Muqeddes Kalam (latin yéziq) Filippiliqlargha 3

1 Axirida, ey qérindashlirim, Rebde shadlininglar! Bularni silerge qayta yézish men üchün awarichilik emes, belki silerge amanliq élip kélidu.■

2 Itlardin hézi bolunglar, yamanliq qilghuchilardin hézi bolunglar, «tilim-tilim kesküchiler»din hézi bolunglar!□ ■ 3 Chünki heqiqiy sünnetlikler bolsa Xudaning Rohi arqiliq ibadet qilghuchi, Mesih Eysadin pexirlinip tentene qilghuchi, etke tayanmaydighan bizlerdurmiz.■ 4 Méningmu etke tayan’ghuchilikim bar! Bashqilar «öz etlirimge tayansam bolidu» dése, men téximu shundaq;□ ■ 5 sünnetke kelsek, men tughulup sekkizinchi küni sünnet qilindim; Israil millitidin, Binyaminning qebilisidinmen, «Ibraniylarning ibraniyisi»men; Tewrat-qanuni tereptin éytqanda, «Perisiy» mezhipidimu bolghanmen;□ ■ 6 Xudagha bolghan qizghinliqimgha kelsek, jamaetke ziyankeshlik qilghuchi idim; Tewrat qanuni telep qilghan heqqaniyliqqa kelsek, eyibisiz idim;□ ■ 7 emma manga néme ish «paydiliq» bolsa, bularni Mesih sewebidin ziyanliq dep hésablidim;■ 8 Mesih Eysa Rebbimni tonushning ewzelliki wejidin, men bashqa hemme ishni ziyanliq dep hésablaymen; men derweqe Uning üchünmu hemmidin mehrum bolghan; berheq, Mesihke érishishim üchün bularni nijaset dep hésablaymenki,■ 9 Mesihte bolup, özümdiki qandaqtur heqqaniyliq (Tewrat qanunidin chiqqan heqqaniyliq)tin waz kéchip, Mesihning étiqad-sadiqliqi arqiliq bolghan heqqaniyliq, yeni étiqad arqiliq Xudadin bolghan heqqaniyliqqa érisheleymen; □ ■ 10 muddiayim Uni tonushtur, — yeni Uning ölüp tirilishining küch-qudritide yashap, Uning azablirigha sirdash-hemdemlikte bolup, Uning ölümini ülge qilip özgertilip, □ ■ 11 shundaqla mumkin qeder ölümdin tirilishke yétishni muddia qilimen.□

12 Ulargha érishtim yaki kamaletke yettim démekchi emesmen; lékin Mesih Eysaning méni tutuwélishida bolghan muddia-nishanini özüm tutuwalsam dep chépip yürmektimen. 13 Qérindashlar, men özümni uni tutuwaldim dep qarimaymen. Peqet shu bir ishnila qilimenki, ötüp ketken ishlarni untup, aldimdiki ishlargha intilip, 14 nishanni qoghlap, Xudaning Mesih Eysada bolghan büyük chaqiriqidiki in’amigha qarap chépip yürmektimen.■

15 Emdi arimizdin kimki piship yétilgen bolsa shu oy-meqsette bolayli. Eger bashqiche oy-meqsette bolsanglar, Xuda bunimu silerge körsitip béridu.□ 16 Qandaqla bolmisun, qandaq ölchemge yetken bolsaq, shu ölchem boyiche qedem bésiwéreyli.□ ■

17 Méni ülge qilip egishinglar, ey qérindashlar, shundaqla biz silerge tiklep bergen nemune boyiche oxshash yolda mangghanlarghimu közünglarni tikip, ulardin ögininglar. ■ 18 Chünki silerge köp qétim éytqinimdek, we hazirmu köz yashlirim bilen qayta éytimenki, nurghun kishiler Mesihning kréstigha düshmen bolup mangmaqta. □ ■ 19 Ularning aqiwiti halakettur, xudasi özining qarnidur, sheripi qilip maxtan’ghini öz nomussizliqidur, oylighanliri peqet bu dunyadiki ishlardur. 20 Halbuki, bizning puqraliqimiz bolsa ershtidur, biz del shu yerdin Nijatkarning chüshüshini intizarliq bilen kütmektimiz — U bolsa Rebbimiz Eysa Mesihdur. □ ■ 21 U barliq mewjudatlarni Özige boysunduridighan qudriti boyiche bizning ebgar bu ténimizni özgertip, Özining shan-shereplik ténige oxshash halgha keltüridu.□ ■

■3:1 Fil. 4:4; Yaq. 1:2; 1Pét. 4:13.

