9
Xelqning roza tutup gunahini tonushi
Shu ayning yigirme tötinchi küni Israillar roza tutup, boz kiyip, üsti-béshigha topa chachqan halda yighildi; Israil nesli özlirini barliq yat taipilerdin ayrip chiqti, andin öre turup özlirining gunahlirini we ata-bowilirining ötküzgen qebihliklirini étirap qildi. Ular shu künning töttin biride öz yéride turup özlirining Xudasi bolghan Perwerdigarning Tewrat-qanun kitabini oqudi; künning yene töttin biride özlirining gunahlirini tonudi we Xudasi bolghan Perwerdigargha sejde qildi. Lawiylardin Yeshua, Bani, Kadmiyel, Shebaniya, Bunni, Sherebiya, Bani we Kénanilar pelempeylerde turup özlirining Xudasi bolghan Perwerdigargha ünlük awaz bilen nida qildi.«Lawiylardin Yeshua, Bani, Kadmiyel, Shebaniya, Bunni, Sherebiya, Bani we Kénanilar pelempeylerde turup,...» — yaki «Yeshua, Bani, ... we Kénanilar Lawiylarning pelempiyide turup,...».
 
Hemdusana we dua
Lawiy Yeshua, Kadmiyel, Bani, Hashabiniya, Sherebiya, Xodiya, Shebaniya we Pitahiyalar: «Ornunglardin qopup Xudayinglar bolghan Perwerdigargha ebedil’ebedgiche teshekkür-medhiye qayturunglar» — dédi we mundaq dua-hemdusana uqudi: —
«I Xuda, insanlar Séning shanu-shewketlik namingni ulughlisun! Berheq, barliq teshekkür-medhiyiler naminggha yétishmeydu! Sen, peqet Senla Perwerdigardursen; asmanlarni, asmanlarning asminini we ularning barliq qoshunlirini, yer we yer üstidiki hemmini, déngizlar we ular ichidiki hemmini yaratquchidursen; Sen bularning hemmisige hayatliq bergüchisen, asmanlarning barliq qoshunliri Sanga sejde qilghuchidur. «Sen, peqet senla Perwerdigardursen» — ibraniy tilida: «Sen, peqet Senla i Perwerdigar, «U»dursen» dégen sözler bilen ipadilinidu. Mushu étiqadchilargha nisbeten peqet bir «U» bardur.  Yar. 1; Zeb. 146:6; Ros. 14:15; 17:24; Weh. 14:7 Sen berheq Perwerdigar Xudadursen, Sen Abramni talliding, uni Kaldiyening Ur shehiridin élip chiqting, uninggha Ibrahim dégen namni ata qilding. «Sen berheq Perwerdigar Xudadursen» — ibraniy tilida: «berheq, i Perwerdigarxuda, sen «u»dursen» dégen sözler bilen ipadilinidu. 6-ayetnimu körüng. «uninggha Ibrahim dégen namni ata qilding» — «Yar.» 1:17ni körüng.  Yar. 11:31, 32; 12:1 Sen uning qelbining Özüngge sadiq-ishenchilik ikenlikini körüp, uning bilen ehde tüzüp Qanaaniylarning, Hittiylarning, Amoriylarning, Perizziylerning, Yebusiylarning we Girgashiylarning zéminini uning ewladlirigha teqdim qilip bérishni wede qilding; Sen heqqaniy bolghanliqingdin, sözliringni ishqa ashurdung.Yar. 12:7; 13:15; 15:6,18; 17:8; 26:4
Sen ata-bowilirimizning Misirda jebir-zulum chékiwatqanliqini körüp, ularning Qizil déngiz boyidiki nalisigha qulaq salding. Mis. 3:7; 14:10 10 Sen Misirliqlarning ulargha qandaq yoghanchiliq bilen muamile qilghanliqini bilginingdin kéyin Pirewn, uning barliq xizmetchiliri we uning zéminidiki barliq xelqqe möjizilik alamet we karametlerni körsitip, Özüng üchün bügün’ge qeder saqlinip kéliwatqan ulugh bir nam-shöhretni tikliding. Mis. 7; 8; 9; 10; 11; 12; 14 11 Sen yene ata-bowilirimiz aldida déngizni bölüp, ular déngizning otturisidin quruq yer üstidin méngip ötti; ularni qoghlap kelgenlerni chongqur déngiz tégige tashlap gherq qiliwetting, xuddi jushqunluq déngizgha tashlan’ghan tashtek gherq qilding. Mis. 14:22-31 12 Sen ularni kündüzi bulut tüwrüki bilen, kéchisi ot tüwrüki bilen yétekliding, bular arqiliq ularning mangidighan yolini yorutup berding. Mis. 13:21; 14:19; 40:38; Zeb. 105:39 13 Sen Sinay téghigha chüshüp, asmanda turup ular bilen sözliship, ulargha toghra höküm, heqiqiy ishenchlik qanunlar, yaxshi belgilimiler we emrlerni ata qilding. Mis. 19:20; 20:1-21 14 Sen ulargha Özüngning muqeddes shabat kününgni tonuttung, qulung Musaning wastisi bilen ulargha emrler, belgilimiler we Tewrat qanunini tapiliding. 