35
Hudaning qɵl-bayawanni güllǝndürüxi, •••• xundaⱪla Ɵz mɵmin-bǝndiliri üqün aqⱪan yoli
— Dala ⱨǝm ⱪaƣjirap kǝtkǝn jaylar ular üqün huxal bolidu;
Qɵl-bayawan xadlinip zǝpirandǝk qeqǝklǝydu; «Dala ... ular üqün huxal bolidu» — Yǝxaya dǝslǝptǝ «ular»ning kim ikǝnlikini demǝydu. Bilix üqün bexarǝtni ahiriƣiqǝ (9-ayǝtkiqǝ) oⱪux kerǝk! (bu sɵzlǝr «Rim.» 8:19-22 bilǝn munasiwǝtlik).
U bǝrⱪ urup qeqǝklǝydu,
Xadliⱪⱪa xadliⱪ ⱪoxulup tǝntǝnǝ ⱪilidu;
Liwanning xan-xǝripi,
Karmǝl wǝ Xarondiki güzǝllik wǝ sür uningƣa berilidu;
Ular Pǝrwǝrdigarning xan-xǝripini,
Hudayimizning güzǝlliki wǝ ⱨǝywitini kɵridu. «Liwanning xan-xǝripi, Karmǝl wǝ Xarondiki güzǝllik wǝ sür...» — Liwan, Karmǝl wǝ Xaronlarning alaⱨidilikliri yuⱪirida, 33-bab, 9-ayǝttiki izaⱨatta tǝswirlinidu. «ular Pǝrwǝrdigarning xan-xǝripini... kɵridu» — «ular» — 1-ayǝttiki izaⱨatⱪa ⱪarang.
Ajiz ⱪollarni küqlǝndürünglar,
Egilip mangidiƣan tizlarni qingitinglar, Ibr. 12:12
Yüriki aƣⱪanlarƣa: — «Qing turunglar! Ⱪorⱪmanglar!
Mana, Hudayinglarƣa ⱪarap beⱪinglar;
Ⱪisas kelidu — Hudaning ⱨesab elix küni kelidu!
U Ɵzi kelidu, silǝrni ⱪutⱪuzidu!» — dǝng!
Andin ⱪariƣuning kɵzi eqilidu,
Gasning ⱪulaⱪliri oquⱪ ⱪilinidu, Mat. 9:27; 11:5; 12:22; 20:30; 21:14; Yⱨ. 9:6
Andin aⱪsaⱪ-tokurlar keyiktǝk oynaⱪlap sǝkrǝydu;
Gaqining tili nahxa eytidu;
Qünki dalada sular,
Qɵl-bayawanlarda dǝrya-eⱪinlar urƣup taxidu; Mat. 9:32; 11:5; 15:30; 21:14; Yⱨ. 5:8, 9; 7:38, 39; Ros. 3:2; 8:7; 14:8
Piȥƣirin qɵl-jǝzirǝ kɵlqǝkkǝ,
Qangⱪiƣan yǝrlǝr bulaⱪlarƣa aylinidu;
Qilbɵrilǝrning makani — ular yatⱪan jay,
Ⱪomux wǝ yekǝnlǝr ɵsüp, qimǝnlikkǝ aylinidu.
Xu yǝrdǝ egiz kɵtürülgǝn bir yol,
Tüptüz bir yol bolidu;
U «pak-muⱪǝddǝslikning yoli» dǝp atilidu;
Napaklar uningdin ɵtüxkǝ bolmaydu,
Xu yol mǝhsus xular üqün bekitilip yasalƣanki, —
Ⱨǝtta nadanlarmu uningda ezip kǝtmǝydu; «Xu yǝrdǝ egiz kɵtürülgǝn bir yol, tüptüz bir yol bolidu» — yolning nǝgǝ baridiƣanliⱪini demǝydu; bilix üqün 10-ayǝtkiqǝ oⱪux kerǝk.
Xu yǝrdǝ xir bolmaydu,
Uning üstigǝ ⱨeq yirtⱪuq ⱨaywan qiⱪmaydu;
(Ular xu yǝrdǝ ⱨeq tepilmaydu)
— Nijat arⱪiliⱪ ⱨɵrlükkǝ qiⱪⱪanlar xu yǝrdǝ mangidu! «Nijat arⱪiliⱪ ⱨɵrlükkǝ qiⱪⱪanlar» — bolsa ibraniy tilida birla sɵz («gaal») bilǝn ipadilinidu. Muxu sɵzni toluⱪ qüxinix üqün 41:14-ayǝtning izaⱨatini kɵrüng.
10 Pǝrwǝrdigarning bǝdǝl tɵlǝp ⱪutⱪuzƣanliri ⱪaytip kelidu,
Küylǝrni eytip Zionƣa yetip kelidu;
Ularning baxliriƣa mǝnggülük xad-huramliⱪ ⱪonidu;
Ular huxalliⱪ wǝ xadliⱪⱪa qɵmgǝn bolidu;
Ⱪayƣu-ⱨǝsrǝt ⱨǝm uⱨ-nadamǝtlǝr bǝdǝr ⱪaqidu. «Pǝrwǝrdigarning bǝdǝl tɵlǝp ⱪutⱪuzƣanliri ⱪaytip kelidu... ⱪayƣu-ⱨǝsrǝt ⱨǝm uⱨ-nadamǝtlǝr bǝdǝr ⱪaqidu» — bexarǝttiki wǝⱪǝlǝr Israilning Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzulƣanliⱪiƣa ohxaydu; xundaⱪla bu ixlarni yengi bir «Misirdin qiⱪix» degili bolidu. Oⱪurmǝnlǝrgǝ Tǝwrattiki «Misirdin qiⱪix» degǝn ⱪisimni oⱪusa, xu qaƣdiki wǝⱪǝlǝrni muxular bilǝn tǝpsiliy ⱨalda selixturux naⱨayiti ǝⱨmiyǝtlik bolidu.
Muxu «qiⱪip-ⱪutⱪuzux» bolsa «Misirdin qiⱪix»tin nǝqqǝ ⱨǝssǝ uluƣ, nǝqqǝ ⱨǝssǝ xǝrǝplik bolidu. Keyin kɵrimizki, Huda ⱪutⱪuzƣan hǝlⱪ pǝⱪǝt Misirdin ǝmǝs, bǝlki pütkül dunyadin qiⱪip ⱪutⱪuzulidu. Ular ⱪorⱪunqluⱪ dǝxt-bayawandin ɵtüxining ornida, ɵzlirini ⱪarxi alidiƣan, qimǝnbaƣⱪa aylandurulƣan zemindin ɵtidu; yol ⱨǝmmǝ adǝm üqün tüz, onguxluⱪ, rawan ⱨǝm hǝtǝrsiz bolidu.
   Wǝⱨ. 21:4
 
