Yangkipm Wor a
Son
nira
Yangkipm a Maur Wailen ti palng melnumpen
1
(Klapm 1)
Yangkipm a alko yaprekg watin eng rpma wor yongkyong ti palng melnum
1 1:1 Son 17:5; 1 Son 1:1-2; Amp 19:13Yangkipm a laron nikgwalpm yiprokgen a Maur Wailen pa kil pikekg rpma ep ak ai kul ai, a kitnong a kanokg pa Maur Wailen kil la atom palng katnukg. Wa Yangkipm pa kil pikekg rpma nampokgen Maur Wailen. A wa Yangkipm pa kil Maur Wailen. 2 Yangkipm kil alkil kolti pikekg rpma ak ep lmpiwen ai nampokgen Maur Wailen. 3 1:3 1 Kor 8:6; Kol 1:16-17; Ipr 1:2Yangkipm pa kil ya a pikekg Maur Wailen la atom kweikwei wrongkwail palng or kil pa, ake pikekg palng kolti pa, am pikekg palng or Yangkipm pake. 4 1:4 Son 5:26Yangkipm pa kil yiprokgen a Yaprekg Watin eng rpma wor yongkyong. Yaprekg Watin alkil pa Wakg a naruk ak alen tu wrong kin a kipman. 5 1:5 Son 3:19Wakg pa kil naruk ak alen miningket pa, pake miningket pa ake antiwe iye kul kai ik ipaarng kil pa.
6 1:6 Mat 3:1; Luk 1:13-17,76Melnum ur pa rpma, nang alkilen pa Son, Maur Wailen kil takweiyel ukwawel kul. 7 Kil pikekg atning a Maur Wailen lanakel, atom kil aye yangkipm pa kul laron Wakg pa naki tu kin a kipman pa aktitnongketel la pa aklale, eng mpa tu wrongkwail itning ukipma Wakg pa. 8 Son kil alkil ti pa ake Wakg pa. Pake kil pikekg atning a Maur Wailen lanakel, atom kil kul laron Wakg pa naki tu wrongkwail kin a kipman pa la, 9 1:9 Son 8:12Wakg aklale wrisen pa kil eng a nar eng la ik len mentepm wrong kin a kipman wrongkwail a kanokg ti.
10 Wakg pa kil ya a pikekg Maur Wailen la atom kitnong a kanokg a kweikwei wrongkwail ti palng or ya pa. Kil nar rpma kanokg a tike, pake wrong kin a kipman a kanokg ti ake wa ariwe la kil melnum kolpa. 11 Kil nar anong yiprokg alkilen tike, pake tu alkilen ti pa ake wa atopen awiyel kolen la kil pa melnum wailen alntuwen pa, kalpis. 12 Pake tu melnum a atopen awiyel la kil pa melnum wailen atuwen atom wa ukipma kil pa, pa kil alken nang wailen la tu pa palng warim a Maur Wailen. 13 1:13 Son 2:11; 3:3-6; 1 Pi 1:23Tu pa ake palng warim a Maur Wailen or ya a man a yan ti angket pa, aki nikgwalpm a melnum ti la, aki melnum ti antokg kuina ur kolai atom tu palng warim a Maur Wailen pa kalpis. Pa Maur Wailen kil alkil pikekg antokg tu palng warim alkilen ai.
14 1:14 Pil 2:7Yangkipm a laron nikgwalpm yiprokgen a Maur Wailen pa pikekg kil nar kanokg ti pa kil palng melnumpen, atom kil pikekg rpma nampokgen men ti. Pikekg men ari nang wailen a titnongket alkilen. Nang wailen a titnongket pa am a Warim Kipman yek wris anangket pake, pa Yan alkil pa alkel pake. Kil pa melnum wor wrisen a planto ipma wor a angklinso a wa kil antiwe nikgwalpm ute aklale a Yan alkil. 15 Son a kaluk tu kil atning a pikekg Maur Wailen lanakel atom kil itna aktitnongketel laron melnum pa la yikakatnen naki tu wrongkwail pa kolpa la, “Melnum a ikga kul kutnukg kupm ti pa, am melnum a pikekg kupm laron nakepm la kil wreren eng a kul pake. Kil pa nang wailen angen kupm ti. Eng ntei, kil pa pikekg rpma ak klaingkil u ai, a kupm ti man rakuwopm katnukg.”