15 Sen ulargha ach qalghanda yésun dep asmandin nan, ussighanda ichsun dep qoram tashtin su chiqirip berding; Sen ulargha bérishke qolungni kötürüp qesem qilghan eshu zéminni kirip igilenglar, déding. Mis. 16:14; 17:6; Chöl. 20:9 16 Lékin ular, yeni ata-bowilirimiz meghrulinip, boyni qattiqliq qilip emrliringge qulaq salmidi. 17 Ular itaet qilishni ret qildi, Séning ularning otturisida yaratqan karamet möjiziliringni yad etmidi, belki boyni qattiqliq qildi, asiyliq qilip, qul qilin’ghan jaygha ketmekchi bolup, öz aldigha yolbashchi tiklidi. Lékin Sen epuchan, méhir-shepqetlik hem rehimdil, asan ghezeplenmeydighan, zor méhir-muhebbetlik Tengridursen; shunga Sen ularni tashliwetmiding. Mis. 34:7; Chöl. 14:4,18; Zeb. 86:5 18 Ular hetta téxi özlirige bir quyma mozayni yasap: «Mana bu silerni Misirdin élip chiqqan ilah!» dégen waqtida hem qattiq kupurluq qilghinida, Mis. 32 19 Sen tolimu rehimdil bolghanliqing üchün ularni yenila bayawanda tashlap qoymiding; kündüzi bulut tüwrüki ularning üstidin néri ketmey, ulargha yol bashlidi; kéchisi ot tüwrükimu ulardin néri ketmey, ulargha nur bérip, mangidighan yolini körsetti. Mis. 13:22; 40:38 20 Sen Özüngning méhribane Rohingni chüshürüp ulargha telim berding; Sen ularning yéyishi üchün «manna»ni ayimiding, ussuzluqini qandurush üchün suni berding. Chöl. 11:17; Ye. 5:12 21 Sen ularni bayawanda qiriq yil qamdap kelding; héchnémisi kem bolmidi, kiyimliri konirimidi, putlirimu ishshimidi. Qan. 2:7; 8:4; 29:5 22 Sen padishahliqlar we taipilerni ularning qoligha berding, bularni ularning zéminigha chégralar qilip berding. Shuning bilen ular Sihon padishahning zéminini, Heshbonning padishahining zéminini we Bashan padishahi Ogning zéminini igilidi. «Sihon padishahning zéminini, Heshbonning padishahining zéminini...» — yaki «Sihon padishahning zéminini, yeni Heshbonning padishahining zéminini...»  Chöl. 21:21, 33 23 Sen ularning perzent-ewladlirini asmandiki yultuzlardek awuttung; Sen ularni ata-bowilirigha: «Siler bu zéminni igileshke uninggha kiringlar» dep teqdim qilghan zémin’gha bashlap kirding. Yar. 22:17 24 Ularning ewladliri kirip u zéminni igilidi; Sen u zéminda turuwatqan Qanaan ahalisini ulargha béqindurdung hem zémindiki padishahlarni we ularning qebile-qowmlirini: «Siler ulargha xalighanche muamile qilinglar» dep ularning qoligha tapshurdung. Ye. 1-13 25 Ular mustehkem sheherlerni, munbet yerlerni ishghal qilip, herxil ésil buyumlargha tolghan öylerge, kolap qoyulghan quduqlargha, üzümzarliqlar, zeytunluqlar we intayin köp méwilik derexlerge ige boldi; yep-ichip semrip, Séning zor méhribanliqingdin söyünüshti!
