Муқеддес Калам (кирил йезиқ) Йәшая 10

Пәрвәрдигарниң Йәһудаға болған ғәзиви

1 Қәбиһлик қанунлирини түзгүчиләргә,

Азаплиқ пәрман-һөкүмләрни язғучиларға вай!

2 Тул хотунларни олҗимиз қилайли,

Житим-йесирларни булап-талайли дәп,

Улар мискинләргә адаләтни бәрмәй,

Хәлқимдики аҗиз-бечариләрдин һоқуқни булап кетиду.

3 Һесап алидиған күнидә,

Йәни жирақтин кәлгән туюқсиз балаю-апәт күнидә,

Немә қилисиләр?

Кимдин башпанаһлиқ издәп жүрисиләр?

Байлиқ-шөһритиңларни нәгә аманәт қойисиләр?□

4 Уларға әсирләр арисида зоңзийип олтириштин,

Яки өлтүрүлгәнләр арисида жиқилиштин башқа һеч немә қалмиди!

Һәммиси шундақ болсиму,

Униң ғәзиви йәнила янмайду,

Созған қоли йәнила қайтурулмай туриду.

Пәрвәрдигарниң Асурийә падишаси Сәннахерибқа қарита бир сөзи

5 Қолиға ғәзивимниң тоқмиқи тутқузулған,

Өзүмниң дәрғәзивимниң тайиғи болған Асурийәликкә вай!□ ■

6 Мән уни худасиз бир «ят әл»гә,

Дәрғәзивим қаритилған хәлқимгә зәрбә беришкә әвәтимән;

Униңға олҗа тутувелишқа,

Ғәниймәтни булашқа,

Хәлқимни кочилардики лай-патқақларни дәссигәндәк дәссәшкә буйруймән.□

7 Бирақ Асурийәликниң көздә тутқини мошу әмәс,

У шундақ һеч ойлиған әмәс.

Униң ойлиғини вәйран қилиш,

Көп дөләтләрни йоқитиштин ибарәттур.□

8 У: — «Мениң сәрдарлиримниңму һәммиси падишаларға баравәр әмәсму?□

9 Кално шәһири Каркемиш шәһиригә,

Хамат шәһири Арпад шәһиригә,

Самарийә шәһири Дәмәшқ шәһиригә охшаш әмәсму?□

10 Мәбудлири Самарийәниң вә Йерусалимниңкидин улуқ болғини билән,

Мениң қолум мошу мәбудқа тәвә болған падишалиқларға егә болушқа йәткидәк турса,

11 Самарийә вә униң мәбудлирини қандақ қилған болсам, Йерусалим вә униң мәбудлирини охшашла шундақ қилмамдимән?» — дәйду.

12 Бирақ Рәб Зион теғи вә Йерусалимда пүткүл җаза ишини пүткүзүп болғандин кейин, У: —

«Мән Асурийә падишасиниң көңлидики башбаштақлиқниң ақивитини униңға чүшүримән,

Униң көзлиридики кибирлик нәзәрлирини җазалаймән» дәйду.

13 Чүнки у: — «Бу ишларни өз қолумниң күчи билән,

Өз даналиғим билән мән қилғанмән;

Чүнки мән әқиллиқтурмән;

Мән әлләрниң пасиллирини йоқаттим,

Уларниң ғәзнилирини буливалдим,

Тәхткә олтарғанларни батур кәби чүшүрүп ташлидиммән;

14 Мән қолумни бир қуш угисиға узатқандәк әлләрниң байлиқлириға узаттим,

Бириси ташливетилгән тухумларни тәргәндәк мән пүткүл дунияни жиққанмән;

Улардин һеч бириму қанатлирини палақлатмиди,

Тумшуғини ачмиди,

Яки чук-чук қилип аваз чиқармиди» — дәйду.

15 Палта өзини ишләткүчисигә лап атса боламду?

Һәрә һәридигүчигә почилиқ қилса боламду?

Шундақ иш екән, худди таяқ өзини көтәргүчисини ойниталиса болидиғандәк,

Худди һаса яғач әмәс болғучини көтәргәндәк болатти әмәсму?!□

16 Шуңа самави қошунларниң Сәрдари болған Рәб Пәрвәрдигар шу Асурийәлкниң палванлири арисиға оруқлитиш кесилини әвәтиду,

Униң шан-шәривиниң астида лавулдап ялқунлайдиған бир отни яқиду.□ ■

17 «Исраилниң Нури»ниң Өзи от,

Униңдики Муқәддәс Болғучи ялқун болиду,

У бир күн ичидә униң җиғанлири вә тикәнлирини көйдүрүп, жутувалиду.

18 Һәм униң орманзарлиқ вә бағ-етизлириниң шан-шәривини, җан вә тенини көйдүрүп күл қиливетиду;

Улар бәәйни җүдәп кетиватқан кесәл адәмдәк болуп қалиду.

