱨalbuki, bizmu bilip yetiximiz kerǝkki, mǝlum kixining sɵzmǝn bolup kǝtkǝnliki bilǝn gǝplirining ⱨǝmmisi ⱪuruⱪ boluxi natayin. Biz ⱨǝmmǝ adǝmning sɵzini sǝwr-taⱪǝt ⱨǝm diⱪⱪǝt bilǝn angliximizƣa toƣra kelidu. Buningdin sirt, Elihuning xeir xǝkildǝ bolƣan bayanliri baxⱪa sɵzligüqilǝrning xeiriy sǝwiyisigǝ yǝtmǝydu. Bu yǝnǝ uning bizgǝ bu ǝmǝliy ixlarni, ǝmǝliy bayanlarni ǝyni-ǝyni ⱪǝyt ⱪilƣanliⱪini ispatlaydu.
□33:4 «Ⱨǝmmigǝ Ⱪadirning nǝpisi meni janlanduridu» — yaki «Ⱨǝmmigǝ Ⱪadirning nǝpisi manga jan bǝrgǝn».
□33:7 «Bǝrⱨǝⱪ, mǝn sanga ⱨeq wǝⱨimǝ salmaⱪqi ǝmǝsmǝn» — Elihu muxu yǝrdǝ Ayupⱪa baxⱪilarning sɵzlirining eƣir kǝlgǝnlikini, xundaⱪla uning ɵzining bǝzi hiyalliridin ⱪorⱪup kǝtkǝnlikini azraⱪ sezip, uni hatirjǝm ⱪilmaⱪqi bolƣan boluxi mumkin.
■33:8 Ayup 10:7; 16:17; 23:10,11; 27:5
■33:10 Ayup 13:24; 16:9; 19:11
□33:11 «Ayupning «Mǝn ⱨeq itaǝtsiz bolmay pak bolimǝn; mǝn sap, mǝndǝ ⱨeq gunaⱨ yoⱪ... Mana, Huda mǝndin sǝwǝb tepip ... Ⱨǝmmǝ yollirimni kɵzitip yüridu» — degǝnlikingni anglidim» — (9-11-ayǝtlǝr) Elihu Ayupⱪa: «Ⱪuliⱪimƣa mundaⱪ gǝp ⱪilding» dǝp uning ⱪilƣan üq gepini ǝyiblǝydu. Birinqisi sɵz: «Mǝn ⱨeq itaǝtsiz bolmay pak bolimǝn; mǝn sap, mǝndǝ ⱨeq gunaⱨ yoⱪ...». Əmǝliyǝttǝ, Ayup bu sɵzlǝrni ⱪilmiƣan; u pǝⱪǝt Hudaƣa: «Ⱨǝrbir gunaⱨimni etirap ⱪilip kǝqürüm ⱪilindim, ⱨazir wijdanimƣa hilap ⱨeq gunaⱨimning barliⱪini bilmǝymǝn» degǝndǝk sɵzlǝrni ⱪilƣan. Bu sɵz ɵzini pütünlǝy sap, pütünlǝy bigunaⱨ, degǝnlik ǝmǝs, ǝlwǝttǝ. Elihu muxu yǝrdǝ hataliⱪ ɵtküzidu. Ikkinqisi sɵz: «Mana, Huda sǝwǝb tepip manga ⱨujum ⱪilidu, U meni Ɵz düxmini dǝp ⱪaraydu» — Bu sɵz rastla 13:24dǝ wǝ yǝnǝ 14:7dǝ tepilidu. Üqinqisi sɵz: «U mening putlirimni kixǝnlǝrgǝ salidu, ⱨǝmmǝ yollirimni kɵzitip yüridu» — bu sɵz 13:27dǝ tepilidu.
□33:13 «Sǝn nemixⱪa ... — «U Ɵzi ⱪilƣan ixliri toƣruluⱪ ⱨeq qüxǝnqǝ bǝrmǝydu» dǝp yürisǝn?» — Ayup ǝslidǝ «U Ɵzi ⱪilƣan ixliri toƣruluⱪ ⱨeq qüxǝnqǝ bǝrmǝydu» demigǝn; bǝlki u Hudaning bǝzi ⱪilƣan ixlirini, bolupmu ɵz bexiƣa qüxürgǝnlirini qüxǝndürmǝydiƣanliⱪini eytⱪanidi. Elihuningmu muxu yeridǝ hataliⱪi bar. Baxⱪa bir hil tǝrjimisi: «Sǝn nemixⱪa uning bilǝn dǝwalixip: — «U insanning ⱨǝmmǝ sɵzlirigǝ ⱨeq jawab bǝrmǝydu» dǝp yürisǝn?».
□33:14 «Bir ⱪetim, ikki ⱪetim» — bǝlkim «birnǝqqǝ ⱪetim» wǝ xuningdǝk «ⱨǝrhil yol bilǝn» degǝnni kɵrsitidiƣan bir ibarǝ boluxi mumkin.
