«Towa ⱪilix» grek tilida «uni» bilǝn ipadilinidu. Bǝzi tǝrjimanlar bu «uni» degǝnni «gunaⱨidin towa ⱪilix»ni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Lekin «Yar.» 27:1-40kǝ ⱪariƣanda, uning izdigini ǝslidiki tǝlwilikidin towa ⱪilix ǝmǝs, bǝlki pǝⱪǝt puxayman bilǝn atisining hǝyrlik duasila idi. Xuning üqün muxu yǝrdǝ «towa ⱪilix»ning mǝnisi: — (1) atisining ⱪararini, yaki (2) Hudaning iradisini ɵzgǝrtixni bildüridu (oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, «towa ⱪilix»ning ǝslidiki mǝnisi «kɵzⱪaraxni ɵzgǝrtix» «pozitsiyǝni ɵzgǝrtix» degǝnlik). ■Yar. 27:36.
□12:1-2 «Əmdi ǝtirapimizda guwaⱨqilar xunqǝ qong buluttǝk bizni oruwalƣaqⱪa,... » — «guwaⱨqilar» ikki tǝrǝptiki sɵz boluxi mumkin: (1) Yuⱪiriⱪi 11-babta tilƣa elinƣan kixilǝr bizgǝ etiⱪad bilǝn yaxaxning nemǝ ikǝnlikini kɵrsitip «guwaⱨliⱪ bǝrgǝnliki»ni ⱨǝm (2) «etiⱪadning bǝygisi»dǝ yügürginimizdǝ bularning ǝrxtin bizgǝ guwaⱨqilardǝk ⱪarap turuwatⱪanliⱪini kɵrsitidu. «Bulut» ⱪiziⱪ gǝp — «Dan.» 7:13, «Mat.» 24:30, 26:46, «1Tes.» 4:17, «Wǝⱨ.» 1:7ni kɵrüng.
■12:1-2 Rim. 6:4; 12:12; 1Kor. 9:24; Əf. 4:22; Kol. 3:8; Ibr. 10:36; 1Pet. 2:1, 2; Luⱪa 24:26; Fil. 2:8-11; Ibr. 1:3; 8:1; 1Pet. 1:11.
■12:5 Ayup 5:17; Pǝnd. 3:11-12; Wǝⱨ. 3:19.
□12:6 «I oƣlum, Pǝrwǝrdigarning tǝrbiyisigǝ sǝl ⱪarima, ǝyiblǝnginingdǝ kɵnglüng sowup kǝtmisun, qünki Pǝrwǝrdigar sɵyginigǝ tǝrbiyǝ beridu, Mening oƣlum dǝp ⱪobul ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisini dǝrrilǝydu» — «Pǝnd.» 3:11-12 .
□12:12 «... «Telip sanggiliƣan ⱪolunglarni, zǝiplixip kǝtkǝn tizinglarni ruslanglar»» — yaki «...«telip sanggiliƣan ⱪolunglarni, zǝiplixip kǝtkǝn tizinglarni küqǝytinglar»» («Yǝx.» 35:3din nǝⱪil kǝltürülgǝn).
□12:13 «... «aⱪsaⱪ»larning pükülüp ⱪalmay, bǝlki xipa tepixi üqün pütliringlarni tüz yollarda mangdurunglar» — «aⱪsaⱪ»lar bǝlkim etiⱪadi ajizlarni kɵrsitidu.
■12:14 Rim. 12:18; 2Tim. 2:22.
■12:15 Ⱪan. 29:17; Ros. 17:13; 2Kor. 6:1; Gal. 5:12.
□12:16 «...Ɵzining tunji oƣulluⱪ ⱨoⱪuⱪini bir wah tamaⱪⱪa setiwǝtkǝn Əsawdǝk ihlassiz kixi bolmisun» — «Yar.» 25:29-34.
■12:16 Yar. 25:33; Əf. 5:3; Kol. 3:5; 1Tes. 4:3.
□12:17 «...u (Əsaw) bu ixlarni orniƣa kǝltüridiƣan towa ⱪilix yolini tapalmay...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «u (Əsaw) ɵz gunaⱨidin towa ⱪilix yolini tapalmay...». «Towa ⱪilix» grek tilida «uni» bilǝn ipadilinidu. Bǝzi tǝrjimanlar bu «uni» degǝnni «gunaⱨidin towa ⱪilix»ni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Lekin «Yar.» 27:1-40kǝ ⱪariƣanda, uning izdigini ǝslidiki tǝlwilikidin towa ⱪilix ǝmǝs, bǝlki pǝⱪǝt puxayman bilǝn atisining hǝyrlik duasila idi. Xuning üqün muxu yǝrdǝ «towa ⱪilix»ning mǝnisi: — (1) atisining ⱪararini, yaki (2) Hudaning iradisini ɵzgǝrtixni bildüridu (oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, «towa ⱪilix»ning ǝslidiki mǝnisi «kɵzⱪaraxni ɵzgǝrtix» «pozitsiyǝni ɵzgǝrtix» degǝnlik).
