11
Ibadǝt ⱪaidiliri
1-2 Əmdi silǝrni xuning üqün tǝriplǝymǝnki, i ⱪerindaxlar, ⱨǝmmǝ ixlarda silǝr meni ǝslǝp turuwatisilǝr, mǝn silǝrgǝ tapxurƣinimdǝk, kɵrsǝtmilǝrni tutup keliwatisilǝr. 1Kor. 4:16; Fil. 3:17; 1Tes. 1:6; 2Tes. 3:9. Əmma mǝn silǝrning ⱨǝr ǝrning bexi Mǝsiⱨdur, ayalning bexi ǝrdur wǝ Mǝsiⱨning bexi Hudadur dǝp bilixinglarni halaymǝn. «ayal (yaki ⱪiz)ning bexi ǝrdur» — toy ⱪilƣanda uning bexi ɵz eri, ǝlwǝttǝ; turmuxⱪa qiⱪmiƣan bolsa uning atisi; tǝnⱨa, tul yaki ajraxⱪan ⱪiz-ayallar bolsa, ularning bexi (bar bolsa) jamaǝttiki aⱪsaⱪallar bolidu.   Yⱨ. 14:28; 1Kor. 3:23; 15:27; Əf. 5:23. Xunga, ibadǝtkǝ ⱪatnaxⱪanda, ⱨǝrⱪandaⱪ ǝr bexiƣa birnǝrsǝ artⱪan ⱨalda dua ⱪilsa yaki bexarǝt bǝrsǝ, u ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilƣan bolidu. «ibadǝtkǝ ⱪatnaxⱪanda, ⱨǝrⱪandaⱪ ǝr bexiƣa birnǝrsǝ artⱪan ⱨalda ... bexarǝt bǝrsǝ» — «bexarǝt bǝrsǝ» — «Hudaning wǝⱨiyisini yǝtküzsǝ», yaki «pǝyƣǝmbǝrlik sɵz ⱪilsa...» degǝnlik. «Ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizliⱪ ⱪilidu» — demǝk, Mǝsiⱨgǝ biⱨɵrmǝtlik ⱪilidu. Əmma ibadǝtkǝ ⱪatnaxⱪanda, ⱨǝrⱪandaⱪ ayal bexiƣa birǝr nǝrsǝ artmiƣan ⱨalda dua ⱪilsa yaki bexarǝt bǝrsǝ, u ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilƣan bolidu; bundaⱪ ayalning qeqi qüxürüwetilgǝn, rǝswa ⱪilinƣan ayaldin pǝrⱪi yoⱪtur. «...u ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilidu» — demǝk, ɵz erigǝ yaki jamaǝtning aⱪsaⱪalliriƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilidu. «bundaⱪ ayalning qeqi qüxürüwetilgǝn, rǝswa ⱪilinƣan ayaldin pǝrⱪi yoⱪtur» — kona zamanlarda ayallar buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣan bolsa, ularni jazalax usuli ayalni rǝswa ⱪilip qeqini qüxürüwetixtin ibarǝt idi. Ayal kixining bexiƣa artⱪini yoⱪ bolsa, qaqliri qüxürüwetilsun; ayalƣa nisbǝtǝn qaqlirining kesiwetilixi yaki qüxürüwetilixi uyatliⱪ ix bolsa, ǝmdi uning bexiƣa birǝr artⱪini bolsun. Qɵl. 5:18; Ⱪan. 