9
Oduodu anaveimeya veyavo anawai tuwaina wagaine.
Aku tayuwe veyavo anawai nagona wagaine Yaubada anaoduodu faina anaveimeya gimiyamiya, ada kaduwe manuwa tabu idedeku babiya. Faina manuwa sinininila iyogona Yaubada yana ebamiya meIsileli adimwatuguya faina.Iyeg 25:8 Negenine ani tutulagolota iluwei. Tutulagolota nagona ivewagana ‘Tutulagolota Tabutabuna’, ani wagaine mayale meyana anayoo seveni ke teibeli, ada teibeli-nai tabone beledi seseliyedi iawaegedi Yaubada faine ani imiyamiya.Iyeg 25:23-40 Ada maita wanegenine, ani tutulagolota anavelu nuya badobadona wagaine isebabalina,Iyeg 26:31-33, 40:3,21 tainei banae ivewagana ‘Tutulagolota Tabutabu-moena’. Tutulagolota-nai wadebaine, ani inisenisi anaebavebolavoiIyeg 30:1-10, 37:25-28, Luk 1:9-11 ke anaailabama adiebakivemala taine ikiwafina gola wagaine. Aku Tutulagolota-nai negenine, ani Yaubada yana veyavo anawai anabokesi,Iyeg 25:10-16, 26:33, 40:3,21, Ive 11:19 kadu matatabuna ikiwafina gola wagaine. Bokesi-nai negenine ani tuwava gola, wagaine aa anayegana ‘mana’ idodona, aa-nai tuwai-moena Yaubada meIsileli givekavekanidi fafali kavovona wagaine, kaduwe Eloni yana aiwala bademowa gilukabukabu, ada kaduwe Yaubada yana veyavo anawai tuwaina anaveimeya teni vetovetokilumidi kabala beyabeyadi wagaine imiyamiya.Iyeg 31:18, 2Vei 10:5 Aku bokesi-nai anavetalaboda getane ani kilumina iluwei imiyamiya, ofadi manamanawedi ginau tufone kadu tufone, ada ivewagadi ‘selubima’. Badi Yaubada yana iwakana mamalina anaiyaiyaya. Ada vetalaboda-nai tabone aku selubima agedi nefanine, ani fafali-nai wagaine veyavo anatovegugai aditonagona kevakeva dayagidiya gina lufuifuina.**Tova tuwai-moena meIsileli yadi kevakeva ivevebolavoiyedi Yaubada yana veimeya anafaiweya. Ani kevakeva-dina adivebolavoi giveiyaiyaya aimo Yeisu Tauna gina vebolavoiyena keloseya ide kaliva yada dewa koyona faidiya. Faina keke maita anafata bulumakau ke goti dayagidi gagana wagaine kaliva yadi koyona gina vaiyavule, keke-mowa. Au Yeisu, Banae keke maita wa yana dewa koyona ani Bana dayagina wagaine Yaubada yada koyona gina venuwaegedi. (Eba 8:20, Iyeg 3:18, Ibel 7:27, 10:4-7) Ada kaduwe maita moyaidi imiyamiya wagaidiya vona-nai ‘vebolavoi’ iinanana Buki Tabu wagaine. Taidei wagaine Yaubada nuwana gina bubuna yana nuwakoyo kaliva yadi koyona faine, e ada wa yana nuwakalikali yadi koyona-dina gina venuwaegedi. Fafali-nai ani badi selubima-dina ofadiya ilukabubuna.**Fafali-nai wagaine Yaubada wa yana nuwakalikali kaliva yadi koyona givenuwaegedi ani iinanana buki-nai Iyegemona wagaine. (Iyeg 25:17-22, 30:6, 31:7, 35:12, 37:6-9, 39:35, 40:20) Aku auwe tova malinai tainei gaitoma-dina ananuwanuwa kabisona kabisona keke amafaiweya ana ifufuyedi.Iyeg 37:1-29
E ada manuwa sinininila anagiba ikidewedewe-yabudi, ada yadayada seyana seyana, veyavo anatovegugaiyavo ilukuluku tutulagolota nagona wagaine, ke Yaubada anaoduodu anaveimeya tulina tulina igugugaiyedi.Naba 18:2-3 Aku Tutulagolota anavelu, tainei Tutulagolota Tabutabu-moena, ani tova seya-moena malamala seyana seyana veyavo anatovegugai aditonagona anakaibe-mowa gilukuluku.Iyeg 30:10, Vei 16:15,34, Ibel 10:3-4 Ada yana luku-nai wagaine ani keke makagekagena, aku kevakeva ivebolavoiyena dayagina gilukulukuwena, e ada nagona tauna yana koyona Yaubada gina venuwaegena, aku muliya gavana kaliva keke ida alamane aku yadi koyona ifaisewadi ani koyona-dina Yaubada gina venuwaegedi. Taidei yadi gugai-dina wagaidiya, ani Aluwaluwa Tabuna givevewaleda vaita Tutulagolota Tabutabu-moena analuku ani aimo keke yavuyavuna. Manuwa sinininila anatutulagolota nagona**Manuwa