16 Kil antiwe nikgwalpm ute aklale a kil planto ipma wor angklinso wail manten paipm or kai ai. Atom mentepm kimeket awi kweikwei wor wor wailet paipm nurkg nurkg antiwe kolpa itna. 17 1:17 Taku 34:28; Rom 6:14Atom ti kipm ri, yangkipm titnongket pa pikekg Maur Wailen kil yapon uk Moses atom Moses kil alko. Pake nikgwalpm ute aklale a ipma wor a Maur Wailen kil planto a angklinso pa Maur Wailen uk Sisas Krais atom Sisas Krais kil alko. 18 1:18 Taku 33:20; Son 6:46; 1 Ti 6:16Ake melnum ur ari Maur Wailen pa, kalpis wrisen. Warim Kipman yek wris anangket alkil pa, kil alkil Maur Wailen, kil anip no nol a Yan alkil ai. Am kil alkil wris ata pa kolti laron Maur Wailen pa prepmprepm nako a kaling planto atom mentepm ariwe pake.
Son a Kaluk Tu pa kil laron Sisas pa la kil Krais
(Mat 3:1-12; Mak 1:1-8; Luk 3:1-18)
19 Yangkipm kil pa Son kil laron Sisas pa aktitnongketel la kil Krais, melnum a Maur Wailen kil yapon la ikga nar ikrmpento pa. Tu melnum wailen wailen a men Suta a rpma kaino anong wail Serusalem pa tu ukwa tu ipma krakgen a ak ak kwap eng al wor uk Maur Wailen nampokgen tu Lipai tiur pa tu nar kul no eng Son atom tu alm ipmawel Son pa asentel la, “Kitn melnum mla atom kitn akwap ti?” 20 Ari Son kil ake lam kil alkil pa, kil laron angko wunong la, “Kupm ake Krais pa.” 21 1:21 Yang 18:15,18; Mat 11:14Ari wa tu asentel anti ur la, “Ti kitn mla? Kitn Elaisa melnum ok wripm a pikekg Maur Wailen la la ikga yaper nar tike aki?” Ari Son kil akalmpe la, “Ake kupm Elaisa pa.” Atom wa tu wa asen anti ur la, “Ti kitn melnum okwripm kol Moses a Maur Wailen pikekg la ukwa nar ti mol?” Ari wa Son wa akalmpe la, “Ake kupm melnum okwripm a kipm la pa, kalpis.” 22 Atom wa tu wa asentel la, “Ti kitn mla? Kitn la kitn alkitn ti riworwor niko ri, eng mpa men wa iye yangkipm ti kinar kai kaino niki tu a pikekg ukwawo nar kul no ti.” 23 1:23 Aisaia 40:3Ari kil akalmpe la, “Kupm ti ok ur a okok la yikakatnen itna wrik mpang kalpmlel ti. Kol Aisaia melnum okwripm a Maur Wailen pikekg la ep la ok ur kolpa ikga la kolkil lala, 'Wailen ikga nar, ti kipm numprampen ya pa ik riworwor!' Ti kupm ti am ok pake.”
24 Tu melnum tiur a tu melnum wailen wailen ukwa nar kul no pa, tu pa tu melnum a arpmen yangkipm yiprokgen a Moses,*1:24 Tu melnum a ikgalen yangkipm titnongket pa tu Suta namputen la tu melnum a arpmen yangkipm yiprokgen a Moses. 25 atom tu pa asentel la, “Kol kitn la la kitn ake Krais, aki Elaisa aki melnum okwripm a Maur Wailen la ukwa nar ep pa, ti wa antokg kolai atom wa kitn kaluk tu wrong kin a kipman pa?” 26 Ari Son kil akalmpe la, “Aklale, kupm ti kaluken ak u ti kolti, pake melnum ur antiwepm itna ti a kipm ake ariwe la kil melnum wailen ur. 27 1:27 Son 1:15Melnum a ikga kul kutnukg yirokg a kupm ti, kil pa melnum nang wailen, a kupm ti nang kalpisen a ake antiwe mpa kupm inelkgentel ampei a kil ak angkuten nepm palk a kil arpme pa.”
