4
Uruq chachquchi toghrisidiki temsil
Mat. 13:1-9; Luqa 8:4-8
U yene déngiz boyida xelqqe telim bérishke bashlidi. Uning etrapigha zor bir top ademler olishiwalghachqa, u bir kémige chiqip déngizda olturdi; pütkül xalayiq bolsa déngiz qirghiqida turushatti. Mat. 13:1; Luqa 8:4. U ulargha temsil bilen nurghun ishlarni ögetti. U telim bérip mundaq dédi:
— Qulaq sélinglar! Uruq chachquchi uruq chachqili étizgha chiqiptu. Uruq chachqanda uruqlardin beziliri chighir yol boyigha chüshüptu, qushlar kélip ularni yep kétiptu. Beziliri tupriqi az tashliq yerge chüshüptu. Topisi chongqur bolmighanliqtin, tézla ünüp chiqiptu, lékin kün chiqish bilenla aptapta köyüp, yiltizi bolmighachqa qurup kétiptu. Beziliri tikenlerning arisigha chüshüptu, tikenler ösüp maysilarni boghuwélip, ular héch hosul bermeptu. Beziliri bolsa, yaxshi tupraqqa chüshüptu. Ular ösüp awup chong bolghanda hosul bériptu. Ularning beziliri ottuz hesse, beziliri atmish hesse, yene beziliri yüz hesse hosul bériptu.
— Anglighudek quliqi barlar buni anglisun! — dédi u.
 
Temsillerning meqsiti
Mat. 13:10-17; Luqa 8:9-10
10 U uning etrapidikiler hem on ikkiylen bilen yalghuz qalghanda, ular uningdin temsiller toghruluq sorashti. «u uning etrapidikiler hem on ikkiylen bilen yalghuz qalghanda, ular uningdin temsiller toghruluq sorashti» — mushu yerde «uning etrapidikiler» uninggha egeshkenler (on ikkiylendin sirt)ni körsetse kérek.   Mat. 13:10; Luqa 8:9. 11 U ulargha mundaq dédi:
— Xudaning padishahliqining sirini bilishke siler nésip boldunglar. Lékin sirttikilerge hemme ish temsiller bilen uqturulidu; «Lékin sirttikilerge hemme ish temsiller bilen uqturulidu» — «sirttikilerge» Xudaning padishahliqidin yaki uning nijatidin sirtta turghanlar, démek.   Mat. 11:25; 2Kor. 2:14; 3:14. 12 buning bilen: «Ular qarashni qaraydu, biraq körmeydu;
Anglashni anglaydu, biraq chüshenmeydu;
Shundaq bolmisidi, ular yolidin yandurulushi bilen,
Kechürüm qilinatti» dégen söz emelge ashurulidu. «ular qarashni qaraydu, biraq körmeydu; anglashni anglaydu, biraq chüshenmeydu; shundaq bolmisidi, ular yolidin yandurulushi bilen, kechürüm qilinatti» — bu sözler «Yesh.» 6:9-10din élin’ghan.   Yesh. 6:9-10; Mat. 13:14; Luqa 8:10; Yuh. 12:40; Ros. 28:26; Rim. 11:8.
 
