Korintliqlargha «1»
1
Rosul Pawlus Korint shehiridiki jamaetke yazghan biqinchi mektup •••• Salam
1-2 Xudaning iradisi bilen Mesih Eysaning rosuli dep chaqirilghan menki Pawlustin we qérindishimiz Sosténistin Korint shehiridiki jamaetke, Mesih Eysada pak-muqeddes qilinip, «muqeddes bendilirim» dep chaqirilghanlargha we shuningdek her yerlerde Reb Eysa Mesihning (U ulargha we bizge mensup!) namigha nida qilghuchilarning hemmisige salam!«her yerlerde Reb Eysa Mesihning (u ulargha we bizge mensup!) namigha nida qilghuchilarning hemmisi» — bu ibare «alemshumul jamaet»ning addiy we yighinchaq bir tebiridur.  Yuh. 17:19; Ros. 15:9; Rim. 1:7; Ef. 1:1; 1Tés. 4:7; 2Tim. 2:22. Atimiz Xuda hem Reb Eysa Mesihtin silerge méhir-shepqet we xatirjemlik bolghay!Rim. 1:7; 2Kor. 1:2; Ef. 1:2; 1Pét. 1:2.
Xudaning Mesih Eysada silerge ata qilin’ghan méhir-shepqiti tüpeylidin Xudayimgha herdaim teshekkür éytimen; buning bilen siler Uningda her terepte, herqandaq sözde, her tereptiki bilimlerde bay qilin’ghansiler,«buning bilen siler uningda her terepte ... bay qilin’ghansiler» — «uningda» — Mesih Eysada.  Kol. 1:9. xuddi Mesihning guwahliqi silerde testiqlan’ghandek.«... xuddi Mesihning guwahliqi silerde testiqlan’ghandek» — Xudaning ulargha rohiy iltipatlarni béghishlighanliqi: (1) Xudaning Korintliqlargha Pawlusning Mesih toghruluq bolghan guwahliqining toghra ikenlikini ispatlighini we (2) Xudaning Mesihning ularning qelbide turghanliqini, ularning heqiqeten Mesihke tewe ikenlikini testiqlighini idi. Mesilen, Xuda rohiy iltipatliri arqiliq kornéliusdikilerni «méning ademlirim» dep testiqlighanidi («Ros.» 10:44-44ge qarang. «rohiy iltipatlar»ni chüshinish üchün 12- we 14-babqa qarang. Shuning bilen silerde herqandaq rohiy iltipat kemlik qilmastan, Rebbimiz Eysa Mesihning ayan qilinishini kütisiler; «Rebbimiz Eysa Mesihning ayan qilinishi» — Reb dunyagha qaytip kelgende u her ademge ayan bolidu, elwette.  Fil. 3:20; Tit. 2:13. U yene silerni axirghuche mustehkemleyduki, Reb Eysa Mesihning küni kelgüche eyibsiz saqlinisiler;«Reb Eysa Mesihning küni» — Uning zémin’gha qayta kélidighan küni.  1Tés. 3:13; 5:23. Xuda sözide turghuchidur — silerni Öz Oghli Reb Eysa Mesihning sirdash-hemdemlikige chaqirghuchi del Uning Özidur.«Xuda sözide turghuchidur» — démek, Xuda ademni Özining pak-muqeddes sirdash-hemdemlikige chaqirghachqa, Öz méhir-shepqiti bilen uni yene axirghiche gunah we Sheytanning ilkidin saqlap, pak hayatta yashashqa kücheytishke wede qilghan.  Yer. 32:40-44; Yuh. 15:5; 1Kor. 10:13; Gal. 2:20; 1Tés. 5:24; 1Yuh. 1:3.
 