26 Lékin ular gedenkeshlik qilip Séningdin yüz örüp, Tewrat qanunungni arqisigha tashlidi, ularni yéninggha yandurmaq üchün agah-guwahliq yetküzgen peyghemberliringni öltürüp esheddiy kupurluq qildi. 1Pad. 18:4; 19:10; 2Tar. 24:20, 21 27 Shunga Sen ularni jebir-zulum salghuchilarning qoligha tapshurdung, derweqe ular ularni qiynidi; ular qiynalghan waqitlirida Sanga yalwurushqanidi, Sen asmanlarda turup ulargha qulaq salding, zor rehimdilliqing boyiche ulargha qutquzghuchilarni ewetetting, ular bularni ezgüchilerning qolidin qutquzatti. Hak. 2:14-23 28 Lékin ular aramliqqa érishkendin kéyin yene Séning aldingda rezillik qilishqa bashliwidi, Sen ularni yene düshmenlirining qoligha tapshurdung, ular ularning üstidin hökümranliq qildi; ular yene Séning aldingda nale-peryat qilishiwidi, Sen asmanlarda turup qulaq sélip, rehimdilliqliring boyiche ularni yénish-yénishlap qutquzdung. 29 Sen ularni Özüngning Tewrat-qanununggha qaytishqa agahlandurdung; lékin ular meghrurlinip, emrliringge qulaq salmidi, hökümliring aldida gunah qildi (insan hökümliringge emel qilsa, ular shu sewebtin hayatta bolidu). Ular jahilliq bilen boynini tolghap, gedenkeshlik qilip sanga qulaq sélishni ret qildi. «insan hökümliringge emel qilsa, ular shu sewebtin hayatta bolidu» — bu ayette körsitilgen «hayat» peqet jismaniy hayatni emes, belki heqiqiy, rohiy hayatni körsitidu, elwette. «Ular jahilliq bilen boynini tolghap...» — ibraniy tilida «ular mürisini jahil qilip...».  Law. 18:5; Ez. 20:11; Rim. 10:5; Gal. 3:12 30 Ulargha uzun yil sewr-taqet qilding, Rohing peyghemberliringning wastisi bilen agah-guwahliq bergen bolsimu, ular yenila qulaq salmidi; shunga Sen ularni herqaysi el-yurtlardiki taipilerning qoligha tapshurdung. 2Pad. 17:13; 2Tar. 36:15 31 Halbuki, Sen zor rehimdilliqliring tüpeylidin ularning neslini pütünley qurutuwetmiding hem ularni tashliwetmiding; chünki Sen méhir-shepqetlik hem rehimdil Tengridursen.
32 Emdi ah Xudayimiz, ehdengde turup özgermes muhebbitingni körsitidighan ulugh, qudretlik we dehshetlik Tengri, emdi Séningdin bizning, padishahlirimizning we emirlirimizning, kahinlirimizning, peyghemberlirimizning, ata-bowilirimizning shundaqla Özüngning barliq xelqingning Asuriye padishahining zamanidin buyan bügün’giche béshimizgha chüshken barliq azab-oqubetlerni kichik ish dep qarimasliqingni ötünimiz. 33 Béshimizgha kelgen barliq ishta Sen adilsen; chünki Séning qilghining heqiqet boyiche boldi, bizning qilghinimiz rezilliktur. Qan. 32:4; Dan. 9:14 34 Padishahlirimiz, emirlirimiz, kahinlirimiz bilen ata-bowilirimizning hemmisi Séning Tewrat qanununggha emel qilmay, emrliringge we Séning ulargha ispatlap bergen agah-guwahliqliringgha héch qulaq salmidi. 35 Ular Sen ulargha muyesser qilghan padishahliqta turushtin, ulargha ata qilghan zor memurchiliqtin we shuningdek ularning aldigha yayghan bu keng munbet zémindiki turmushtin behrimen boluwatqan bolsimu, lékin ular Séning ibadet-xizmitingde bolmidi yaki özlirining rezil qilmishliridin yanmidi. 36 Mana, biz bügün qullarmiz! Sen méwisi bilen nazu-németliridin yéyishke ata-bowilirimizgha teqdim qilip bergen zéminda tursaqmu, biz mana uningda qul bolup qalduq! 37 Zémin Sen bizning gunahlirimiz üchün bizni idare qilishqa békitken padishahlargha mol mehsulatlirini bérip turidu; ular bedenlirimizni hem charwa mallirimizni öz meyliche bashqurup kéliwatidu; biz zor derd-elemde bolduq».
38 «— Biz mana mushu barliq ishlar tüpeyli muqim bir ehdini tüzüp yézip chiqtuq; emirlirimiz, Lawiylirimiz bilen kahinlirimiz buninggha öz möhürlirini basti».
 