Uruq chachquchi toghrisidiki temsilning chüshendürülüshi
Mat. 13:18-23; Luqa 8:11-15
13 Andin u ulargha:
— Siler mushu temsilnimu chüshenmidinglarmu? Undaqta, qandaqmu bashqa herxil temsillerni chüshineleysiler? — dédi. 14 Uruq chachquchi söz-kalam chachidu. Mat. 13:19; Luqa 8:11. 15 Üstige söz-kalam chéchilghan chighir yol boyi shundaq ademlerni körsetkenki, ular söz-kalamni anglighan haman Sheytan derhal kélip ularning qelbige chéchilghan söz-kalamni élip kétidu. 16 Buninggha oxshash, tashliq yerlerge chéchilghan uruqlar bolsa, söz-kalamni anglighan haman xushalliq bilen qobul qilghanlarni körsitidu. 17 Halbuki, qelbide héch yiltiz bolmighachqa, peqet waqitliq turidu; söz-kalamning wejidin qiyinchiliq yaki ziyankeshlikke uchrighanda, ular shuan yoldin chetnep kétidu. 18 Tikenlerning arisigha chéchilghini shundaq bezi ademlerni körsetkenki, bu ademler söz-kalamni anglighini bilen, 19 lékin könglige bu dunyaning endishiliri, bayliqlarning éziqturushi we bashqa nersilerge bolghan hewesler kiriwélip, söz-kalamni boghuwétidu-de, u héch hosul chiqarmaydu. Mat. 19:23; Mar. 10:23; Luqa 18:24; 1Tim. 6:9. 20 Lékin yaxshi tupraqqa chéchilghan uruqlar bolsa — söz-kalamni anglishi bilen uni qobul qilghan ademlerni körsitidu. Bundaq ademler hosul béridu, birsi ottuz hesse, birsi atmish hesse, yene birsi yüz hesse hosul béridu.
 
Séwet astidiki chiragh
Luqa 8:16-18
21 U ulargha yene mundaq dédi:
— Chiragh séwet yaki kariwat astigha qoyulush üchün keltürülemdu? U chiraghdanning üstige qoyulush üchün keltürülmemdu? «Chiragh séwet yaki kariwat astigha qoyulush üchün keltürülemdu?» — «séwet» grék tilida «ölchigüchi séwet» déyilidu.   Mat. 5:15; Luqa 8:16; 11:33. 22 Chünki yoshurulghan héchqandaq ish ashkarilanmay qalmaydu, shuningdek herqandaq mexpiy ish yüz bergendin kéyin ayan bolmay qalmaydu. Ayup 12:22; Mat. 10:26; Luqa 8:17; 12:2.
23 Anglighudek quliqi barlar buni anglisun!
24 Anglighanliringlargha köngül bölünglar! Chünki siler bashqilargha qandaq ölchem bilen ölchisenglar, silergimu shundaq ölchem bilen ölchep bérilidu, hetta uningdinmu köp qoshup bérilidu. «Siler bashqilargha qandaq ölchem bilen ölchisenglar» — bu söz köp tereplimilik bolushi kérek; mesilen: (1) adem Xudaning sözige qanchilik köngül bölüp étibar berse, uninggha shunchilik eqil béridu; (2) biz bashqilargha rehim-shepqet körsetsek, Xudamu bizge rehim-shepqet körsitidu; (3) ((2)-teripige yéqin) biz bashqilarni qaysi ölchem bilen bahalisaq, Xuda bizni bahalighanda del shu ölchemni ishlitidu; (4) bashqilargha qanchilik xeyr-saxawet körsetsek, Xudamu kéyin bizge shunchilik iltipatni körsitidu.   Mat. 7:2; Luqa 6:38. 25 Chünki kimde bar bolsa, uninggha téximu köp bérilidu; emma kimde yoq bolsa, hetta uningda bar bolghanlirimu uningdin mehrum qilinidu. «Chünki kimde bar bolsa, uninggha téximu köp bérilidu; emma kimde yoq bolsa, hetta uningda bar bolghanlirimu uningdin mehrum qilinidu» — «kimde bar bolsa... » — bu «bar bolsa» némini körsitidu? Shübhisizki, ebediy ehmiyetlik birer nerse bolsa kérek, bu iman-ishenchni öz ichige choqum alidu. Biz özimizge «ebediy ehmiyetlik» hernéme bolushi üchün uni peqet Mesihdinla tapalaymiz.   Mat. 13:12; 25:29; Luqa 8:18; 19:26.
 
Ün’gen uruq toghrisidiki temsil
26 U yene mundaq dédi:
— Xudaning padishahliqi yene birsining tupraqqa uruq chachqinigha oxshaydu: 27 u uxlaydu, orundin turidu, kéche-kündüzler ötüwérip, uruq bix urup ösidu. Lékin chachquchi qandaq yol bilen ösidighanliqini bilmeydu. 28 Tupraq özlükidin hosul béridu; uruq awwal bix uridu, kéyin bash chiqiridu, axirda bashaqlar toluq dan tutidu. 29 Dan pishqanda, chachquchi derhal orghaq salidu, chünki hosul waqti kelgen bolidu. «chachquchi derhal orghaq salidu» — grék tilida «chachquchi derhal orghaq ewetidu».
 