28 Kweikwei wrongkwail pa palng itna wrik Petani itna u kop wompel a Sotan, wrik a Son kaluk kaluk tu wrong kin a kipman atnewe pa.
Sisas pa kil Manto Walkg Malkgu War a Maur Wailen
29 1:29 Aisaia 53:6-7; 1 Pi 1:18-19Okg or kong ti pa, Son kil kai oklala naki tu wrong kin kipman pa itna pa, kil ikgkai ari Sisas pa angkom wli la kulntel, atom kil lanaki tu pa la, “Kipm ri, pa Manto Walkg Malkgu War a Maur Wailen ikga ik ungkwan nikgwalpm paipm a itna kanokg ti. 30 1:30 Son 1:15Kil melnum a pikekg kupm lanakepm ep lala, 'Melnum a ikga palng kul kutnukg kupm ti pa, kil pa nang wailen angen kupm ti. Eng ntei, kil pa pikekg rpma ak klaingkil u ak ai, a kupm ti pa man rakuwopm pikekg ketn ti.' 31 Kupm pikekg ariwe kil worwor, pake kupm ake pikekg ariwe la kil melnum wailen ur kolpa. Pake kupm ari pa atom kupm kul kalukepm ak u ti itna ti eng mpa kipm Isrel wrong kin kipman a Maur Wailen ti uwi riwe la pa melnum am pake.”
32 1:32 Mat 3:16Atom Son kil laron kuina ur a pikekg kil ari pa lanaki tu pa la, “Kupm alkupm pikekg ari Maur Wor angkaino Anong Wor a Maur Wailen ai nar kolen wel punum pa rpma melnum pa. 33 Kol kupm ti pa kupm pikekg ake wa ariwe la melnum pa kil melnum wailen ur kolpa, pake melnum a ukwawopm atom kupm kalukepm ak u ti pa, kil pikekg lanakopm la, 'Kitn ri Maur Wor akupmen pa nar rpmi melnum ur pa, pa pati la am melnum pake, melnum a ikga kuluk tu ik Maur Wor akupmen pake.' 34 1:34 Mat 3:17Atom yangkipm pa aklale. Kupm ari a palng aklale kai melnum pa kolpa atom kupm lanakepm la melnum pa am Warim Kipman a Maur Wailen pake.”
Sisas akwe tunteng melnum ep a kil takweiyen
35 Okg or kong ti pa, Son wa wrekg anti watnom wekg ur alkilen a kil aroaro wonel pa kai itna wrik wrik pa anti ur. 36 1:36 Son 1:29Kil ari Sisas pa angkom or kai ai, atom kil lanaki tuwekg pa la, “Kipmekg ri, pa Manto Walkg Malkgu War a Maur Wailen ingkai angkom or kai ai!” 37 Watnom wekg a Son aroaro wonel pa atning a kil la kolpa, atom tuwekg kai katnun Sisas. 38 Sisas kil plelng ariwen ari tuwekg katnuntel atom kil asenten la, “Kipmekg a kai or kolai?”
Ari tuwekg akalmpe la, “Rapi, kitn ti rpma kai a i?” Yiprokgen a Rapi pa pati la melnum a aro wonel tu melnum. 39 Kil lanaken la, “Ti kipmekg kul o, eng mpa minto kai eng kipmekg ri wrik a kupm arpme ai!” Atom tuwekg kai ari wan a kil arpme ai ak nungkurikg kwikwai pa antiwel rpma pa, kaingkai kai mining kwawen ai pipa tuwekg kai.
40 1:40 Mat 4:18-20Melnum wris ur a tuwekg wet atning a Son la pa atom kil kai katnun Sisas pa Antru, paipmen a Saimon Pita. 41 Tuwekg atnuurng Sisas pa kul pa, Antru pa kil wrekg atatu kai akor wailen alkil Saimon pa ep, kolpa kai ansilel kolti a kil lanakel la, “Mentekg ari Mesaya, melnum a Maur Wailen pikekg yapon la ikga nar ikrmpen mentepm wrong kin kipman pa ise.” 42 1:42 Mat 16:18Kil lanakel kolpa plalng pipa, kil ak awiyel kai eng Sisas. Sisas ariwel kolti atom kil lanakel la, “Kitn pa Saimon, warim a Son. Tu ikga ukweweitn la Sipas.” Nang Sipas a Sisas alilel pa akwe ak ok Krik pa la Pita. Yiprokgen a nang pa pati la wes.