□3:2 «Itlardin hézi bolunglar, yamanliq qilghuchilardin hézi bolunglar, «tilim-tilim kesküchiler»din hézi bolunglar!» — «itlar» yalghan telim bergüchi, Xudaning yolini burighuchi qatarliqlarni körsitidu. 3-7-ayetlerni körüng. «Tilim-tilim kesküchiler» intayin kinayilik, hejwiy gep bolup, u «ademler sünnetsiz (xetnisiz) bolsa qutquzulmaydu» dep terep-terepte ishen’güchilerning herbirini sünnet qilmaqchi bolghan Yehudiylarni körsitidu. Shu babtiki 3-8, -17-21-ayetlerni hem izahatlarni körüng. Sünnetning ehmiyiti, «ettiki sünnet» we «rohiy sünnet» toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.

■3:2 Yesh. 56:10.

■3:3 Qan. 10:16; 30:6; Yer. 4:4; Yuh. 4:24; Rim. 2:29; Kol. 2:11.

□3:4 «Méningmu etke tayan’ghuchilikim bar! Bashqilar «öz etlirimge tayansam bolidu» dése, men téximu shundaq» — bu sözler intayin muhim. «Et» yaki «etler» toghruluq «Rimliqlargha»diki «kirish söz»imizni körüng. «Öz etlirimge tayan’ghudek salahiyitim bar» dégini, «mende Xuda aldida gunahimni yughudek, özümni Xudagha epleshtürgüdek qilghan ishlirim bar» dégenliktur (mesilen, men sünnet qilin’ghan, ötkende ibadetxanida nurghun qurbanliqlarni we hediyelerni sun’ghan, muhim diniy erbabmen, qatarliqlar).

■3:4 2Kor. 11:21.

□3:5 «... Tewrat-qanuni tereptin éytqanda, «Perisiy» mezhipidimu bolghanmen» — «Perisiyler» Yehudiylar arisidiki Tewrat qanunidiki teleplerni eng tekitleydighan diniy mezhep idi. «Tebirler»nimu körüng.

■3:5 Yar. 49:27; Ros. 23:6; 2Kor. 11:22.

□3:6 «Xudagha bolghan qizghinliqimgha kelsek, jamaetke ziyankeshlik qilghuchi idim» — «jamaetke ziyankeshlik qilish» Xudaning iradisi emes idi, elwette; lékin shu waqitlardiki Pawlus (Saul) Mesihge qarshi bolup, «Mesihke étiqad baghlashni bolsa Xudaning yoli bilen qarshilashqanliq, Tewrat qanunini bulghighanliq» dep oylaytti; shuning bilen shu chaghda u Xudagha bolghan «qizghinliq»ini xata yolgha qaritip «jamaetke ziyankeshlik qildi». «Tewrat qanuni telep qilghan heqqaniyliqqa kelsek, eyibisiz idim» — «eyibsiz» — démek, u Tewrat qanuni jehetidin özini eyibsiz dep qaraytti. Kéyin Xudaning Rohidin yorutulghanda u Tewrat qanunidiki toluq telepni bilip yétip, özini tolimu eyiblik tonup yetti («Rim.» 7:7-25, bolupmu 7ni körüng).

■3:6 Ros. 8:3; 9:1; 22:3, 4; Gal. 1:13; 1Tim. 1:13.

■3:7 Mat. 13:44.

■3:8 Yesh. 53:11; Yer. 9:22; Yuh. 17:3; Kol. 2:2.

□3:9 «Mesihte bolup, özümdiki qandaqtur heqqaniyliq..tin waz kéchip, Mesihning étiqad-sadiqliqi arqiliq bolghan heqqaniyliq, yeni étiqad arqiliq Xudadin bolghan heqqaniyliqqa érisheleymen» — «Mesihte» — grék tilida «Uningda».

■3:9 Rim. 1:17; 3:21.