Bölünüshler toghruluq
10 Emdi men silerdin Rebbimiz Eysa Mesihning nami bilen shuni ötünimenki, i qérindashlar, gépinglar bir yerdin chiqsun, aranglarda bölgünchilik bolmisun, bir pikirde, bir niyette kamil birleshtürülünglar; «men silerdin Rebbimiz Eysa Mesihning nami bilen shuni ötünimenki, i qérindashlar...» — «qérindashlar» Injilda «étiqadchi aka-ukilar» dégen bilen ipadilinidu. Emma pütkül muqeddes kitabta qérindashlar («étiqadchi aka-ukilar») «étiqadchi acha-singillar»nimu öz ichige alidu. Bu prinsip «Yar.» 1:27de körünidu; «Xudaning süret-obrazi» bolghan «adem»ning özi «er-ayal»ni öz ichige alidu. Shuning bilen biz «qérindashlar» dep terjime qilduq.  Rim. 12:16; 15:5; Fil. 2:2; 3:16; 1Pét. 3:8. 11 Chünki Klowining ailisidikilerning manga siler toghranglarda éytishiche, i qérindashlirim, aranglarda talash-tartishlar bar iken. 12 Démekchi bolghinim shuki, herbiringlar: «Men Pawlusning terepdari», «Men Apollosning terepdari», «Men Kéfasning terepdari» we «Men Mesihning terepdari» dewatisiler. «Kéfas» — rosul Pétrusning ibraniyche ismi idi.  Ros. 18:24; 1Kor. 3:4; 16:12. 13 Ejeba, Mesih bölün’genmiken? Siler üchün kréstlen’gen adem Pawlusmidi? Siler Pawlusning namigha chömüldürüldünglarmu?«Siler Pawlusning namigha chömüldürüldünglarmu?» — «chömüldürüldünglarmu» mushu yerde sugha chümüldürülüshni körsitidu.
14 Men Xudagha teshekkür éytimenki, aranglardin Krispus bilen Gayustin bashqa héchqaysinglarni chömüldürmidim; Ros. 18:8; Rim. 16:23. 15 shuning bilen héchkim méni özining namida ademlerni chömüldürdi, déyelmeydu. 16 Durus, men yene Istifanasning öyidikilernimu chömüldürdüm; bashqa birawni chömüldürginimni esliyelmeymen.1Kor. 16:15,17.
17 Chünki Mesih méni ademlerni chömüldürüshke emes, belki xush xewerni jakarlashqa ewetti; uni jakarlash bolsa insanning hékmetlik sözliri bilen bolmasliqi kérek; undaq bolghanda Mesihning krésttiki qurbanliqining küchi yoqitilghan bolidu. 1Kor. 2:1, 4; 2Pét. 1:16. 18 Chünki krésttiki qurbanliqi toghruluq söz-kalam halaketke kétiwatqanlargha exmeqliq, emma qutulduruluwatqan bizlerge Xudaning küch-qudritidur. Rim. 1:16. 19 Chünki mundaq pütülgenki, «Men danishmenlerning danishmenlikini yoqitimen, aqillarning aqilliqini chetke qaqimen». «Chünki mundaq pütülgenki...» — «mundaq pütülgen» — muqeddes kitabta yéziqliq. Mushu yerdiki sözler Tewrat, «Yesh.» 29:14din élin’ghan.  Ayup 5:12; Yesh. 29:14. 20 Undaqta, danishmenler qéni? Tewrat ölimaliri qéni? Bu dunyadiki bes-munazire qilghuchilar qéni? Xuda bu dunyadiki danaliqni exmeqliq dep körsetken emesmu? Yesh. 33:18. 21 Chünki Xuda danaliqi bilen békitkini boyiche, dunya öz danaliqi arqiliq Xudani tonumighan, shunga Xuda exmiqane dep qaralghan, jakarliniwatqan söz-kalam arqiliq uninggha ishen’güchilerge nijatliq yetküzüshni layiq körgen. Mat. 11:25; Luqa 10:21. 22 Chünki Yehudiylar möjizilik alametlerni, gréklar bolsa «danaliq»ni telep qilidu; «... gréklar bolsa «danaliq»ni telep qilidu» — shu zamandiki grék medeniyitide pelsepeni choqunush derijisige yetken dégili bolidu (mesilen, «Ros.» 17:21 we aldi-keynidiki ayetlerni körüng).  Mat. 12:38; 16:1; Yuh. 4:48. 23 emma biz bolsaq Mesihni, yeni kréstlen’gen Mesihni jakarlaymiz; bu Yehudiylargha nisbeten bizarliq ish, ellerge nisbeten exmiqanilik dep qarilidu; «bu Yehudiylargha nisbeten bizarliq ish...» — yaki «bu Yehudiylargha nisbeten putlikashang...».  Mat. 11:6. Yuh. 6:60,66. 24 emma chaqirilghanlar üchün éytqanda, meyli Yehudiylar bolsun yaki gréklar bolsun, Mesih Xudaning küch-qudriti we Xudaning danaliqidur. Kol. 2:3. 25 Chünki Xudaning exmiqaniliki insanlarning danaliqidin üstündur, Xudaning ajizliqi insanlarning küchidin üstündur. 26 Chünki, i qérindashlar, silerning chaqirilghan waqittiki halinglar üstide oylinip béqinglar; chaqirilghanlar arisida insaniy tereptin dana qaralghanlar anche köp emes, küch-hoquqqa ige bolghanlar anche köp emes, aqsöngekler anche köp emes idi; «insaniy tereptin...» — grék tilida «etning közqarishiche...».  Yuh. 7:48; Yaq. 2:5. 27 belki Xuda danalarni xijaletke qaldurush üchün bu dunyadiki exmeq sanalghanlarni talliwaldi; küchlüklerni xijaletke qaldurush üchün bu dunyadiki ajiz sanalghanlarni talliwaldi; 28 U yene bu dunyadiki qedirsizlerni, pes körülidighanlarni talliwaldi, «yoq bolghan nersiler»ni mewjut shey’ilerni yoqqa chiqiriwétish üchün talliwaldi. «mewjut shey’iler» — mushu yerde herxil ademlerni, hökümranlarni, dölet qatarliqlarni öz ichige alidu. 29 Uning meqsiti Xuda aldida héch et igisi maxtanmasliq üchündur. 30 Emma Uning teripidin siler Mesih Eysada turisiler; U bizge Xudadin kelgen danaliq, heqqaniyliq, pak-muqeddeslik we hörlük-azadliq qilin’ghandur; «Uning teripidin siler Mesih Eysada turisiler...» — «Uning teripidin» Xuda teripidin, démek. «hörlük-azadliq qilin’ghandur» — «hörlük-azadliq» gunahning we Sheytanning qulluqidin azad bolushtur.  Yer. 23:5; Yuh. 17:19. 31 shuningdek Tewratta pütülgendek: «Pexirlinip maxtighuchi bolsa Rebdin pexirlinip maxtisun!».«shuningdek Tewratta pütülgendek...» — Injilda «pütülgendek» déyilgende, «muqeddes kitabta pütülgendek» dégen menide. Mushu yerde «Yer.» 9:24.  Yesh. 65:16; Yer. 9:22-23; 2Kor. 10:17.
 