22:5. Qünki ǝr kixi bolsa bexini yapmasliⱪi kerǝk; qünki u Hudaning sürǝt-obrazi wǝ xan-xǝripidur; ǝmma ayal kixi bolsa ǝrning xan-xǝripidur. «Qünki ǝr kixi bolsa bexini yapmasliⱪi kerǝk; qünki u Hudaning sürǝt-obrazi wǝ xan-xǝripidur; ǝmma ayal kixi bolsa ǝrning xan-xǝripidur» — bu ayǝttin (wǝ xundaⱪla 4-6-ayǝtlǝrdin) Pawlusning adǝttiki ǝⱨwallar ǝmǝs, bǝlki ibadǝt sorunliri toƣruluⱪ sɵzlǝwatⱪanliⱪi eniⱪ turidu; bu uning ǝrlǝrgǝ talaƣa qiⱪⱪanda ⱨǝrⱪandaⱪ bɵklǝrni kiyixini mǝn’i ⱪilƣini ǝmǝs! Uning bu sɵzliridǝ ayallarning talada yürgǝndǝ romal-yaƣliⱪ artix-artmasliⱪi toƣrisidimu gǝp yoⱪ.   Yar. 1:26,27; 5:1; 9:6; Kol. 3:10. Qünki ǝr bolsa ayaldin ǝmǝs, bǝlki ayal ǝrdindur. «qünki ǝr bolsa ayaldin ǝmǝs, bǝlki ayal ǝrdindur» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, Huda Ⱨawa’animizni Adǝm’atimizning tenidin ⱪowurƣisini elip yasiƣan. «Yar.» 2-babni kɵrüng.   Yar. 2:18, 21. Xuningdǝk ǝr kixi ayal üqün ǝmǝs, ayal kixi ǝr üqün yaritilƣandur. 10 Bu sǝwǝbtin, ⱨǝm pǝrixtilǝrning sǝwǝbidin ayal kixi bexida ⱨoⱪuⱪning bǝlgisigǝ igǝ boluxi kerǝk. «pǝrixtilǝrning sǝwǝbidin ayal kixi bexida ⱨoⱪuⱪning bǝlgisigǝ igǝ boluxi kerǝk» — «pǝrixtilǝrning sǝwǝbidin» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. Biz bu ayǝtlǝr (1-16)ni tǝpsiliy ⱨalda xǝrⱨlǝymiz. 11 Ⱨalbuki, Rǝbdǝ ayal ǝrsiz bolmas wǝ ǝr ayalsiz bolmas; 12 qünki ayal ǝrdin qiⱪirilƣinidǝk, ǝr ayal arⱪiliⱪ tuƣulidu; lekin ⱨǝmmǝ ix Hudadindur. 13 Ɵz kɵnglünglarda baⱨa beringlar; ayallarning bexiƣa birnǝrsǝ artmay turup Hudaƣa dua ⱪilixi muwapiⱪmu? 14 Tǝbiǝtning ɵzi silǝrgǝ ǝr kixining uzun qaqliri bolsa uningƣa uyat ikǝnlikini ɵgǝtmidimu? 15 Əmma ayal kixining uzun qaqliri bolsa, bu uningƣa xan-xǝrǝp bolidu; qünki uning uzun qaqliri uningƣa bezǝk-yepinqa bolsun dǝp tǝⱪdim ⱪilinƣan.
16  Birsining bu ixlar toƣruluⱪ talax-tartix ⱪilƣusi bolsa, xuni bilsunki, bizlǝrdǝ ⱨǝm Hudaning jamaǝtliridimu xulardin baxⱪa ⱨeq ⱪaidilǝr yoⱪtur. 1Tim. 6:4.
 