 

35:1 «Dala ... ular üqün huxal bolidu» — Yǝxaya dǝslǝptǝ «ular»ning kim ikǝnlikini demǝydu. Bilix üqün bexarǝtni ahiriƣiqǝ (9-ayǝtkiqǝ) oⱪux kerǝk! (bu sɵzlǝr «Rim.» 8:19-22 bilǝn munasiwǝtlik).

35:2 «Liwanning xan-xǝripi, Karmǝl wǝ Xarondiki güzǝllik wǝ sür...» — Liwan, Karmǝl wǝ Xaronlarning alaⱨidilikliri yuⱪirida, 33-bab, 9-ayǝttiki izaⱨatta tǝswirlinidu. «ular Pǝrwǝrdigarning xan-xǝripini... kɵridu» — «ular» — 1-ayǝttiki izaⱨatⱪa ⱪarang.

35:3 Ibr. 12:12

35:5 Mat. 9:27; 11:5; 12:22; 20:30; 21:14; Yⱨ. 9:6

35:6 Mat. 9:32; 11:5; 15:30; 21:14; Yⱨ. 5:8, 9; 7:38, 39; Ros. 3:2; 8:7; 14:8

35:8 «Xu yǝrdǝ egiz kɵtürülgǝn bir yol, tüptüz bir yol bolidu» — yolning nǝgǝ baridiƣanliⱪini demǝydu; bilix üqün 10-ayǝtkiqǝ oⱪux kerǝk.

35:9 «Nijat arⱪiliⱪ ⱨɵrlükkǝ qiⱪⱪanlar» — bolsa ibraniy tilida birla sɵz («gaal») bilǝn ipadilinidu. Muxu sɵzni toluⱪ qüxinix üqün 41:14-ayǝtning izaⱨatini kɵrüng.

35:10 «Pǝrwǝrdigarning bǝdǝl tɵlǝp ⱪutⱪuzƣanliri ⱪaytip kelidu... ⱪayƣu-ⱨǝsrǝt ⱨǝm uⱨ-nadamǝtlǝr bǝdǝr ⱪaqidu» — bexarǝttiki wǝⱪǝlǝr Israilning Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzulƣanliⱪiƣa ohxaydu; xundaⱪla bu ixlarni yengi bir «Misirdin qiⱪix» degili bolidu. Oⱪurmǝnlǝrgǝ Tǝwrattiki «Misirdin qiⱪix» degǝn ⱪisimni oⱪusa, xu qaƣdiki wǝⱪǝlǝrni muxular bilǝn tǝpsiliy ⱨalda selixturux naⱨayiti ǝⱨmiyǝtlik bolidu. Muxu «qiⱪip-ⱪutⱪuzux» bolsa «Misirdin qiⱪix»tin nǝqqǝ ⱨǝssǝ uluƣ, nǝqqǝ ⱨǝssǝ xǝrǝplik bolidu. Keyin kɵrimizki, Huda ⱪutⱪuzƣan hǝlⱪ pǝⱪǝt Misirdin ǝmǝs, bǝlki pütkül dunyadin qiⱪip ⱪutⱪuzulidu. Ular ⱪorⱪunqluⱪ dǝxt-bayawandin ɵtüxining ornida, ɵzlirini ⱪarxi alidiƣan, qimǝnbaƣⱪa aylandurulƣan zemindin ɵtidu; yol ⱨǝmmǝ adǝm üqün tüz, onguxluⱪ, rawan ⱨǝm hǝtǝrsiz bolidu.

35:10 Wǝⱨ. 21:4