10
Israillarning Misirdin qiⱪip, qɵl-bayawandin ɵtkǝndiki wǝⱪǝlǝrdin sawaⱪ eliximiz kerǝk
Qünki, i ⱪerindaxlar, mǝn silǝrning ata-bowilirimizning ⱨǝmmisining bulut astida yürgǝnlikidin wǝ ⱨǝmmisining dengizdin ɵtüp mangƣanliⱪidin hǝwǝrsiz yürüxünglarni halimaymǝn; Mis. 13:21; 14:22; Qɵl. 9:18; Ⱪan. 1:33; Yǝ. 4:23; Nǝⱨ. 9:12,19; Zǝb. 78:13,14; 105:39. ularning ⱨǝmmisi bulutta ⱨǝm dengizda Musaning yetǝkqilikigǝ qɵmüldürülgǝn; «ularning (silǝrning ata-bowiliringlar, 1-ayǝtni kɵrüng) ⱨǝmmisi bulutta ⱨǝm dengizda Musaning yetǝkqilikigǝ qɵmüldürülgǝn» — muxu (1-2-ayǝttǝ hatirilǝngǝn) wǝⱪǝlǝrni tehimu yahxi qüxinix üqün «Misirdin qiⱪix» 14-babni kɵrüng. «Musa» Musa pǝyƣǝmbǝr, ǝlwǝttǝ. Muxu muⱨim ayǝt üstidǝ wǝ bu babtiki baxⱪa misallar toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.   Mis. 13:20-22; 14:19, 20. ularning ⱨǝmmisi ohxax roⱨiy taamni yegǝn, Mis. 16:15. ⱨǝmmisi ohxax roⱨiy iqimlikni iqkǝn; qünki ular ɵzlirigǝ ⱨǝmraⱨ bolup ǝgixip yürgǝn roⱨiy uyultaxtin iqǝtti (ǝmǝliyǝttǝ, muxu uyultax Mǝsiⱨning Ɵzi idi); Mis. 17:6; Qɵl. 20:11; Zǝb. 78:15-16 xundaⱪtimu, Huda ularning kɵpinqisidin razi bolmiƣanidi; qünki «Ularning jǝsǝtliri qɵl-bayawanda qeqilip ⱪalƣan». «Ularning jǝsǝtliri qɵl-bayawanda qeqilip ⱪalƣan» — «Qɵl.» 14:16, 32.   Qɵl. 26:65.
Əmma bu ixlar ularning bexiƣa bizlǝrgǝ sawaⱪ-bexarǝt bolsun üqün qüxkǝnidi; buningdin mǝⱪsǝt, bizning ularning yaman ixlarƣa ⱨǝwǝs ⱪilƣinidǝk ⱨǝwǝs ⱪilmasliⱪimiz üqündur. Qɵl. 11:4,33; Zǝb. 106:14. Silǝr yǝnǝ ularning bǝzilirigǝ ohxax butⱪa qoⱪunidiƣanlardin bolmanglar; bular toƣruluⱪ: «Hǝlⱪ yǝp-iqixkǝ olturdi, andin kǝyp-sapaƣa turdi» dǝp pütülgǝn. «Hǝlⱪ yǝp-iqixkǝ olturdi, andin kǝyp-sapaƣa turdi» — muxu yǝrdiki «kǝyp-sapa» bǝlkim butpǝrǝslik ⱨǝm uningƣa baƣlanƣan xǝⱨwaniyǝtni kɵrsitidu. «Pütülgǝn» — «Muⱪǝddǝs Kitabta pütülgǝn», ǝlwǝttǝ («Mis.» 32:6).   Mis. 32:6. Biz yǝnǝ ularning bǝzilirining buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣinidǝk buzuⱪqiliⱪ ⱪilmayli; qünki xu wǝjidin ulardin yigirmǝ üq ming kixi bir kündila ɵldi. «Biz yǝnǝ ularning bǝzilirining buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣinidǝk buzuⱪqiliⱪ ⱪilmayli; qünki xu wǝjidin ulardin yigirmǝ üq ming kixi bir kündila ɵldi» — bu wǝⱪǝ «Qɵl.» 25:1-9dǝ haritilǝngǝn.   