Rǝbning dastihini toƣruluⱪ
17 Əmma ⱨazir demǝkqi bolƣan ix, yǝni silǝr yiƣilƣan sorunlarƣa kǝlsǝk, uningda silǝrni tǝriplimǝymǝn; qünki yiƣilƣininglarning nǝtijisi paydiliⱪ ǝmǝs, bǝlki ziyanliⱪ boluwatidu. 18 Qünki birinqidin, silǝr jamaǝttǝ yiƣilƣininglarda, aranglarda guruⱨlarƣa bɵlünüxlǝr bolƣanliⱪini anglidim; bu gǝpkǝ ⱪismǝn ixǝndim. 19 Aranglarda bɵlünüxlǝr pǝyda bolmay ⱪalmaydu. Undaⱪ bolmiƣanda aranglarda kimning layaⱪǝtlik bolƣanliⱪini kɵrüwalƣili bolmaytti. «Aranglarda bɵlünüxlǝr pǝyda bolmay ⱪalmaydu...» — az bolmiƣan alimlar Pawlusning bu jümlisi kinayilik, Korintliⱪlarni tǝnⱪid ⱪilidiƣan alaⱨidǝ sɵzlǝr, dǝp ⱪaraydu. Bizmu muxu kɵzⱪaraxⱪa mayilmiz; qünki Injilda tilƣa elinƣan baxⱪa jamaǝtlǝr arisida ǝⱨwal undaⱪ ǝmǝs idi; ǝksiqǝ, ularning birliki heli küqlük idi (mǝsilǝn, Filippi xǝⱨiridiki jamaǝttǝ).
Ⱪandaⱪla bolmisun, mǝlum jamaǝttiki ixǝngüqilǝrning kɵpinqisi Korinttiki jamaǝttǝk «Rohⱪa tǝwǝ» ǝmǝs, bǝlki «ǝtkǝ tǝwǝ», «etiⱪadta bowaⱪlar» bolsa, undaⱪta «bɵlünüxlǝr» pǝyda bolmay ⱪalmaydu. Bundaⱪ ǝⱨwal ⱨǝⱪiⱪǝtǝn Rǝbning yolini izdigüqilǝrgǝ kɵprǝk besim berip, ularning Roⱨida tezla ɵstürülüxi muⱨim bir türtkǝ bolidu.
   Mat. 18:7; Luⱪa 17:1; Ros. 20:30; 1Yuⱨa. 2:19.
20 Silǝr bir yǝrgǝ jǝm bolƣininglarda, silǝr ⱨǝⱪiⱪǝtǝn «Rǝbning ziyapiti»din yemǝysilǝr. Luⱪa 22:14-20. 21 Qünki yegininglarda ⱨǝrbiringlar baxⱪilarning yeyixini kütmǝyla ɵzünglar elip kǝlgǝn ƣizani yǝwerisilǝr-dǝ, birsi aq ⱪalidu, yǝnǝ birsi mǝst bolup ketidu. «Qünki yegininglarda ⱨǝrbiringlar baxⱪilarning yeyixini kütmǝyla ɵzünglar elip kǝlgǝn ƣizani yǝwerisilǝr-dǝ, birsi aq ⱪalidu, yǝnǝ birsi mǝst bolup ketidu» — rosulning sɵzlirigǝ ⱪariƣanda, Korint etiⱪadqilar jamaitining yiƣinlirida pat-pat «ortaⱪ ziyapǝt»ni tutatti, xuning bilǝn bir waⱪitta «Rǝbning ziyapiti»ni yeyǝtti («Yǝⱨ.» 12ni kɵrüng). Lekin bay ⱪerindaxlar ɵz mol tamaⱪliri alƣaq ɵzining bayliⱪlirini kɵz-kɵz ⱪilip kɵrsitǝtti, baxⱪa kǝmbǝƣǝl ⱪerindaxlar bilǝn ortaⱪlaxmaytti. «Ziyapǝt» ⱪalaymiⱪan bolƣaqⱪa, «Rǝbning ziyapiti»ning ɵzi kɵzgǝ ilinmay bolup ⱪelip, Rǝbning namiƣa nomus kǝltürgǝnidi. 22 Yǝp-iqixkǝ ɵz ɵyliringlar yoⱪmu? Hudaning jamaitini kɵzgǝ ilmay, yoⱪsullarni hijalǝtkǝ ⱪoymaⱪqimusilǝr? Silǝrgǝ nemǝ desǝm bolar? Silǝrni tǝriplǝmdimǝn? Yaⱪ, silǝrni tǝriplimǝymǝn. «Yǝp-iqixkǝ ɵz ɵyliringlar yoⱪmu? Hudaning jamaitini kɵzgǝ ilmay, yoⱪsullarni hijalǝtkǝ ⱪoymaⱪqimusilǝr?» — bǝzi etiⱪadqilar jǝm bolup olturƣan sorunlarda kɵp ƣizalarni elip kelip yesǝ, ƣizasiz ⱪerindaxliri ǝlwǝttǝ hijil bolup ⱪalidu.