 

9:4 «Lawiylardin Yeshua, Bani, Kadmiyel, Shebaniya, Bunni, Sherebiya, Bani we Kénanilar pelempeylerde turup,...» — yaki «Yeshua, Bani, ... we Kénanilar Lawiylarning pelempiyide turup,...».

9:6 «Sen, peqet senla Perwerdigardursen» — ibraniy tilida: «Sen, peqet Senla i Perwerdigar, «U»dursen» dégen sözler bilen ipadilinidu. Mushu étiqadchilargha nisbeten peqet bir «U» bardur.

9:6 Yar. 1; Zeb. 146:6; Ros. 14:15; 17:24; Weh. 14:7

9:7 «Sen berheq Perwerdigar Xudadursen» — ibraniy tilida: «berheq, i Perwerdigarxuda, sen «u»dursen» dégen sözler bilen ipadilinidu. 6-ayetnimu körüng. «uninggha Ibrahim dégen namni ata qilding» — «Yar.» 1:17ni körüng.

9:7 Yar. 11:31, 32; 12:1

9:8 Yar. 12:7; 13:15; 15:6,18; 17:8; 26:4

9:9 Mis. 3:7; 14:10

9:10 Mis. 7; 8; 9; 10; 11; 12; 14

9:11 Mis. 14:22-31

9:12 Mis. 13:21; 14:19; 40:38; Zeb. 105:39

9:13 Mis. 19:20; 20:1-21

9:15 Mis. 16:14; 17:6; Chöl. 20:9

9:17 Mis. 34:7; Chöl. 14:4,18; Zeb. 86:5

9:18 Mis. 32

9:19 Mis. 13:22; 40:38

9:20 Chöl. 11:17; Ye. 5:12

9:21 Qan. 2:7; 8:4; 29:5

9:22 «Sihon padishahning zéminini, Heshbonning padishahining zéminini...» — yaki «Sihon padishahning zéminini, yeni Heshbonning padishahining zéminini...»

9:22 Chöl. 21:21, 33

9:23 Yar. 22:17

9:24 Ye. 1-13

9:26 1Pad. 18:4; 19:10; 2Tar. 24:20, 21

9:27 Hak. 2:14-23

9:29 «insan hökümliringge emel qilsa, ular shu sewebtin hayatta bolidu» — bu ayette körsitilgen «hayat» peqet jismaniy hayatni emes, belki heqiqiy, rohiy hayatni körsitidu, elwette. «Ular jahilliq bilen boynini tolghap...» — ibraniy tilida «ular mürisini jahil qilip...».

9:29 Law. 18:5; Ez. 20:11; Rim. 10:5; Gal. 3:12

9:30 2Pad. 17:13; 2Tar. 36:15

9:33 Qan. 32:4; Dan. 9:14