Qɵl. 25:1, 9; Zǝb. 106:28-29. Yǝnǝ ularning bǝzilirining Mǝsiⱨni siniƣinidǝk Mǝsiⱨni sinimayli; qünki xu sǝwǝbtin ular yilanlar qeⱪixi bilǝn ⱨalak boldi. «Yǝnǝ ularning bǝzilirining Mǝsiⱨni siniƣinidǝk Mǝsiⱨni sinimayli; qünki xu sǝwǝbtin ular yilanlar qeⱪixi bilǝn ⱨalak boldi» — «Qɵl.» 21:1-9ni kɵrüng.   Qɵl. 21:5; Zǝb. 106:14 10 Yǝnǝ ularning bǝziliri aƣrinƣandǝk aƣrinip ⱪaⱪximanglar — nǝtijidǝ, ular jan alƣuqi pǝrixtǝ tǝripidin ɵltürüldi. «Yǝnǝ ularning bǝziliri aƣrinƣandǝk aƣrinip ⱪaⱪximanglar — nǝtijidǝ, ular jan alƣuqi pǝrixtǝ tǝripidin ɵltürüldi» — «Qɵl.» 16:41-50ni kɵrüng.   Mis. 16:2; 17:2; Qɵl. 14:36; Zǝb. 106:25-26 11 Əmdi bu wǝⱪǝlǝrning ⱨǝmmisi ularning bexiƣa bexarǝtlik misallar süpitidǝ qüxkǝn wǝ ahirⱪi zamanlar beximizƣa keliwatⱪan bizlǝrning ulardin sawaⱪ-ibrǝt eliximiz üqün hatirilǝngǝnidi. «bu wǝⱪǝlǝrning ⱨǝmmisi ularning bexiƣa bexarǝtlik misallar süpitidǝ qüxkǝn» — «bexarǝtlik misallar»: «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ biz bu bab toƣruluⱪ sɵzliginimizdǝ bu tema toƣruluⱪmu tohtilimiz.   Rim. 15:4; 1Kor. 9:10; Fil. 4:5; Ibr. 10:25. 12 Xuning bilǝn «Mǝn etiⱪadta qing tirǝp turmaⱪtimǝn» degǝn kixi ɵzining yiⱪilip ketixidin ⱨezi bolsun! 13 Silǝr duq kǝlgǝn sinaⱪlarning ⱨǝmmisigǝ baxⱪa adǝmlǝrmu ohxax duq kǝlgǝn. Wǝ Huda bolsa wǝdisidǝ turƣuqidur, U silǝrni kɵtürǝlmigüdǝk sinaⱪlarƣa uqratmaydu, bǝlki sinaⱪ bexinglarƣa qüxkǝndǝ, xuning bilǝn tǝng uningdin ɵtüp ⱪutulux yolini yaritip beridu; silǝr xuning bilǝn uningƣa bǝrdaxliⱪ beridiƣan bolisilǝr. «Silǝr duq kǝlgǝn sinaⱪlarning ⱨǝmmisigǝ baxⱪa adǝmlǝrmu ohxax duq kǝlgǝn» — ǝyni tekisttǝ: «Silǝr duq kǝlgǝn sinaⱪlardin ⱨeqⱪaysisi pütkül insaniyǝtkǝ ortaⱪ ǝmǝs» degǝn xǝklidǝ ipadilinidu.   1Kor. 1:8; 1Tes. 5:24; 2Pet. 2:9. 14 Xu sǝwǝbtin, sɵyümlüklirim, butpǝrǝsliktin ⱪeqinglar!