 

1:1-2 «her yerlerde Reb Eysa Mesihning (u ulargha we bizge mensup!) namigha nida qilghuchilarning hemmisi» — bu ibare «alemshumul jamaet»ning addiy we yighinchaq bir tebiridur.

1:1-2 Yuh. 17:19; Ros. 15:9; Rim. 1:7; Ef. 1:1; 1Tés. 4:7; 2Tim. 2:22.

1:3 Rim. 1:7; 2Kor. 1:2; Ef. 1:2; 1Pét. 1:2.

1:5 «buning bilen siler uningda her terepte ... bay qilin’ghansiler» — «uningda» — Mesih Eysada.

1:5 Kol. 1:9.

1:6 «... xuddi Mesihning guwahliqi silerde testiqlan’ghandek» — Xudaning ulargha rohiy iltipatlarni béghishlighanliqi: (1) Xudaning Korintliqlargha Pawlusning Mesih toghruluq bolghan guwahliqining toghra ikenlikini ispatlighini we (2) Xudaning Mesihning ularning qelbide turghanliqini, ularning heqiqeten Mesihke tewe ikenlikini testiqlighini idi. Mesilen, Xuda rohiy iltipatliri arqiliq kornéliusdikilerni «méning ademlirim» dep testiqlighanidi («Ros.» 10:44-44ge qarang. «rohiy iltipatlar»ni chüshinish üchün 12- we 14-babqa qarang.

