«Xudaning kainitining kélip chiqishining Sewebchisi» dégenning bashqa terjimisi «Xuda yaratqan kainatning idare qilghuchisi». Bunnggha oxshash söz «Kol.» 1:15, 18-ayette tépilidu, shu ayetlerdiki izahatlarnimu körüng). ■Kol. 1:15; Weh. 1:5, 6. 15 Séning emelliringni bilimenki, sen soghuqmu emes, qiziqmu emes. Men séning ya soghuq, ya qiziq bolushungni xalayttim!□«Séning emelliringni bilimenki, sen soghuqmu emes, qiziqmu emes. Men séning ya soghuq, ya qiziq bolushungni xalayttim!» — Laodikiya shehiride yaxshi su menbisi yoq idi. Etrapidiki sheherlerdinissiq su (turuba arqiliq) yetküzülse ilman bolup qalatti; soghuq su yetküzülsimu soghuq emes, belki ilman bolup qalatti; ular özliri bu ilman suni yaxshi körmeytti.
«Kichik Asiya»diki yette jamaet
■3:1 Weh. 1:14, 16.
□3:3 «Lékin oyghanmisang Men oghridek üstüngke kélimen we sen qaysi saette üstüngge kélidighinimni hergiz bilmeysen» — «oghridek kélimen...»: bir qétim Sardis shehiri düshmenning hujumi astida turuwatqanda «sépil-istihkamimiz héch bösülmes» dep xatirjemlikte uxlawatqanda düshmen «oghridek» kirip uni ishghal qilghan.
■3:3 Mat. 24:43; 1Tés. 5:2; 2Pét. 3:10; Weh. 3:19; 16:15.
□3:4 «Lékin Sardista öz kiyimlirige dagh tegküzmigen birnechche shexs bar» — «kiyimlirige dagh tegküzmigen» dégen ibare köchme menide, exlaqni körsitidu. «...birnechche shexs bar» — grék tilida «... birnechche namlar bar».
■3:5 Mis. 32:32; Zeb. 69:28; Mat. 10:32; Luqa 12:8; Fil. 4:3; Weh. 20:12; 21:27.
□3:7 «...shundaqla Dawutning achquchigha ige bolghuchi» — Eysa Mesih jismaniy jehette Dawut padishahning ewladi bolup, u Xudaning padishahliqigha kirish derwazisining achquchidur. «Yesh.» 22:20-25ni körüng.
■3:7 Ayup 12:14; Yesh. 22:22; Weh. 1:18; 3:14.
□3:8 «séning bir’az küchüng bolghach...» — bashqa birxil terjimisi: «küchüng ajiz bolsimu,...».
□3:9 «Sheytanning sinagogidikilerdin, Yehudiy emes turup özlirini Yehudiy dep atiwalghan yalghanchilar...» — 2:9diki izahatni körüng.
□3:10 «Méning sewr-taqitimdiki söz-kalamni saqlap emel qilishing üchün...» — «Méning sewr-taqet yolumdiki söz-kalamim» yaki (1) xush xewerning özini (chünki uni ching tutup saqlash üchün herhalda köp sewr-taqet kérek); yaki (2) Mesihning alahide sewr-taqetlik bolush emrlirini; yaki (3) Xudaning pütkül söz-kalamini körsitidu (unimu ching tutushqa ajayib sewr-taqet bolush kérek). Bizningche bu söz yuqiriqi üch jehetning hemmisini öz ichige alidu. Mesihning özining sewr-taqiti bizge bolmisa, biz «sewr-taqitimdiki söz-kalam»ni héch tutalmaymiz, elwette. «pütkül yer yüzige chüshürülidighan sinaq waqit-saiti» — yaki (1) impérator Trajan yürgüzgen ziyankeshlerni, yaki (2) tarixtiki bizge hazir namelum bashqa bir mezgilni, yaki (3) kelgüsidiki «dehshetlik azab-oqubet»ni körsitidu (mesilen «Mat.» 24:9-22). «munasiwetlik ayetler» — «Yesh.» 26:20-21.
■3:12 1Pad. 7:21; Weh. 21:2,10; 22:4.
□3:14 «Amin Atalghuchi, yeni Sadiq we Heqiqiy Guwahchi, Xudaning kainitining kélip chiqishining Sewebchisi» — «Amin» sözining menisi «shundaq bolsun» bolup, bu yerde Eysa Mesihning Xudaning barliq wede we pilanlirining «amin»i, yeni ularning emelge éshishining kapaliti ikenliki tekitlen’gen. («2Kor.» 1:20). «Xudaning kainitining kélip chiqishining Sewebchisi» dégenning bashqa terjimisi «Xuda yaratqan kainatning idare qilghuchisi». Bunnggha oxshash söz «Kol.» 1:15, 18-ayette tépilidu, shu ayetlerdiki izahatlarnimu körüng).
□3:15 «Séning emelliringni bilimenki, sen soghuqmu emes, qiziqmu emes. Men séning ya soghuq, ya qiziq bolushungni xalayttim!» — Laodikiya shehiride yaxshi su menbisi yoq idi. Etrapidiki sheherlerdinissiq su (turuba arqiliq) yetküzülse ilman bolup qalatti; soghuq su yetküzülsimu soghuq emes, belki ilman bolup qalatti; ular özliri bu ilman suni yaxshi körmeytti.
□3:18 «körüshüng üchün közliringge sürtüshke tutiyani mendin sétiwélishingni nesihet qilimen» — «közliringge sürtüsh tutiya» grék tilida «közliringni mesihleydighan tutiya...» yaki «közliringni Mesih qilidighan tutiya...». «bay bolushung üchün otta tawlan’ghan altun, yalingachliq nomusluqungning yépilishi üchün kiygüzülüshüngge aq kiyim-kéchek, körüshüng üchün közliringge sürtüshke tutiyani Mendin sétiwélishingni nesihet qilimen» — Laodikiya shehiri eslide: (1) intayin bay. Ularning nurghun bankiliri bar idi. Bay ikenlikining bir misali, miladiye 17-yili qattiq yer tewresh tüpeylidin Filadelfiye, Sardis we Laodikiya sheherliri intayin éghir ziyan’gha uchrighachqa Rim hökümiti ulargha nurghun yardem pul ewetti. Laodikiya shehiridikiler pulimiz bar dep bu pulni ret qildi; (2) ularning chirayliq yungluq kiyim-kéchek ishlesh bilen dangqi chiqqan; (3) ularning ünümlük birxil köz melhiminingmu dangqi chiqqanidi.
■3:18 2Kor. 5:3; Weh. 7:13; 16:15; 19:8.
■3:19 Ayup 5:17; Pend. 3:12; Ibr. 12:5.
□3:20 «Eger biri awazimni anglap ishikni achsa, uning yénigha kirimen. Men uning bilen, umu Men bilen bille ghizalinidu» — grék tilida «ghizalinish» dégen söz adette kechlik tamaqni körsitidu.
□3:22 « Quliqi barlar Rohning jamaetlerge dégenlirini anglisun!»» — bu yette jamaetning bashqabir ehmiyiti, yeni bésharetlik ehimiyiti toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.