23 Qünki mǝn silǝrgǝ Rǝbning ziyapiti toƣruluⱪ yǝtküzgǝnlirimni ɵzüm Rǝbdin tapxuruwalƣanmǝn; demǝk, Rǝb Əysaƣa satⱪunluⱪ ⱪilinƣan keqidǝ u ⱪoliƣa nan elip, Mat. 26:26; Mar. 14:22; Luⱪa 22:19. 24 tǝxǝkkür eytⱪandin keyin uni oxtup: «Mana, silǝrgǝ atalƣan Mening tenim; buni Meni ǝslǝp turux üqün muxundaⱪ ⱪilinglar» — dedi. 25 Xuningdǝk, ƣizadin keyin u jamni ⱪoliƣa elip: «Mana, bu jamdiki xarab ⱪenimda bolƣan «yengi ǝⱨdǝ»dur; ⱨǝr ⱪetim buningdin iqkininglarda, Meni ǝslǝp turux üqün xundaⱪ ⱪilinglar» — dedi. «... Mana, bu jamdiki xarab ⱪenimda bolƣan «yengi ǝⱨdǝ»dur» — «yengi ǝⱨdǝ» Tǝwrat, «Yǝr.» 31:31-34dǝ bexarǝt berilgǝn. 26 Qünki silǝr ⱨǝr ⱪetim bu nandin yegǝn, bu jamdin iqkǝn bolsanglar, taki Uning ⱪaytip kelixigiqǝ silǝr Rǝbning ɵlümini jakarliƣan bolisilǝr. Yⱨ. 14:3; Ros. 1:11. 27 Xuning üqün, kimki layaⱪǝtsiz ⱨalda bu nanni yesǝ yaki Rǝbning jamidin iqsǝ, Rǝbning teni ⱨǝm ⱪeniƣa nisbǝtǝn gunaⱨkar bolidu. Qɵl. 9:10,13; Yⱨ. 6:51,63,64; 13:27; 1Kor. 10:21. 28 Xuning üqün ⱨǝrbirsi bu ixlar üstidǝ ɵz-ɵzini tǝkxürüp, andin nandin yesun, jamdin iqsun. 2Kor. 13:5. 29 Qünki Rǝbning tenini pǝrⱪ ǝtmǝy turup yegüqi wǝ iqküqi ⱨǝrkim ɵzigǝ ⱨɵküm-jazani yǝtküzüp yǝp-iqidu. «... Rǝbning tenini pǝrⱪ ǝtmǝy turup yegüqi wǝ iqküqi ⱨǝrkim ɵzigǝ ⱨɵküm-jazani yǝtküzüp yǝp-iqidu» — «Rǝbning tenini pǝrⱪ ǝtmǝslik» degǝnlikning bǝlkim ikki hil tǝrǝplimisi boluxi mumkin: (1) ɵzini «Mǝn Rǝbning tenidiki bir ǝza, baxⱪa ⱪerindaxlarmu xundaⱪ» dǝp bilip yǝtmǝy, «Rǝbning teni»diki ⱪerindaxlarni kɵzgǝ ilmasliⱪ (21-22-ayǝtlǝrni kɵrüng); (2) «Rǝbning ziyapiti Rǝbbimizning biz üqün ⱪurban ⱪilƣan tenini ipadilǝydu» dǝp bilip yǝtmǝsilik. 30 Bu sǝwǝbtin aranglardiki nurƣun adǝmlǝr zǝiplixip kesǝl boldi, ⱨǝtta heli bir ⱪismi ɵlümdǝ uhlap ⱪaldi. «ⱨǝtta heli bir ⱪismi ɵlümdǝ uhlap ⱪaldi» — «uhlap ⱪaldi» degǝn sɵz ɵlüxni kɵrsitidu. Injil boyiqǝ etiⱪadqilarƣa nisbǝtǝn ɵlüx pǝⱪǝt waⱪitliⱪ uhlax, halas. 31 Lekin ǝgǝr ɵz üstimizni tǝkxürüp ⱨɵküm qiⱪarƣan bolsaⱪ, beximizƣa Rǝbning ⱨɵküm-jazasi qüxürülmǝydiƣan bolidu. Zǝb. 32:5; Pǝnd. 18:17. 32 Əmma gǝrqǝ üstimizgǝ Rǝb tǝripidin ⱨɵküm-jazalar qüxürülgǝn bolsimu, ǝmǝliyǝttǝ bu Uning bizgǝ qüxürgǝn «tǝrbiyǝ jazasi»dur; buningdin mǝⱪsǝt, bizning bu dunya bilǝn birliktǝ ⱨalakǝtkǝ ⱨɵküm ⱪilinmasliⱪimiz üqündur. 33 Xunga, i ⱪerindaxlar, Rǝbning ziyapitidǝ yeyixkǝ jǝm bolƣininglarda, ⱨǝmmǝylǝn toluⱪ kǝlgüqǝ bir-biringlarni kütünglar. 34 Birsi aq ⱪorsaⱪ bolsa awwal ɵyidǝ yǝp kǝlsun; xundaⱪ ⱪilip silǝrning jǝm boluxunglar ɵzünglarƣa ⱨɵküm-jaza yǝtküzmǝydiƣan bolidu. Ⱪalƣan baxⱪa mǝsililǝrni bolsa, mǝn barƣinimda tǝrtipkǝ salimǝn.
 