15 Silǝrni ǝⱪil-ⱨoxi jayida kixilǝr dǝp ⱪarap xuni eytiwatimǝn; sɵzligǝnlirimni baⱨalap beⱪinglar: — 16 Biz bǝrikǝtlik bolsun dǝp tiligǝn, bǝrikǝtlik jamdiki xarabni iqkinimiz, Mǝsiⱨning ⱪenidin ortaⱪ bǝⱨirlǝnginimiz ǝmǝsmu? Bizning oxutⱪan nanni yeginimiz, Mǝsiⱨning tenidin ortaⱪ bǝⱨirlǝnginimiz ǝmǝsmu? ««bǝrikǝtlik jam» ... «oxutⱪan nan»» — «bǝrikǝtlik jam» wǝ «oxutⱪan nan» degǝnlǝr «Rǝbning ziyapiti» yaki «Rǝbning ƣizasi»din ibarǝttur. «Rǝbning ziyapiti» yaki «Rǝbning dastihini» toƣruluⱪmu 11:23-34ni kɵrüng. 17 Biz nurƣun bolsaⱪmu bir nan, bir tǝndurmiz; qünki ⱨǝmmimiz xu bir nandin nesiwǝ alimiz. «Biz nurƣun bolsaⱪmu bir nan, bir tǝndurmiz; qünki ⱨǝmmimiz xu bir nandin nesiwǝ alimiz» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Nan bir bolƣaqⱪa, bizmu bir tǝn bolimiz; qünki ⱨǝmmimiz bir nandin nisiwǝ alimiz».   Rim. 12:5; 1Kor. 12:27. 18 Jismaniy Israilƣa ⱪaranglar; ⱪurbanliⱪlarni yegǝnlǝr ⱪurbangaⱨⱪa nesipdaxlar ǝmǝsmu? 19 Əmdi nemǝ demǝkqimǝn? Butⱪa atap sunulƣan ⱪurbanliⱪning birǝr ǝⱨmiyiti barmidu? Butning birǝr ǝⱨmiyiti barmidu? 1Kor. 8:4. 20 Yaⱪ, biraⱪ kapirlar butlarƣa sunƣan ⱪurbanliⱪlarni Hudaƣa ǝmǝs, bǝlki jinlarƣa ataydu. Mǝn silǝrning jinlar bilǝn ortaⱪ nesipdax boluxunglarni halimaymǝn. «kapirlar butlarƣa sunƣan ⱪurbanliⱪlarni Hudaƣa ǝmǝs, bǝlki jinlarƣa ataydu» — «kapirlar» grek tilida «taipilǝr» yaki «ǝllǝr».   Law. 17:7; Ⱪan. 32:17. 21 Rǝbning jamidin wǝ jinlarning jamidin tǝng iqküqi bolsanglar bolmaydu; Rǝbning dastihiniƣa wǝ jinlarning dastihiniƣa tǝng dahil bolsanglar bolmaydu. 22 Rǝbning ⱨǝsǝt-ƣǝzipini ⱪozƣimaⱪqimizmu? Biz Uningdin küqlükmu-ya?
23 «Ⱨǝmmǝ nǝrsǝ ⱨalaldur», ǝmma ⱨǝmmǝ nǝrsǝ paydiliⱪ boluwǝrmǝydu; «ⱨǝmmǝ nǝrsǝ ⱨalaldur», ǝmma ⱨǝmmǝ nǝrsǝ adǝmning etiⱪadini ⱪuralmaydu. «ⱨǝmmǝ nǝrsǝ manga ⱨalaldur» — bu sɵz-ibarǝ bǝlkim Korintliⱪlar ixlitiwatⱪan Injildiki yemǝk-iqmǝklǝr toƣruluⱪ tǝlimlǝrning ⱪisⱪartilmisi boluxi mumkin. Bu ⱨǝⱪiⱪǝtkǝ yeⱪin bolƣini bilǝn, Pawlus ⱨazir ularƣa yemǝk-iqmǝklǝr toƣruluⱪ baxⱪa tǝrǝplǝrdinmu oylax kerǝk, dǝp tǝlim bǝrmǝkqi.   1Kor. 6:12. 24 Əmdi ⱨeqkim ɵz mǝnpǝǝtini izdimisun, bǝlki ɵzgilǝrningkini izdisun. 