□33:16 «... U insanlarning ⱪuliⱪini aqidu, U ularƣa bǝrgǝn nǝsiⱨǝtni ularning yürikigǝ mɵⱨürlǝydu» — biz Elihuning bu sɵzini naⱨayiti ǝⱨmiyiti bar dǝp ⱪaraymiz. U Huda Ɵz Roⱨi arⱪiliⱪ insanƣa sɵzlirini yǝtküzüp nǝsiⱨǝt ⱪilidu, dǝydu; ǝgǝr insan bu sɵzlǝrgǝ ⱪulaⱪ salmisa, Huda yǝnila xǝpⱪiti bilǝn qüxlǝr arⱪiliⱪ insan ⱪuliⱪini eqip bu agaⱨlanduruxlirini ⱨǝm nǝsiⱨitini bekitip mɵⱨürlǝydu. Ikkinqi ⱪurning baxⱪa bir hil tǝrjimisi: «U ularni agaⱨlar bilǝn ⱪorⱪitidu».
□33:17 «Uning mǝⱪsiti adǝmlǝrni yaman yolidin yanduruxtur, insanni tǝkǝbburluⱪtin saⱪlaxtur» — Elihuning qüxǝndürüxi boyiqǝ eytⱪanda, insanning ǝng qong mǝsilisi tǝkǝbburluⱪtin ibarǝt. Huda Ɵz iltipati arⱪiliⱪ awwal insanƣa Roⱨi arⱪiliⱪ nǝsiⱨǝt ⱪilidu; anglimisa u qüxlǝr arⱪiliⱪ nǝsiⱨǝtni bekitidu; yǝnǝ anglimisa kesǝllik yaki baxⱪa müxküllüklǝr bilǝn adǝmni agaⱨlandurup, uni ⱨalakǝttin yanduridu (18-22-ayǝtlǝr). Bu jazalax ǝmǝs, bǝlki Hudaning muⱨǝbbitidin qiⱪⱪan tǝrbiyidur; U mana muxular arⱪiliⱪ insanni ɵz tǝkǝbburluⱪining aⱪiwitidin ⱪoƣdap ⱪalidu. Elihuning bu tǝlimi insan üqün zor ǝⱨmiyǝtkǝ igǝ; Elihuning tǝlimi Ayupning ǝⱨwali toƣrisida qüxǝnqǝ bǝrmigǝn bilǝn, uning sɵzlirining Ayupⱪa azraⱪ paydisi tǝgkǝn bolsa kerǝk; azab-oⱪubǝtlǝr bolsa, dǝrwǝⱪǝ ⱪǝlbidiki tǝkǝbburluⱪni axkarilaydu. Ayupning ahirida ⱪilƣan towiliri asasǝn ɵz tǝkǝbburluⱪiƣa nisbǝtǝn bolƣan (42-bab).
□33:23 «Əgǝr uning bilǝn bir tǝrǝptǝ turidiƣan kelixtürgüqi bir pǝrixtǝ bolsa...» — «pǝrixtǝ» degǝn sɵz ǝmǝliyǝttǝ «hǝwǝr yǝtküzguqi» degǝn mǝnidǝ. Tǝwrat birinqi ⱪisim («Yaritilix») «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi»ni bizgǝ tonuxturidu; bu Pǝrixtǝ birdinbir, naⱨayiti sirliⱪ zat. Uni kɵrgǝnlǝrmu: «Biz Hudaning Ɵzini kɵrgǝn» deyixidu. Bu Pǝrixtǝ «Uz yeri»dǝ turƣan Ismail ⱨǝm anisi Ⱨǝjǝrgǝ kɵrünüp ularni ussuzluⱪtin ⱪutⱪuzƣan. Ⱨeq bolmiƣanda, Elihu muxu yǝrdǝ adǝmni gunaⱨtin ⱪutⱪuzux hizmiti pǝⱪǝt insan ⱨǝm Huda otturisida turidiƣan, xundaⱪla insandin üstün turidiƣan mundaⱪ bir zat tǝripidin bolidu, dǝydu. Bu «Hudaning Pǝrixtisi» Elihu «mingdin bir» degǝn bu Pǝrixtǝ Ayup ilgiri bexarǝt ⱪilƣan «Kelixtürgüqi» ⱨǝm «Ⱪutⱪuzƣuqum» degǝn zattin baxⱪa birsi ǝmǝs. Elihu bu yǝrdǝ bizgǝ yǝnila naⱨayiti ǝⱨmiyǝtlik tǝlim ⱨǝm karamǝt bir bexarǝtni beriwatidu. «Insan balisiƣa toƣra yolni kɵrsitip beridiƣan ...» — yaki «Insan balisiƣa uning (demǝk, Hudaning) ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi kɵrsitip beridiƣan...».
□33:24 «... Mǝn nijat-ⱪutuluxⱪa kapalǝt aldim» — ibraniy tilida «... Mǝn nijat-ⱪutuluxⱪa kapalǝt taptim».
□33:27 «U adǝmlǝr aldida küy eytip: ...» — yaki «U adǝmlǝrgǝ ⱪarap:...» yaki «U adǝmlǝr aldida etirap ⱪilip:...».
□33:29 «Ikki, ⱨǝtta üq mǝrtǝm ayan ⱪilidu» — «ikki, üq mǝrtǝm» degǝn sɵz adǝttǝ «birnǝqqǝ mǝrtǝm»ni kɵrsitidu. Demǝk, üq ⱪetim bilǝn tohtimaydu; bu bayan Hudaning bizgǝ bolƣan qongⱪur meⱨri-xǝpⱪitini ayan ⱪilidu; biraⱪ ⱨeqkim bu pakittin paydilinay dǝp Hudaning sǝwr-taⱪitini Sinimisun, bu intayin hǝtǝrlik ix, ǝlwǝttǝ!