 

11:1-2 1Kor. 4:16; Fil. 3:17; 1Tes. 1:6; 2Tes. 3:9.

11:3 «ayal (yaki ⱪiz)ning bexi ǝrdur» — toy ⱪilƣanda uning bexi ɵz eri, ǝlwǝttǝ; turmuxⱪa qiⱪmiƣan bolsa uning atisi; tǝnⱨa, tul yaki ajraxⱪan ⱪiz-ayallar bolsa, ularning bexi (bar bolsa) jamaǝttiki aⱪsaⱪallar bolidu.

11:3 Yⱨ. 14:28; 1Kor. 3:23; 15:27; Əf. 5:23.

11:4 «ibadǝtkǝ ⱪatnaxⱪanda, ⱨǝrⱪandaⱪ ǝr bexiƣa birnǝrsǝ artⱪan ⱨalda ... bexarǝt bǝrsǝ» — «bexarǝt bǝrsǝ» — «Hudaning wǝⱨiyisini yǝtküzsǝ», yaki «pǝyƣǝmbǝrlik sɵz ⱪilsa...» degǝnlik. «Ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizliⱪ ⱪilidu» — demǝk, Mǝsiⱨgǝ biⱨɵrmǝtlik ⱪilidu.

11:5 «...u ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilidu» — demǝk, ɵz erigǝ yaki jamaǝtning aⱪsaⱪalliriƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilidu. «bundaⱪ ayalning qeqi qüxürüwetilgǝn, rǝswa ⱪilinƣan ayaldin pǝrⱪi yoⱪtur» — kona zamanlarda ayallar buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣan bolsa, ularni jazalax usuli ayalni rǝswa ⱪilip qeqini qüxürüwetixtin ibarǝt idi.

11:6 Qɵl. 5:18; Ⱪan. 22:5.

11:7 «Qünki ǝr kixi bolsa bexini yapmasliⱪi kerǝk; qünki u Hudaning sürǝt-obrazi wǝ xan-xǝripidur; ǝmma ayal kixi bolsa ǝrning xan-xǝripidur» — bu ayǝttin (wǝ xundaⱪla 4-6-ayǝtlǝrdin) Pawlusning adǝttiki ǝⱨwallar ǝmǝs, bǝlki ibadǝt sorunliri toƣruluⱪ sɵzlǝwatⱪanliⱪi eniⱪ turidu; bu uning ǝrlǝrgǝ talaƣa qiⱪⱪanda ⱨǝrⱪandaⱪ bɵklǝrni kiyixini mǝn’i ⱪilƣini ǝmǝs! Uning bu sɵzliridǝ ayallarning talada yürgǝndǝ romal-yaƣliⱪ artix-artmasliⱪi toƣrisidimu gǝp yoⱪ.

11:7 Yar. 1:26,27; 5:1; 9:6; Kol. 3:10.

11:8 «qünki ǝr bolsa ayaldin ǝmǝs, bǝlki ayal ǝrdindur» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, Huda Ⱨawa’animizni Adǝm’atimizning tenidin ⱪowurƣisini elip yasiƣan. «Yar.» 2-babni kɵrüng.

11:8 Yar. 2:18, 21.

11:10 «pǝrixtilǝrning sǝwǝbidin ayal kixi bexida ⱨoⱪuⱪning bǝlgisigǝ igǝ boluxi kerǝk» — «pǝrixtilǝrning sǝwǝbidin» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. Biz bu ayǝtlǝr (1-16)ni tǝpsiliy ⱨalda xǝrⱨlǝymiz.

11:16 1Tim. 6:4.

11:19 «Aranglarda bɵlünüxlǝr pǝyda bolmay ⱪalmaydu...» — az bolmiƣan alimlar Pawlusning bu jümlisi kinayilik, Korintliⱪlarni tǝnⱪid ⱪilidiƣan alaⱨidǝ sɵzlǝr, dǝp ⱪaraydu. Bizmu muxu kɵzⱪaraxⱪa mayilmiz; qünki Injilda tilƣa elinƣan baxⱪa jamaǝtlǝr arisida ǝⱨwal undaⱪ ǝmǝs idi; ǝksiqǝ, ularning birliki heli küqlük idi (mǝsilǝn, Filippi xǝⱨiridiki jamaǝttǝ). Ⱪandaⱪla bolmisun, mǝlum jamaǝttiki ixǝngüqilǝrning kɵpinqisi Korinttiki jamaǝttǝk «Rohⱪa tǝwǝ» ǝmǝs, bǝlki «ǝtkǝ tǝwǝ», «etiⱪadta bowaⱪlar» bolsa, undaⱪta «bɵlünüxlǝr» pǝyda bolmay ⱪalmaydu. Bundaⱪ ǝⱨwal ⱨǝⱪiⱪǝtǝn Rǝbning yolini izdigüqilǝrgǝ kɵprǝk besim berip, ularning Roⱨida tezla ɵstürülüxi muⱨim bir türtkǝ bolidu.