1Kor. 13:5; Fil. 2:4. 25 Gɵx bazirida setilƣan ⱨǝrbirnǝrsini wijdaninglarni dǝp olturmay, ⱨeqnemini sürüxtǝ ⱪilmay yǝweringlar. 26 Qünki «Jaⱨan wǝ uningƣa tolƣan ⱨǝmmǝ mǝwjudatlar Pǝrwǝrdigarƣa mǝnsüptur» dǝp pütülgǝn. «Jaⱨan wǝ uningƣa tolƣan ⱨǝmmǝ mǝwjudatlar Pǝrwǝrdigarƣa mǝnsüptur» — «Zǝb.» 24:1 wǝ 50:12, 89:11.   Mis. 19:5; Zǝb. 24:1; 50:12, 89:11 27 Əmma etiⱪad ⱪilmiƣanlarning birǝrsi seni ziyapǝtkǝ tǝklip ⱪilsa wǝ kɵnglüng tartsa, aldingƣa ⱪoyulƣan ⱨǝmmini wijdaningni dǝp olturmay yǝwǝr; Luⱪa 10:7; 1Kor. 8:7. 28 ǝmma birsi sanga: «Bu butlarƣa atalƣan ⱪurbanliⱪ taami» desǝ, undaⱪta uni yemǝ; nemixⱪa desǝng, bu ixni sanga eytⱪan adǝmning sǝwǝbi üqün, xundaⱪla wijdanning sǝwǝbi üqündur; «Birsi sanga: «bu butlarƣa atalƣan ⱪurbanliⱪ taami» desǝ,...» — degüqining kɵrsǝtmǝkqi bolƣini bǝlkim: (1) «Sǝn ixǝngüqi ǝmǝsmu, bundaⱪ butlarƣa qetixliⱪ nǝrsini yemǝsliking kerǝk» yaki (2) «Bu alaⱨidǝ butlarƣa nǝzir ⱪilinƣan, xunga uni yesǝng, sanga alaⱨidǝ bǝrikǝt bolidu!». «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng. 29 mǝn degǝn wijdan seningki ǝmǝs, bǝlki ⱨeliⱪi kixining wijdani; mening ǝrkinlikimgǝ baxⱪilarning wijdani tǝripidin yaman dǝp baⱨa berilixining ⱨajiti barmu? 30 Mǝn tǝxǝkkür eytip yesǝm, tǝxǝkkür eytⱪan nǝrsini durus yeginim tüpǝylidin yaman dǝp ⱪariliximning nemǝ ⱨajiti? «Mǝn tǝxǝkkür eytip yesǝm, tǝxǝkkür eytⱪan nǝrsini durus yeginim tüpǝylidin yaman dǝp ⱪariliximning nemǝ ⱨajiti?» — muxu muⱨim prinsip toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.   Rim. 14:6; 1Tim. 4:3. 31 Xunga silǝr nemini yesǝnglar, nemini iqsǝnglar yaki ⱨǝrⱪandaⱪ baxⱪa ixlarni ⱪilsanglar, ⱨǝmmǝ ixlarni Hudaƣa xan-xǝrǝp kǝltürülsun dǝp ⱪilinglar. Kol. 3:17. 32-33 Mǝn ɵzüm ⱨǝmmǝylǝnni ⱨǝmmǝ ixta mǝmnun ⱪilixⱪa intilginimdǝk, ɵz mǝnpǝǝtim üqün ǝmǝs, bǝlki kɵpqilikning mǝnpǝǝti, ularning ⱪutⱪuzuluxi üqün intilginimdǝk, ⱨeqkimning aldiƣa — Yǝⱨudiylar bolsun, greklar bolsun, Hudaning jamaitidikilǝr bolsun aldiƣa putlikaxang bolmanglar.
Mǝn Mǝsiⱨni ülgǝ ⱪilƣinimdǝk, silǝrmu meni ülgǝ ⱪilinglar. Rim. 14:13; 1Kor. 9:22.
 