sinininila anatutulagolota nagona giveiyaiyaya Yaubada yana veyavo anawai tuwaina gimiyamiya. Ada veyavo anawai-nai gimiyamiya anatoveya, Tutulagolota Tabutabu-moena ani aimo falifalina kaliva moyaidi faidiya. Kaliva moyaidi keke adiawaega inana tunutunugina Yaubada matane Tutulagolota Tabutabu-moena wagaine, e aku malamala seyana seyana Yaubada yana veyavo anatovegugai aditonagona seya-moena anaawaega ginaluku kaliva moyaidi faidiya. aimo gimiyamiya wagaine, anatutulagolota anavelu ani anaebaluku giabodana. E ada keke kaliva-kavokavovo adiawaega inaluku tunutunugina Yaubada matane.Ibel 10:19-20 Taidei seyana ebaita ani ide kaliva tova malinai kamiyamiya faideya, faina kaalamanena tayuwe veimeya-nai dibune, tova moyaina tooduodu-dina yadi nuwakabubu ke vebolavoi-dina ivelevelena Yaubada wagaine, nonogana nuwafoudiya yadi koyona anavita aimoina ilulutovonina. Keke anafata vita-nai gina kolayavule-yabu.Ibel 10:1-4 10 Ida yadi gugai oduodu faina ani gufa, ke aa, kevakeva, ada towa, ke ikolakola tulina tulina gagana, ani gaitoma-dina wagaidiya kaliva taudiyavo ikikiveyegayeganedi Yaubada matane. Yaubada veimeya-dina gisedi kaliva faidiya ke ina mulimuliyedi analaba Keliso ginaelai, ke Yaubada yana veyavo anawai evaguna anatova gina vevuvuna.
11 Aku Keliso bademowa giyegemona ada veyavo anatovegugai wagaidiya givetonagona, ke Yaubada yana veyavo anawai evaguna gibubuna. E ada wai-nai anamiya iwakana bademowa kanuwagana. Idedeku babiya Yaubada yana manuwa tabu wagaine, yana veyavo anatovegugai ilukuluku ifaifaisewa ani kaliva nimadiya ibubuna. Aku Keliso ani keke manuwa-nai wagaine gidaluku, aku Yaubada yana ebamiya iwaka-vagaina gabameya giluku. Tainei ebamiya-nai keke babi taidei anagaitoma aku gabameya gimiyamiya, ada manuwa tabu babiya gitubusegena ada kaduwe giveiwakasege-moena. 12 Tova-nai Yeisu giluku wadedeku, keke goti ke bulumakau natudi dayagidi gida lukuwe vebolavoi faina, e aku tova seya-moena tova matatabuna faina Tauna dayagina gilukuwena Tutulagolota Tabutabu-moena wagaine, wadedeku Yaubada matane giluku-vagata. Ada taidei anafaiweya ide yada koyona faina yogoyogodeyavo kamiyamiya ani gitutuveobuda, gitutuveobu-vagaida.**Vona-nai ‘gitutuveobuda’ ananuwanuwa ani kaliva moyaida yada dewa koyona faina yogoyogodeyavo kamiyamiya, e aku Yeisu yawaina giawaegena e ada gietoyavuda. (Efes 1:7-8) 13 Veimeya tuwaina wagaine, goti ke bulumakau kaliva dayagidiVei 16:3,14-16, Naba 19:16-22 ke bulumakau vevine avudi Iyeg 30:10 ani veyavo anatovegugai ilufuifuyedi badiyavo gavega adigiduwa anaveimeya wagaine gikivebwanenedi Yaubada matane. Badi ikiveyegayeganedi ada vovodi wamelaleya gagana iyegayegana. 14 E aku Keliso dayagina1Pi 1:18-19, 1Iyo 1:7, Ive 7:14 ani kevakeva dayagidi giveiwaka sege-moena, faina Banae Aluwaluwa gimiyamiya-vagata wagaine Tauna giawaegena vebolavoi yegayega-moena Yaubada wagaine ke gialika faideya.Ibel 7:27 Yada dewa koyona fatana alika faina, vita nuwafoudeya kalutovonina, aku Keliso dayagina wagaine tainei vita-nai givaiyavulena, ke nuwafouda gikiveyegayeganenaIbel 10:22 ayo ide adafaiweya Yaubada miyamiyani-vagaina yana nuwanuwa kana gugugaiyena.
15 Ide faideya gialika wagaine, Keliso gitutuveobuda yada koyona adimatavuloga wagaidiya-deya, ideyavo-dana veyavo anawai nagona anatoveya Yaubada yana veimeya-dina kayaweyawelidi. E ada keke tamo gaito anafata veyavo anawai tuwaina anavemoimoina wagaine gina yegayegana faina, ada Keliso ani Yaubada ke kaliva gimidigoloida1Tim 2:5, Ibel 8:6, 12:24 ke veyavo anawai evaguna gikiveyegemonina. Taidei anafaiweya gigugai e ada ide gavega Yaubada gidouweda,Lom 8:28 ani adafaiweya kana nuwagana gavana iwakana ke miyamiyani-vagaina givonadabadabayena.