□12:18 «yalⱪunlap ot yenip turuwatⱪan ⱨǝmdǝ sürlük bulut, ⱪarangƣuluⱪ wǝ ⱪara ⱪuyun ⱪapliƣan axu taƣⱪa kǝlmidinglar...» — «axu taƣ» bolsa Yǝⱨudiy hǝlⱪi Musa pǝyƣǝmbǝrning wasitisi bilǝn Tǝwrat ⱪanunini ⱪobul ⱪilƣan Sinay teƣini kɵrsitidu («Mis.» 19-babni kɵrüng).
■12:18 Mis. 19:10,16; 20:21; Ⱪan. 5:22.
□12:19 «u jayda kanay sadasi bilǝn sɵzligǝn awaz yǝtküzülgǝndǝ, bularni angliƣanlar: «Bizgǝ yǝnǝ sɵz ⱪilinmisun!» dǝp Hudaƣa yalwuruxti» — «Ⱪan.» 15:23ni kɵrüng.
■12:19 Mis. 20:19; Ⱪan. 5:25; 18:16.
□12:20 «qünki ular ⱪilinƣan ǝmrni kɵtürǝlmidi. Əgǝr bu taƣⱪa ⱨǝtta birǝr ⱨaywanning ayiƣi tǝgsimu, qalma-kesǝk ⱪilip ɵltürülsun» dǝp tapilanƣanidi...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «qünki ularƣa tapilanƣan: «Əgǝr bu taƣⱪa ⱨǝtta birǝr ⱨaywanning ayaƣliri tǝgkǝn bolsimu, qalma-kesǝk ⱪilip ɵltürülsun» degǝn ǝmrni kɵtürǝlmidi».
□12:21 «u kɵrünüx xundaⱪ ⱪorⱪunqluⱪ idiki, Musamu: «Bǝk ⱪattiⱪ ⱪorⱪup ƣal-ƣal titrǝp kǝttim» degǝnidi» — «Ⱪan.» 9:19.
■12:22 Gal. 4:26; Wǝⱨ. 3:12; 21:10-27.
□12:23 «isimliri ǝrxtǝ pütülgǝn tunji tuƣulƣanlarning... jamaitigǝ...» — «tunji tuƣulƣanlar» degǝn sɵz bu yǝrdǝ Əysa Mǝsiⱨgǝ etiⱪad ⱪilip, «ⱪaytidin tuƣulƣan» Hudaning pǝrzǝnti dǝp ⱨesablanƣanlarni kɵrsitidu. «ǝrxtiki Yerusalemƣa, tümǝnligǝn pǝrixtilǝrgǝ, isimliri ǝrxtǝ pütülgǝn tunji tuƣulƣanlarning ⱨeyt-mǝrikǝ huxalliⱪida jǝm ⱪilinƣan jamaitigǝ,...» — (22-23-ayǝt) baxⱪa birhil tǝrjimisi: «ⱨeyt-mǝrikǝ huxalliⱪiƣa jǝm bolidiƣan tümǝnligǝn pǝrixitilǝrgǝ, isimliri ǝrxtǝ yezilƣan tunji tuƣulƣanlarning jamaitigǝ...». Israillarning isimlirining ⱨǝmmisi yǝr yüzidǝ «royhǝt»tǝ pütülüxi buyrulƣanidi («Qɵl.» 1:1-18). Lekin jamaǝttikilǝrning isimliri yǝr yüzidǝ ǝmǝs, bǝlki ǝrxtǝ pütüklüktur.
□12:24 «wǝ yengi ǝⱨdining wasitiqisi Əysaƣa, xundaⱪla ⱨǝm Uning sepilgǝn ⱪeniƣa kǝldinglar. Bu ⱪan Ⱨabilningkidin ǝwzǝl sɵz ⱪilidu» — Əysa Mǝsiⱨning sepilgǝn ⱪeni insanning gunaⱨlirini tilǝp ularni pak ⱪilidu. Ⱨabilning ⱪeni bolsa intiⱪam dǝp ⱨɵrkirǝp yiƣlaytti («Yar.» 4:10).
■12:24 Yar. 4:10; Ibr. 10:22; 11:4; 1Pet. 1:2.
□12:25 «...yǝr yüzidǝ ɵzlirigǝ wǝⱨiy yǝtküzüp agaⱨlandurƣuqi» — muxu yǝrdǝ Hudaning Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ sɵzliginini kɵrsitidu.
□12:26 «Əmdi xu qaƣda Hudaning awazi zeminni tǝwritiwǝtkǝnidi...» — «xu qaƣda» — Huda Sinay teƣidin sɵzliginidǝ. «lekin ǝmdi U: «Ɵzüm yǝnǝ bir ⱪetim zeminnila ǝmǝs, asmannimu tǝwritimǝn» dǝp wǝdǝ ⱪildi» — «Ⱨag.» 2:6ni kɵrüng.
□12:28 «tǝwrǝtkili bolmaydiƣan bir padixaⱨliⱪⱪa muyǝssǝr bolup, meⱨir-xǝpⱪǝtni qing tutup,...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «tǝwrǝtkili bolmaydiƣan bir padixaⱨliⱪⱪa muyǝssǝr bolƣinimizdin minnǝtdar bolup,...».
□12:29 «Qünki Hudayimiz ⱨǝmmini yǝwǝtküqi bir ottur» — bu sɵzlǝr «Ⱪan.» 4:24, 9:3dimu tepilidu.