«Gerche Xuda öz bendilirige hemderd bolush bilen birge rezillikke uzun’ghiche sewr-taqet qilsimu, axirida bendilirining derdige yetmesmu?» — sherhimizche, bu jümlidiki «rezillik» mushu pütkül dunyadiki rezillikni körsitidu; Xuda Öz bendilirige barliq tartqan azab-oqubetlerde hemderd bolidu we ular bilen teng (ulardin artuqraq, elwette!) mushu dunyadiki rezillikke sewr-taqet qilidu. Xudaning rezillikke körsetken we körsitidighan sewr-taqitining peqet qiyamet künigiche bolidighanliqi hemmimizge ayan. Bu téma üstide «Kol.» 1:24, «Fil.» 3:10, «Ef.» 3:13ni we bu yazmilardiki «qoshumche söz»imizni körüng.
Bu ibarining bashqa xil terjimiliridin «ulargha qilidighan shapaitini bek kéchiktürermu?» dégenler bar. ■Weh. 6:10. 8 Men silerge éytayki: U ularning derdige yétip nahayiti tézla heqqini élip béridu! Lékin Insan’oghli kelgende yer yüzide iman-ishench tapalamdu? — dédi.□«Lékin Insan’oghli kelgende yer yüzide iman-ishench tapalamdu?» — démek, Xuda insanlarni dua qilishqa ilhamlandurup, Özining dualargha ijabet qilishqa teyyar turidighanliqi toghrisida shunche köp wede qilghan yerde, némishqa iman-ishench az bolidu? Lékin derweqe az bolushi mumkin.
■18:1 Rim. 12:12; Ef. 6:18; Kol. 4:2; 1Tés. 5:17.
□18:7 «Gerche Xuda Öz bendilirige hemderd bolush bilen birge rezillikke uzun’ghiche sewr-taqet qilsimu, axirida bendilirining derdige yetmesmu?» — «derdige yetmes» grék tilida mushu yerde yene «heqqini bermes» yaki «adaletni yürgüzmes»nimu bildüridu. «Gerche Xuda öz bendilirige hemderd bolush bilen birge rezillikke uzun’ghiche sewr-taqet qilsimu, axirida bendilirining derdige yetmesmu?» — sherhimizche, bu jümlidiki «rezillik» mushu pütkül dunyadiki rezillikni körsitidu; Xuda Öz bendilirige barliq tartqan azab-oqubetlerde hemderd bolidu we ular bilen teng (ulardin artuqraq, elwette!) mushu dunyadiki rezillikke sewr-taqet qilidu. Xudaning rezillikke körsetken we körsitidighan sewr-taqitining peqet qiyamet künigiche bolidighanliqi hemmimizge ayan. Bu téma üstide «Kol.» 1:24, «Fil.» 3:10, «Ef.» 3:13ni we bu yazmilardiki «qoshumche söz»imizni körüng. Bu ibarining bashqa xil terjimiliridin «ulargha qilidighan shapaitini bek kéchiktürermu?» dégenler bar.
□18:8 «Lékin Insan’oghli kelgende yer yüzide iman-ishench tapalamdu?» — démek, Xuda insanlarni dua qilishqa ilhamlandurup, Özining dualargha ijabet qilishqa teyyar turidighanliqi toghrisida shunche köp wede qilghan yerde, némishqa iman-ishench az bolidu? Lékin derweqe az bolushi mumkin.
■18:11 Yesh. 1:15; 58:2; Weh. 3:17,18.
□18:13 «Ey Xuda, men mushu gunahkargha rehim qilghaysen!» — «mushu gunahkar» grék tilida «dunyada birdinbir gunahkar» dégen menini puritidu.
□18:14 «...bajgir kechürümge ériship öyige qaytiptu» — «kechürümge ériship» grék tilida «heqqaniy qilinip» déyilidu.
■18:14 Ayup 22:29; Pend. 29:23; Mat. 23:12; Luqa 14:11; Yaq. 4:6,10; 1Pét. 5:5.
■18:15 Mat. 19:13; Mar. 10:13.
■18:16 Mat. 18:3; 19:14; 1Kor. 14:20; 1Pét. 2:2.
□18:18 «Melum bir hökümdar» — «hökümdar» — Rim hökümiti teripidin békitilgen Yehudiy «hakim». «menggülük hayatqa waris bolmaq üchün néme ishni qilishim kérek?» — grék tilida «néme ishni qilishim kérek?» dégen söz melum bir ishni birla qétim qilishni bildüridu.
■18:18 Mat. 19:16; Mar. 10:17.
■18:20 Mis. 20:12-16; Qan. 5:17-20; Rim. 13:9; Ef. 6:2; Kol. 3:20.
■18:22 Mat. 6:19; 19:21; 1Tim. 6:19.
■18:24 Pend. 11:28; Mat. 19:23; Mar. 10:23.
■18:27 Ayup 42:2; Yer. 32:17; Zek. 8:6; Luqa 1:37.
■18:28 Mat. 4:20; 19:27; Mar. 10:28; Luqa 5:11.
■18:31 Zeb. 22; Yesh. 53:7; Mat. 16:21; 17:22; 20:17; Mar. 8:31; 9:31; 10:32; Luqa 9:22; 24:7.
□18:32 « Insan’oghli yat ellerning qoligha tapshurulidu» — «tapshurulidu» dégenning «satqunluq qilinidu» dégen ikkinchi menisimu bar.
■18:32 Mat. 27:2; Luqa 23:1; Yuh. 18:28; Ros. 3:13.
□18:34 «Bu sözning menisi ulardin yoshurulghan bolup...» — kimning teripidin yoshurulghanliq éytilmaydu. Sheytan teripidinmu, yaki Xuda teripidinmu? Yaki peqet öz galliqi teripidinmu? Bu qétim sözning mezmuni ilgiriki qétimdiki sözlirige oxshash idi (9:45). Bizningche yoshurghuchi Sheytan, lékin Xuda Sheytanning aldishigha yol qoyushi bilen, ularning chüshenmesliki arqiliq öz shan-sheripini téximu roshen qilmaqchi boldi. «Qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz.
□18:35 «Yérixo shehirige yéqinlashqanda» — Matta bu weqeni bayan qilghanda («Mat.» 20:29) «Yérixodin chiqqanda» deydi. Emeliyette shu waqitta ikki «Yérixo shehiri» bar idi, xuddi Qeshqerdiki «yéngi sheher» we «kona sheher»lerdek.
■18:35 Mat. 20:29; Mar. 10:46.
□18:38 «I Dawutning oghli Eysa,...» — «Dawutning oghli» Mesihni körsitidu (peyghemberlerning bésharetliri boyiche Mesih padishah Dawutning ewladi bolatti).