16-17 Yada dewa seyana ani taidei anafaiweya. Kai tamo gaito ginuwanuwa yana alika faina, aga fefe seyana gina vetokilumina badi gavega givenuwadadanedi kaliva-dina aimo laovina ina vaina ani faidiya. Ada aimo banae yawaina gina avaina ke moyaidi ina alamanena bademowa gialika, e, fefe-nai ina veyawana ada gavaiyamu giveimeya tauna yana laova faine, anafaiweya ina vutugena. Waitana, fefe anatovetokiluma ani yana alika muline gaga fefe-nai ina vefaisewana wa anaveimeya toyogina, aku keke banae wayawaina anatoveya. 18 Taidei faina Yaubada yana veyavo anawai nagona gimadusena ani gikiveyegemonina kevakeva dayagidi wagaine. 19 Faina tuwai-moena Yaubada yana veyavo anawai nagona gisena anatoveya, Mosese veimeya seyana seyana Veimeya anabuki wagaine imiyamiya ani giifufuyedi meIsileli matatabudi wagaidiya, ada bulumakau kabisodi ke goti dayagidi givaidi ada gufa nodi gilomwanina, ada Veimeya anabuki ke kaliva matatabuna gilufuifuidi. Yana ebalufuifui-nai ani ai kabisona ivewagana ‘isofa’, ani lagana wagaine sifi vutuvutudi yabeyabelina iyogovefosena. 20 Ada gilufuifuidi aku givonediga, “Ida dayaga-nai ani Yaubada yana veyavo anawai anadayaga, ada taidei wagaine veyavo-nai anawai gibubuna. Gaitoma matatabuna givonadabadabayedi wagaimiya gina gugaiyedi, ada imiyavo veimeya-dina givelemi ani wana itaveyabidi.” Taidei anafaiweya Mosese givona.Iyeg 24:6-8, Mad 26:28 21 Ada kaduwe anafaiweya dayaga wagaine gilufuifuina manuwa sinininila ke giba-dina moyaina ivegugaiyedi vebolavoi wagaine. 22 E ada dayaga wagaine gaitoma moyaina ikiveyegayeganedi Yaubada matane, Veimeya anabuki givona anafaiweya. Ada koyona analaufata ani alika faina, kai keke dayaga ina kivemadu, aga keke anafata koyona anavenuwaega kada nuwaga Yaubada wagaine-deya.Vei 17:11
Keliso yana vebolavoi ani kaliva yadi koyona anavaiyavula faina.
23 Ada koyona anavenuwaega ani dayaga anakivemadu wagaine faina, gilubodana kevakeva dayagidi wagaine manuwa sinininila anagiba ikiveyegayeganedi, gaitoma-dina yada ebaita Yaubada yana ebamiya gabameya anafaiweya anununa. Aku gaitoma-moedi taudiyavo velemoena gabameya ani keke anafata kevakeva dayagina wagaine ina kiveyegayeganedi, aku analauboda vebolavoi iwaka-moena wagaine ina kiveyegayeganedi, tainei Keliso dayagina wagaine. 24 Faina Keliso keke gidaluku Tutulagolota Tabutabu-moena kaliva nimadiya ibubuna wagaine. Faina wada gaitoma-nai velemoena gabameya anununa. Aku aiyada gabama-moena wagaine Tauna giluku, ada ide faideya Yaubada matane giyegemona.Lom 8:34, Ibel 7:25, 1Iyo 2:1 25 Veyavo anatovegugai aditonagona ani tova seya-moena malamala seyana seyana wagaine gilukuluku Tutulagolota Tabutabu-moena wagaine, ani keke tauna dayagina aku kevakeva dayagidi gilukulukuwena. Aku Keliso ani keke Tauna gida vebolavoiye-vavagile, keke. 26 Kai Banae malamala seyana seyana Tauna gida vevebolavoiyena, aga tova moyaina gida uloulolo, tova-nai babi anaibubuna vaguvagu wagaine ke analaba malinai. Aku tova seya-moena tova anaebalauyabu wagaine, giyegemona ke koyona gina vaiyavulena Tauna anavebolavoi wagaine. 27 Tuwai-moena Yaubada veimeya gisena, givona, “Tova seya-moena kaliva ina alika, ada yadi alika muline ani gana vevonayavugidi.” 28 Ada kaduwe anafaiweya, tova seya-moena Keliso Tauna givebolavoiyena ke kaliva moyaida yada koyona giwaidi.Ais 53:12, Ibel 10:10, 1Pi 2:24, 3:18 Ada ide gavega kaveitabodaboda Banae faineAis 25:9, Fip 3:20, Tai 2:13 ani aimo tova anavelu gina yegemona, keke koyona anavaiyavula faina aku aiyada adakibababala faina.