 

10:1 Mis. 13:21; 14:22; Qɵl. 9:18; Ⱪan. 1:33; Yǝ. 4:23; Nǝⱨ. 9:12,19; Zǝb. 78:13,14; 105:39.

10:2 «ularning (silǝrning ata-bowiliringlar, 1-ayǝtni kɵrüng) ⱨǝmmisi bulutta ⱨǝm dengizda Musaning yetǝkqilikigǝ qɵmüldürülgǝn» — muxu (1-2-ayǝttǝ hatirilǝngǝn) wǝⱪǝlǝrni tehimu yahxi qüxinix üqün «Misirdin qiⱪix» 14-babni kɵrüng. «Musa» Musa pǝyƣǝmbǝr, ǝlwǝttǝ. Muxu muⱨim ayǝt üstidǝ wǝ bu babtiki baxⱪa misallar toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

10:2 Mis. 13:20-22; 14:19, 20.

10:3 Mis. 16:15.

10:4 Mis. 17:6; Qɵl. 20:11; Zǝb. 78:15-16

10:5 «Ularning jǝsǝtliri qɵl-bayawanda qeqilip ⱪalƣan» — «Qɵl.» 14:16, 32.

10:5 Qɵl. 26:65.

10:6 Qɵl. 11:4,33; Zǝb. 106:14.

10:7 «Hǝlⱪ yǝp-iqixkǝ olturdi, andin kǝyp-sapaƣa turdi» — muxu yǝrdiki «kǝyp-sapa» bǝlkim butpǝrǝslik ⱨǝm uningƣa baƣlanƣan xǝⱨwaniyǝtni kɵrsitidu. «Pütülgǝn» — «Muⱪǝddǝs Kitabta pütülgǝn», ǝlwǝttǝ («Mis.» 32:6).

10:7 Mis. 32:6.

10:8 «Biz yǝnǝ ularning bǝzilirining buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣinidǝk buzuⱪqiliⱪ ⱪilmayli; qünki xu wǝjidin ulardin yigirmǝ üq ming kixi bir kündila ɵldi» — bu wǝⱪǝ «Qɵl.» 25:1-9dǝ haritilǝngǝn.

10:8 Qɵl. 25:1, 9; Zǝb. 106:28-29.

10:9 «Yǝnǝ ularning bǝzilirining Mǝsiⱨni siniƣinidǝk Mǝsiⱨni sinimayli; qünki xu sǝwǝbtin ular yilanlar qeⱪixi bilǝn ⱨalak boldi» — «Qɵl.» 21:1-9ni kɵrüng.

10:9 Qɵl. 21:5; Zǝb. 106:14

10:10 «Yǝnǝ ularning bǝziliri aƣrinƣandǝk aƣrinip ⱪaⱪximanglar — nǝtijidǝ, ular jan alƣuqi pǝrixtǝ tǝripidin ɵltürüldi» — «Qɵl.» 16:41-50ni kɵrüng.

10:10 Mis. 16:2; 17:2; Qɵl. 14:36; Zǝb. 106:25-26

10:11 «bu wǝⱪǝlǝrning ⱨǝmmisi ularning bexiƣa bexarǝtlik misallar süpitidǝ qüxkǝn» — «bexarǝtlik misallar»: «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ biz bu bab toƣruluⱪ sɵzliginimizdǝ bu tema toƣruluⱪmu tohtilimiz.

10:11 Rim. 15:4; 1Kor. 9:10; Fil. 4:5; Ibr. 10:25.