Qicha uruqi toghrisidiki temsil
Mat. 13:31-32, 34-35; Luqa 13:18-19
30 U yene mundaq dédi:
— Xudaning padishahliqini némige oxshitimiz? Yaki qandaq bir temsil bilen süretlep béreleymiz? Mat. 13:31; Luqa 13:18. 31 U goya bir tal qicha uruqigha oxshaydu. U yerge térilghanda, gerche yer yüzidiki barliq uruqlarning ichide eng kichiki bolsimu, «gerche yer yüzidiki barliq uruqlarning ichide eng kichiki bolsimu,...» — yaki «gerche tupraq ichidiki barliq uruqlarning ichide eng kichiki bolsimu,...». 32 térilghandin kéyin, herqandaq ziraettin égiz ösüp shundaq chong shaxlayduki, asmandiki qushlarmu uning sayisige qonidu. «...asmandiki qushlarmu uning sayisige qonidu» — yaki «...asmandiki qushlarmu uning sayisige uwulaydu». Bu yerde tilgha élin’ghan qicha ottura sherqte ösidighan, yaxshi öskende hetta üch métrdin éship kétidighan, ösümlükni körsitidu.
33 U shuninggha oxshash xalayiq anglap chüshineligüdek nurghun temsiller bilen söz-kalamni yetküzdi. Mat. 13:34. 34 Lékin temsil keltürmey turup ulargha héchqandaq söz qilmaytti. Lékin öz muxlisliri bilen yalghuz qalghinida, ulargha hemmini chüshendürüp béretti.
 
Eysaning boranni tinchitishi
Mat. 8:23-27; Luqa 8:22-25
35 Shu küni kech kirgende, u ulargha:
— Déngizning u qétigha öteyli, — dédi. Mat. 8:23; Luqa 8:22. 36 Ular xalayiqni yolgha séliwetkendin kéyin, uni kémide olturghan péti élip yürüp kétishti. Ular bilen bille mangghan bashqa kémilermu bar idi. «...uni kémide olturghan péti élip yürüp kétishti» — Mesih alliqachan kémide olturghanidi (1-ayette).
Bashqa birxil terjimisi: «...uni shu péti kémisige chüshürüp, élip yürüp kétishti» — bu terjimide «shu péti» belkim Mesih «héchqandaq teyyarliqsiz (déngiz sepirige layiq kiyim yaki yémek-ichmek almighan) halda» dégendek bolushi mumkin.
37 We mana, esheddiy qara quyun chiqip ketti; shuning bilen dolqunlar kémini urup, su halqip kirip, kémige toshay dep qalghanidi. 38 Lékin u kémining ayagh teripide yastuqqa bash qoyup uyqugha ketkenidi. Ular uni oyghitip:
— I ustaz, halak boluwatqinimizgha karing yoqmu? — dédi.
39 U ornidin turup, boran’gha tenbih bérip, déngizgha: «Tinchlan! Jim bol!» déwidi, boran toxtap, chongqur bir jimjitliq höküm sürdi. Ayup 26:12; Zeb. 107:29; Yesh. 51:10.
40 — Némishqa shunche qorqisiler? Silerde qandaqsige téxiche ishench bolmaydu? — dédi u ulargha.
41 Ularni intayin zor bir qorqunch basti, ular bir-birige:
— Bu adem zadi kimdu? Hetta shamal we déngizmu uninggha itaet qilidiken-he! — dep kétishti.
 
 

4:1 Mat. 13:1; Luqa 8:4.

4:10 «u uning etrapidikiler hem on ikkiylen bilen yalghuz qalghanda, ular uningdin temsiller toghruluq sorashti» — mushu yerde «uning etrapidikiler» uninggha egeshkenler (on ikkiylendin sirt)ni körsetse kérek.