19 Буниң билән орманзарлиқтики дәрәқләрниң қеп қалғини шунчә аз болидуки,

Кичик бала уларни санап хатириләләйду.□

20 Шу күни шундақ болидуки, Исраилниң қалди хәлқи, йәни Яқупниң җәмәтидин қечип қайтқанлар өзлирини урғучиға иккинчи таянмайду; бәлки улар һәқиқәтән Пәрвәрдигар, йәни «Исраилдики Муқәддәс Болғучи»ға тайиниду.□

21 Бәрһәқ, бир «қалди» қайтип келиду,

Йәни Яқупниң «қалдиси» қудрәтлик Тәңриниң йениға қайтип келиду.□

22 И Исраил, хәлқиң деңиздики қумдәк көп болғини билән,

Пәқәт бир қалдиси қайтиду;

Чүнки һәққанийлиқ билән жүргүзүлгән, бир һалакәтниң тешип үстүңларға чүшүши бекитилгәндур;■

23 Чүнки бир һалакәтни — бекитилгән бир һалакәтни самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигар пүткүл йәр йүзидә әмәлгә ашуриду.□ ■

24 Шуңа самави қошунларниң Сәрдари болған Рәб Пәрвәрдигар мундақ дәйду: —

« — И Зион теғида турған хәлқим,

Асурийәдин қорқма!

У сени таяқ билән уридиған,

Вә Мисирлиқлардәк саңа қарап һасисини көтиридиған болсиму,□

25 Пәқәт азғинә вақит өтүши биләнла,

Силәргә қаратқан мошу дәрғәзивим түгәп,

Ғәзивимни уларға һалакәт чүшсун дәп қаритимән.

26 Самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигар болса, уларға қамча билән һуҗум қозғайду;

Уларниң һали «Орәбниң қорам теши»да болған Мидиян қирғинчилиғидәк һаләттә болиду;

У һасисини деңизға қаритип,

Уни Мисирлиқларниң үстигә көтәргәндәк көтириду;□ ■

27 Андин шу күнидә шундақ болидуки,

Униң жүки мүрәңдин,

Боюнтуруғи бойнуңдин елип ташлиниду;

Майлириң сәвәвидин,

Боюнтуруқ сундуруп йоқитилиду. □

Йәшаяниң Асурийәниң җәң жүрүшини алдин-ала ейтип баян қилиши

28 Мана, улар Аятқа йетип, Мигрондин өткән,

Миқмашта жүк-тақлирини қоюп қойиду;

29 Улар босуға-давандин өткән,

Гебада қонуп қалиду;

Рамаһ титрәп кетиду;

Саулниң жути Гибеаһдикиләр болса қечип кәткән;

30 И Галлимниң қизи, пәрядиңни көтәр!

Һәй Лаиш, аңлап қой!

И бечарә Анатот!

31 Мадмәнаһ болса қачти;

Гебимдикиләр бәдәр қачти;

32 Шу күн өтмигичә улар Ноб дөңидә тохтап қалиду;

Әшу йәрдә у Зион қизиниң теғиға,

Йәни Йерусалимдики дөңгә қарап муштини ойнитиду. □

Асурийә йоқилиду, «Иммануел» туғулиду

33 Мана, самави қошунларниң Сәрдари болған Рәб Пәрвәрдигар чоң шахларни шиддәт билән кесиветиду;

Шуниң билән егиз өскәнләр кесип жиқитилиду;

Һали үстүнләр пәсләштүрүлиду.

34 У төмүр қураллар билән орманлиқниң Барақсан йәрлирини кесип қақаслиқ қиливетиду;

Ливан болса улуқ бириси тәрипидин жиқитилиду.□

□10:3 «Һесап алидиған күни» — сөзмусөз тәрҗимә қилинса, «Худа йоқлап келидиған күни» дегәнлик болиду.

□10:5 «Қолиға ғәзивимниң тоқмиқи тутқузулған,...» — ибраний тилида «(Уларниң) қолидики тоқмақ Мениң ғәзивим болған,...».

■10:5 Йәш. 36:1; Йәр. 25:9; Әз. 21:14

□10:6 «Униңға олҗа тутувелишқа, ғәниймәтни булашқа ...буйруймән» — Йәшаяниң иккинчи оғлиниң исми (Маһар-Шалал-Хаш-Баз)ниң мәнасини мошу айәтттин чүшинивалғили болиду: «Олҗиға алдира! Ғәниймәткә чапсан бол!». Бу сөзләр йәнә 2-айәттә тепилиду; Худа Йәһудадикиләрниң гуналирини Асурийә падишаси Сәннахериб арқилиқ уларниң бешиға чүшүриду.