1:7 «Rebbimiz Eysa Mesihning ayan qilinishi» — Reb dunyagha qaytip kelgende u her ademge ayan bolidu, elwette.

1:7 Fil. 3:20; Tit. 2:13.

1:8 «Reb Eysa Mesihning küni» — Uning zémin’gha qayta kélidighan küni.

1:8 1Tés. 3:13; 5:23.

1:9 «Xuda sözide turghuchidur» — démek, Xuda ademni Özining pak-muqeddes sirdash-hemdemlikige chaqirghachqa, Öz méhir-shepqiti bilen uni yene axirghiche gunah we Sheytanning ilkidin saqlap, pak hayatta yashashqa kücheytishke wede qilghan.

1:9 Yer. 32:40-44; Yuh. 15:5; 1Kor. 10:13; Gal. 2:20; 1Tés. 5:24; 1Yuh. 1:3.

1:10 «men silerdin Rebbimiz Eysa Mesihning nami bilen shuni ötünimenki, i qérindashlar...» — «qérindashlar» Injilda «étiqadchi aka-ukilar» dégen bilen ipadilinidu. Emma pütkül muqeddes kitabta qérindashlar («étiqadchi aka-ukilar») «étiqadchi acha-singillar»nimu öz ichige alidu. Bu prinsip «Yar.» 1:27de körünidu; «Xudaning süret-obrazi» bolghan «adem»ning özi «er-ayal»ni öz ichige alidu. Shuning bilen biz «qérindashlar» dep terjime qilduq.

1:10 Rim. 12:16; 15:5; Fil. 2:2; 3:16; 1Pét. 3:8.

1:12 «Kéfas» — rosul Pétrusning ibraniyche ismi idi.

1:12 Ros. 18:24; 1Kor. 3:4; 16:12.

1:13 «Siler Pawlusning namigha chömüldürüldünglarmu?» — «chömüldürüldünglarmu» mushu yerde sugha chümüldürülüshni körsitidu.

1:14 Ros. 18:8; Rim. 16:23.

1:16 1Kor. 16:15,17.

1:17 1Kor. 2:1, 4; 2Pét. 1:16.

1:18 Rim. 1:16.

1:19 «Chünki mundaq pütülgenki...» — «mundaq pütülgen» — muqeddes kitabta yéziqliq. Mushu yerdiki sözler Tewrat, «Yesh.» 29:14din élin’ghan.

1:19 Ayup 5:12; Yesh. 29:14.

1:20 Yesh. 33:18.

1:21 Mat. 11:25; Luqa 10:21.

1:22 «... gréklar bolsa «danaliq»ni telep qilidu» — shu zamandiki grék medeniyitide pelsepeni choqunush derijisige yetken dégili bolidu (mesilen, «Ros.» 17:21 we aldi-keynidiki ayetlerni körüng).

1:22 Mat. 12:38; 16:1; Yuh. 4:48.

1:23 «bu Yehudiylargha nisbeten bizarliq ish...» — yaki «bu Yehudiylargha nisbeten putlikashang...».

1:23 Mat. 11:6. Yuh. 6:60,66.

1:24 Kol. 2:3.

1:26 «insaniy tereptin...» — grék tilida «etning közqarishiche...».

1:26 Yuh. 7:48; Yaq. 2:5.

1:28 «mewjut shey’iler» — mushu yerde herxil ademlerni, hökümranlarni, dölet qatarliqlarni öz ichige alidu.

1:30 «Uning teripidin siler Mesih Eysada turisiler...» — «Uning teripidin» Xuda teripidin, démek. «hörlük-azadliq qilin’ghandur» — «hörlük-azadliq» gunahning we Sheytanning qulluqidin azad bolushtur.

1:30 Yer. 23:5; Yuh. 17:19.

1:31 «shuningdek Tewratta pütülgendek...» — Injilda «pütülgendek» déyilgende, «muqeddes kitabta pütülgendek» dégen menide. Mushu yerde «Yer.» 9:24.

1:31 Yesh. 65:16; Yer. 9:22-23; 2Kor. 10:17.