4:10 Mat. 13:10; Luqa 8:9.

4:11 «Lékin sirttikilerge hemme ish temsiller bilen uqturulidu» — «sirttikilerge» Xudaning padishahliqidin yaki uning nijatidin sirtta turghanlar, démek.

4:11 Mat. 11:25; 2Kor. 2:14; 3:14.

4:12 «ular qarashni qaraydu, biraq körmeydu; anglashni anglaydu, biraq chüshenmeydu; shundaq bolmisidi, ular yolidin yandurulushi bilen, kechürüm qilinatti» — bu sözler «Yesh.» 6:9-10din élin’ghan.

4:12 Yesh. 6:9-10; Mat. 13:14; Luqa 8:10; Yuh. 12:40; Ros. 28:26; Rim. 11:8.

4:14 Mat. 13:19; Luqa 8:11.

4:19 Mat. 19:23; Mar. 10:23; Luqa 18:24; 1Tim. 6:9.

4:21 «Chiragh séwet yaki kariwat astigha qoyulush üchün keltürülemdu?» — «séwet» grék tilida «ölchigüchi séwet» déyilidu.

4:21 Mat. 5:15; Luqa 8:16; 11:33.

4:22 Ayup 12:22; Mat. 10:26; Luqa 8:17; 12:2.

4:24 «Siler bashqilargha qandaq ölchem bilen ölchisenglar» — bu söz köp tereplimilik bolushi kérek; mesilen: (1) adem Xudaning sözige qanchilik köngül bölüp étibar berse, uninggha shunchilik eqil béridu; (2) biz bashqilargha rehim-shepqet körsetsek, Xudamu bizge rehim-shepqet körsitidu; (3) ((2)-teripige yéqin) biz bashqilarni qaysi ölchem bilen bahalisaq, Xuda bizni bahalighanda del shu ölchemni ishlitidu; (4) bashqilargha qanchilik xeyr-saxawet körsetsek, Xudamu kéyin bizge shunchilik iltipatni körsitidu.

4:24 Mat. 7:2; Luqa 6:38.

4:25 «Chünki kimde bar bolsa, uninggha téximu köp bérilidu; emma kimde yoq bolsa, hetta uningda bar bolghanlirimu uningdin mehrum qilinidu» — «kimde bar bolsa... » — bu «bar bolsa» némini körsitidu? Shübhisizki, ebediy ehmiyetlik birer nerse bolsa kérek, bu iman-ishenchni öz ichige choqum alidu. Biz özimizge «ebediy ehmiyetlik» hernéme bolushi üchün uni peqet Mesihdinla tapalaymiz.

4:25 Mat. 13:12; 25:29; Luqa 8:18; 19:26.

4:29 «chachquchi derhal orghaq salidu» — grék tilida «chachquchi derhal orghaq ewetidu».

4:30 Mat. 13:31; Luqa 13:18.

4:31 «gerche yer yüzidiki barliq uruqlarning ichide eng kichiki bolsimu,...» — yaki «gerche tupraq ichidiki barliq uruqlarning ichide eng kichiki bolsimu,...».

4:32 «...asmandiki qushlarmu uning sayisige qonidu» — yaki «...asmandiki qushlarmu uning sayisige uwulaydu». Bu yerde tilgha élin’ghan qicha ottura sherqte ösidighan, yaxshi öskende hetta üch métrdin éship kétidighan, ösümlükni körsitidu.

4:33 Mat. 13:34.

4:35 Mat. 8:23; Luqa 8:22.

4:36 «...uni kémide olturghan péti élip yürüp kétishti» — Mesih alliqachan kémide olturghanidi (1-ayette). Bashqa birxil terjimisi: «...uni shu péti kémisige chüshürüp, élip yürüp kétishti» — bu terjimide «shu péti» belkim Mesih «héchqandaq teyyarliqsiz (déngiz sepirige layiq kiyim yaki yémek-ichmek almighan) halda» dégendek bolushi mumkin.

4:39 Ayup 26:12; Zeb. 107:29; Yesh. 51:10.