11:19 Mat. 18:7; Luⱪa 17:1; Ros. 20:30; 1Yuⱨa. 2:19.

11:20 Luⱪa 22:14-20.

11:21 «Qünki yegininglarda ⱨǝrbiringlar baxⱪilarning yeyixini kütmǝyla ɵzünglar elip kǝlgǝn ƣizani yǝwerisilǝr-dǝ, birsi aq ⱪalidu, yǝnǝ birsi mǝst bolup ketidu» — rosulning sɵzlirigǝ ⱪariƣanda, Korint etiⱪadqilar jamaitining yiƣinlirida pat-pat «ortaⱪ ziyapǝt»ni tutatti, xuning bilǝn bir waⱪitta «Rǝbning ziyapiti»ni yeyǝtti («Yǝⱨ.» 12ni kɵrüng). Lekin bay ⱪerindaxlar ɵz mol tamaⱪliri alƣaq ɵzining bayliⱪlirini kɵz-kɵz ⱪilip kɵrsitǝtti, baxⱪa kǝmbǝƣǝl ⱪerindaxlar bilǝn ortaⱪlaxmaytti. «Ziyapǝt» ⱪalaymiⱪan bolƣaqⱪa, «Rǝbning ziyapiti»ning ɵzi kɵzgǝ ilinmay bolup ⱪelip, Rǝbning namiƣa nomus kǝltürgǝnidi.

11:22 «Yǝp-iqixkǝ ɵz ɵyliringlar yoⱪmu? Hudaning jamaitini kɵzgǝ ilmay, yoⱪsullarni hijalǝtkǝ ⱪoymaⱪqimusilǝr?» — bǝzi etiⱪadqilar jǝm bolup olturƣan sorunlarda kɵp ƣizalarni elip kelip yesǝ, ƣizasiz ⱪerindaxliri ǝlwǝttǝ hijil bolup ⱪalidu.

11:23 Mat. 26:26; Mar. 14:22; Luⱪa 22:19.

11:25 «... Mana, bu jamdiki xarab ⱪenimda bolƣan «yengi ǝⱨdǝ»dur» — «yengi ǝⱨdǝ» Tǝwrat, «Yǝr.» 31:31-34dǝ bexarǝt berilgǝn.

11:26 Yⱨ. 14:3; Ros. 1:11.

11:27 Qɵl. 9:10,13; Yⱨ. 6:51,63,64; 13:27; 1Kor. 10:21.

11:28 2Kor. 13:5.

11:29 «... Rǝbning tenini pǝrⱪ ǝtmǝy turup yegüqi wǝ iqküqi ⱨǝrkim ɵzigǝ ⱨɵküm-jazani yǝtküzüp yǝp-iqidu» — «Rǝbning tenini pǝrⱪ ǝtmǝslik» degǝnlikning bǝlkim ikki hil tǝrǝplimisi boluxi mumkin: (1) ɵzini «Mǝn Rǝbning tenidiki bir ǝza, baxⱪa ⱪerindaxlarmu xundaⱪ» dǝp bilip yǝtmǝy, «Rǝbning teni»diki ⱪerindaxlarni kɵzgǝ ilmasliⱪ (21-22-ayǝtlǝrni kɵrüng); (2) «Rǝbning ziyapiti Rǝbbimizning biz üqün ⱪurban ⱪilƣan tenini ipadilǝydu» dǝp bilip yǝtmǝsilik.

11:30 «ⱨǝtta heli bir ⱪismi ɵlümdǝ uhlap ⱪaldi» — «uhlap ⱪaldi» degǝn sɵz ɵlüxni kɵrsitidu. Injil boyiqǝ etiⱪadqilarƣa nisbǝtǝn ɵlüx pǝⱪǝt waⱪitliⱪ uhlax, halas.

11:31 Zǝb. 32:5; Pǝnd. 18:17.