10:13 «Silǝr duq kǝlgǝn sinaⱪlarning ⱨǝmmisigǝ baxⱪa adǝmlǝrmu ohxax duq kǝlgǝn» — ǝyni tekisttǝ: «Silǝr duq kǝlgǝn sinaⱪlardin ⱨeqⱪaysisi pütkül insaniyǝtkǝ ortaⱪ ǝmǝs» degǝn xǝklidǝ ipadilinidu.

10:13 1Kor. 1:8; 1Tes. 5:24; 2Pet. 2:9.

10:16 ««bǝrikǝtlik jam» ... «oxutⱪan nan»» — «bǝrikǝtlik jam» wǝ «oxutⱪan nan» degǝnlǝr «Rǝbning ziyapiti» yaki «Rǝbning ƣizasi»din ibarǝttur. «Rǝbning ziyapiti» yaki «Rǝbning dastihini» toƣruluⱪmu 11:23-34ni kɵrüng.

10:17 «Biz nurƣun bolsaⱪmu bir nan, bir tǝndurmiz; qünki ⱨǝmmimiz xu bir nandin nesiwǝ alimiz» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Nan bir bolƣaqⱪa, bizmu bir tǝn bolimiz; qünki ⱨǝmmimiz bir nandin nisiwǝ alimiz».

10:17 Rim. 12:5; 1Kor. 12:27.

10:19 1Kor. 8:4.

10:20 «kapirlar butlarƣa sunƣan ⱪurbanliⱪlarni Hudaƣa ǝmǝs, bǝlki jinlarƣa ataydu» — «kapirlar» grek tilida «taipilǝr» yaki «ǝllǝr».

10:20 Law. 17:7; Ⱪan. 32:17.

10:23 «ⱨǝmmǝ nǝrsǝ manga ⱨalaldur» — bu sɵz-ibarǝ bǝlkim Korintliⱪlar ixlitiwatⱪan Injildiki yemǝk-iqmǝklǝr toƣruluⱪ tǝlimlǝrning ⱪisⱪartilmisi boluxi mumkin. Bu ⱨǝⱪiⱪǝtkǝ yeⱪin bolƣini bilǝn, Pawlus ⱨazir ularƣa yemǝk-iqmǝklǝr toƣruluⱪ baxⱪa tǝrǝplǝrdinmu oylax kerǝk, dǝp tǝlim bǝrmǝkqi.

10:23 1Kor. 6:12.

10:24 1Kor. 13:5; Fil. 2:4.

10:26 «Jaⱨan wǝ uningƣa tolƣan ⱨǝmmǝ mǝwjudatlar Pǝrwǝrdigarƣa mǝnsüptur» — «Zǝb.» 24:1 wǝ 50:12, 89:11.

10:26 Mis. 19:5; Zǝb. 24:1; 50:12, 89:11

10:27 Luⱪa 10:7; 1Kor. 8:7.

10:28 «Birsi sanga: «bu butlarƣa atalƣan ⱪurbanliⱪ taami» desǝ,...» — degüqining kɵrsǝtmǝkqi bolƣini bǝlkim: (1) «Sǝn ixǝngüqi ǝmǝsmu, bundaⱪ butlarƣa qetixliⱪ nǝrsini yemǝsliking kerǝk» yaki (2) «Bu alaⱨidǝ butlarƣa nǝzir ⱪilinƣan, xunga uni yesǝng, sanga alaⱨidǝ bǝrikǝt bolidu!». «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.

10:30 «Mǝn tǝxǝkkür eytip yesǝm, tǝxǝkkür eytⱪan nǝrsini durus yeginim tüpǝylidin yaman dǝp ⱪariliximning nemǝ ⱨajiti?» — muxu muⱨim prinsip toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

10:30 Rim. 14:6; 1Tim. 4:3.

10:31 Kol. 3:17.

10:32-33 Rim. 14:13; 1Kor. 9:22.