9:2 Iyeg 25:8

9:2 Iyeg 25:23-40

9:3 Iyeg 26:31-33, 40:3,21

9:4 Iyeg 30:1-10, 37:25-28, Luk 1:9-11 ke anaailabama adiebakivemala

9:4 Iyeg 25:10-16, 26:33, 40:3,21, Ive 11:19

9:4 Iyeg 31:18, 2Vei 10:5

**9:5 Tova tuwai-moena meIsileli yadi kevakeva ivevebolavoiyedi Yaubada yana veimeya anafaiweya. Ani kevakeva-dina adivebolavoi giveiyaiyaya aimo Yeisu Tauna gina vebolavoiyena keloseya ide kaliva yada dewa koyona faidiya. Faina keke maita anafata bulumakau ke goti dayagidi gagana wagaine kaliva yadi koyona gina vaiyavule, keke-mowa. Au Yeisu, Banae keke maita wa yana dewa koyona ani Bana dayagina wagaine Yaubada yada koyona gina venuwaegedi. (Eba 8:20, Iyeg 3:18, Ibel 7:27, 10:4-7) Ada kaduwe maita moyaidi imiyamiya wagaidiya vona-nai ‘vebolavoi’ iinanana Buki Tabu wagaine.

**9:5 Fafali-nai wagaine Yaubada wa yana nuwakalikali kaliva yadi koyona givenuwaegedi ani iinanana buki-nai Iyegemona wagaine. (Iyeg 25:17-22, 30:6, 31:7, 35:12, 37:6-9, 39:35, 40:20)

9:5 Iyeg 37:1-29

9:6 Naba 18:2-3

9:7 Iyeg 30:10, Vei 16:15,34, Ibel 10:3-4

**9:8 Manuwa sinininila anatutulagolota nagona giveiyaiyaya Yaubada yana veyavo anawai tuwaina gimiyamiya. Ada veyavo anawai-nai gimiyamiya anatoveya, Tutulagolota Tabutabu-moena ani aimo falifalina kaliva moyaidi faidiya. Kaliva moyaidi keke adiawaega inana tunutunugina Yaubada matane Tutulagolota Tabutabu-moena wagaine, e aku malamala seyana seyana Yaubada yana veyavo anatovegugai aditonagona seya-moena anaawaega ginaluku kaliva moyaidi faidiya.

9:8 Ibel 10:19-20

9:9 Ibel 10:1-4

**9:12 Vona-nai ‘gitutuveobuda’ ananuwanuwa ani kaliva moyaida yada dewa koyona faina yogoyogodeyavo kamiyamiya, e aku Yeisu yawaina giawaegena e ada gietoyavuda. (Efes 1:7-8)

9:13 Vei 16:3,14-16, Naba 19:16-22

9:13 Iyeg 30:10

9:14 1Pi 1:18-19, 1Iyo 1:7, Ive 7:14

9:14 Ibel 7:27

9:14 Ibel 10:22

9:15 1Tim 2:5, Ibel 8:6, 12:24

9:15 Lom 8:28

9:20 Iyeg 24:6-8, Mad 26:28

9:22 Vei 17:11

9:24 Lom 8:34, Ibel 7:25, 1Iyo 2:1

9:28 Ais 53:12, Ibel 10:10, 1Pi 2:24, 3:18

9:28 Ais 25:9, Fip 3:20, Tai 2:13