Sisas takwei Pilip ekg Nataniel
43 Okg or kong pa Sisas la kil a kaino anong kanokg Kalili. Kil kaino pa, kil ari melnum ur nang akilen pa Pilip, atom kil lanakel la, “Kitn kul kutnuntopm!” 44 Anong yiprokg a Pilip pa Petsaita pake. Kil anong wris a Antru ekg Pita. 45 1:45 Yang 18:18; Aisaia 7:14; 9:6; Serem 23:5; Isik 34:23Pilip kil kai ansil Nataniel pa atom kil lanakel la, “Melnum a pikekg Moses nira yangkipm titnongket ak la ela wrkapm alkil pa, wa tu melnum okwripm nira akla la ikga kil nar ikrmpento pa, am minto ansil ise. Pa Sisas a Nasaret, warim kipman a Sosep.” 46 Ari wa Nataniel wa arkolng la, “Yo! Am kolpake! Kwei ur wor ur mpa wa palng kai kinar Nasaret pake?” Ari Pilip wa akalmpe la, “Ei, ti kitn kul eng ekg kai eng kitn ri!” Atom Nataniel antiwel kai.
47 Sisas ari Nataniel pa anti Pilip pa wli pa, kil almpyapmel Nataniel pa la, “Ei, melnum wor yek wris anangket a Isrel a katnun ya a Maur Wailen pa am tike, kil ake melnum a kansil pa.” 48 Ari Nataniel wrekg paipm akalmpe la, “Kitn ariwe kupm ti or kolai?” Ari Sisas akalmpe la, “Ti ak wang a kitn rpmangkai tikga yiprokg ak angkom kupuket pa, pa kupm ariweitn ise. A Pilip wa kai ariweitn lakati kupm ti nakeitn pa, pa katnukg, a kupm ti ariweitn ep ise.” 49 1:49 Mat 14:33; 16:16; Mak 3:11Atom Nataniel la, “Rapi, ti kupm ariwe pake, la kitn pa Warim Kipman a Maur Wailen a wa kitn melnum tukgunakg itna ep a ikgalen Isrel.” 50 Atom Sisas lanakel la, “Ti kitn ukipma atnen a wet kupm lanakeitn a kupm ariweitn ak wang a kitn rpma kai yo tikga yiprokg pake? Pa kweikwei waiketn, kutnukg pa or pa kai pa ikga kitn ri kweikwei wail manten manten paipm angen pa!” 51 1:51 Ngkat 28:12; 1 Ti 2:5Wa Sisas wa lanaki tunteng pa lala, “Kupm lanakepm aklale wrisen, la kutnukg pa ikga kipmteng ri kitnong ti ikga rakol atom tu maur akwapel a Maur Wailen pa ikga narno nepm itnen Warim Kipman a Melnum ti.”
1:1 1:1 Son 17:5; 1 Son 1:1-2; Amp 19:13
1:3 1:3 1 Kor 8:6; Kol 1:16-17; Ipr 1:2
1:6 1:6 Mat 3:1; Luk 1:13-17,76
1:13 1:13 Son 2:11; 3:3-6; 1 Pi 1:23
1:17 1:17 Taku 34:28; Rom 6:14
1:18 1:18 Taku 33:20; Son 6:46; 1 Ti 6:16
1:21 1:21 Yang 18:15,18; Mat 11:14
1:23 1:23 Aisaia 40:3
*1:24 1:24 Tu melnum a ikgalen yangkipm titnongket pa tu Suta namputen la tu melnum a arpmen yangkipm yiprokgen a Moses.
1:29 1:29 Aisaia 53:6-7; 1 Pi 1:18-19
1:40 1:40 Mat 4:18-20
1:45 1:45 Yang 18:18; Aisaia 7:14; 9:6; Serem 23:5; Isik 34:23
1:49 1:49 Mat 14:33; 16:16; Mak 3:11
1:51 1:51 Ngkat 28:12; 1 Ti 2:5