□3:10 «Uning (Mesihning) azablirigha bolghan sirdash-hemdemlik» — buning toghrisida «qoshumche söz»imizni körüng. «Uning azablirigha sirdash-hemdemlikte bolup, Uning ölümini ülge qilip özgertilip...» — Mesihte bolghan muhebbet, heqqaniyliq, yuwash-mulayimliq, sewr-taqetlik, iman-étiqad we bashqilarni kechürüm qilish pozitsiyining eng ayan qilin’ghan waqti bolsa Uning ölümide bolghandur. Shuning bilen bizge «Uning ölümi»din eng chongqur, eng ulugh ülge körülidu.

■3:10 Rim. 8:17; 2Kor. 4:10; 2Tim. 2:11,12; 1Pét. 4:13.

□3:11 «shundaqla mumkin qeder ölümdin tirilishke yétishni muddia qilimen...» — Pawlusning mushu sözi, uning axirqi künide ölümdin tirilishini muddia qilishi emes; chünki uning Mesihning künide ölümdin tirilishige qet’iy ishenchi bar idi (1:21). «Ölümdin tirilish»te, ishen’güchilerde nurghunlighan yéngi qabiliyetler, yéngi küchler, yéngi bilim-chüshenchiler we wehiyler peyda bolidu, Xudaning toluq shan-sheripi cheksiz körünidu; lékin, Pawlus belkim mushu dewrning özide bu ishlargha ige bolsam dégen ulugh muddiada bolghan bolsa kérek. 12-ayetni körüng.

■3:14 1Kor. 9:24; 2Tim. 4:7.

□3:15 «Eger bashqiche oy-meqsette bolsanglar» — Pawlusning bu dégini, belkim nishanni qoghlishinglargha herqandaq namuwapiq oyda bolsanglar» dégen menide bolsa kérek. Bezi alimlar bu ayetning: «Emdi arimizdiki kimki «piship yétilgen» (kinayilik, hejwiy éytilghan) bolsa, mushu oyda bolayli. Eger siler bashqiche oylighan bolsanglar, Xuda buning xataliqini silerge ayan qilidu» dégen menide dep qaraydu. Biz uninggha qayil emesmiz; ayetning ikkinchi qismi uninggha zit kélidu.

□3:16 «Qandaqla bolmisun, qandaq ölchemge yetken bolsaq, shu ölchem boyiche qedem bésiwéreyli» — bezi kona köchürmilerde: «qandaqla bolmisun, qandaq ölchemge yetken bolsaq, shu ölchem boyiche qedem bésiwéreyli, shu oyidimu boliwéreyli» déyilidu.

■3:16 Rim. 12:16; 15:5; 1Kor. 1:10; Gal. 6:16; Fil. 2:2; 1Pét. 3:8.

■3:17 1Kor. 4:16; 11:1; 1Tés. 1:6.

□3:18 «nurghun kishiler Mesihning kréstigha düshmen bolup mangmaqta» — «Mesihning kréstigha düshmen bolush» toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.

■3:18 Rim. 16:17.

□3:20 «Halbuki, bizning puqraliqimiz bolsa ershtidur, biz del shu yerdin nijatkarning chüshüshini intizarliq bilen kütmektimiz» — «Mesihning kréstigha bolghan düshmenler» bolsa ershke emes, belki «bu dunya»gha, yene «zémin»gha tewedur.

■3:20 1Kor. 1:7; 1Tés. 1:10; Tit. 2:13; Ibr. 13:14.

□3:21 «U barliq mewjudatlarni Özige boysunduridighan qudriti boyiche bizning ebgar bu ténimizni özgertip, Özining shan-shereplik ténige oxshash halgha keltüridu» — «ebgar bu ténimiz» grék tilida «bizni töwen qilidighan bu ténimiz», yaki «bizni kichik péilliq qilidighan bu ténimiz» dégenni bildüridu. Birsi tekebburliship ketken bolsa ténide herqandaq ajizliq, ebgarliq peyda bolsa mushundaq ademlerning chongchiliqigha xatime bérilidu, elwette, shundaqla hemmimizge kichik péilliqning toghra kélidighanliqini roshen körsitidu.

■3:21 1Kor. 15:51; Kol. 3:4; 1Yuh. 3:2.