□10:7 «Бирақ Асурийәликниң көздә тутқини мошу әмәс, у шундақ һеч ойлиған әмәс...» — демәк, Худаниң мәхсити Асурийә падишаси арқилиқ Исраил вә Йәһудани җазалаш еди. Бирақ Асурийә падишаси мошу иштин һеч хәвәрсиз болуп, пәқәт өз шәхсий мәнпәәт-һоқуқлирини, байлиқ-шөһритини ашуруш койида еди. Мошу айәт бизгә, Һәммигә Қадир һәтта рәһимсиз вә худасиз шәхсләр, әлләр вә империйәләр арқилиқму Өз мәхсәт-муддиалирини әмәлгә ашуриду, дәп үгитиду.

□10:8 «Мениң сәрдарлиримниңму һәммиси падишаларға баравәр әмәсму?» — башқа бир хил тәрҗимиси: «Мениң сәрдарлиримниңму һәммиси авал падишалар болған әмәсму?»

□10:9 «Кално шәһири Каркемиш шәһиригә, Хамат шәһири Арпад шәһиригә, Самарийә шәһири Дәмәшқ шәһиригә охшаш әмәсму?» — демәк, мән Кално, Хамат вә Дәмәшқни асанла қолға кәлтүрдүм. Буниңдин башқа шәһәрләрниму шуниңға охшашла асанла бойсундуримән. Һәр бир җүп шәһәрниң иккинчиси биринчисиниң җәнуп тәрипидә болуп, уни Асурийәниң падишаси кейинрәк қолиға алған. Кално — миладийәдин илгәрки 738-жили; Каршемиш 717-жили; Хамат 738-жили; Арпад 740-жили; Самарийә 721-720-жили; Дәмәшқ 732-жили елинған.

□10:15 «яғач әмәс болғучи» — һасини ишләткән адәмни көрситиду.

□10:16 «Асурийәлкниң палванлири» — «палван» ибраний тилида «семиз» дегән сөз билән ипадилиниду; «семизларға оруқлуқ әвәтимән». Бу бешарәтниң әмәлгә ешишини 36-, 37-баптин көрүң.

■10:16 Йәш. 24:6

□10:19 «орманзарлиқтики дәрәқләр» — бәлким Асурийәдики дәрәқләрниму, адәмләрниму көрситиду.

□10:20 «өзлирини урғучи» — бу Асурийәни яки Асурийә падишаси Сәннахерибни көрситиду.

□10:21 «Бәрһәқ, бир қалдиси қайтип келиду» — Йәшаяниң биринчи оғлиниң исми (Шеар-Җашуб)дур. «Қайтип келиш» — шүбһисизки, һәм товва қилиш һәм өз жут-вәтинигә қайтишниму билдүриду. Мошу айәтләр һәм Исраилдики «шималий падишалиқ»ни һәм ахирқи замандики Исраилниму көрситиши мүмкин.

■10:22 Рим. 9:27,28

□10:23 «пүткүл йәр йүзидә» — яки Пәләстиндики (Қанаандики) зиминни яки пүткүл йәр йүзини көрситиду.

■10:23 Йәш. 28:22

□10:24 «Вә Мисирлиқлардәк саңа қарап һасисини көтиридиған болсиму,...» — ибраний тилида «У һасисини Мисирдики тәбиқидә саңа қарап көтәргәндәк болсиму,...». «Мисирлиқлардәк... һасисини көтиридиған» — Исраилниң Мисирда болған тарихини көрситиши мүмкин. «Һаса көтириш» — бәлким җәң қилишни җакалаштур. Қедимки заманда, Исраиллар Мисирдин чиққан вақтида, Мисирниң падишаси Пирәвн уларни һалак қилмақчи болуп, қошунини әвәтип қоғлиған. Бирақ уларниң һәммиси ахирда өзи һалак болған. Асурийәләр Мисирлиқларға охшашла һалак болиду, демәк. «Мис.» 1-15-бапларни көрүң.

□10:26 «Уларниң һали «Орәбниң қорам теши»да болған Мидиян қирғинчилиғидәк һаләттә болиду» — «Һак.» 7-бапни көрүң. Мидиянлар Исраилға һуҗум қилип, Худаниң мөҗизилири билән мәғлуп болди. Мидиянларниң сәрдари Орәб қачқан болсиму өлтүрүлди. Асурийә падишаси Сәннахериб қачқини билән өз жутида өз оғуллири тәрипидин өлтүрүлди (37-бапни көрүң). «Уни Мисирлиқларниң үстигә көтәргәндәк көтириду» — ибраний тилида «У Мисирдики тәбиқидә һасисини көтириду» (4-айәттики ибарә охшаштур). Лекин «һасини көтәргүчи» мошу йәрдә Пәрвәрдигар болиду; У «уни (һасисини) Мисирлиқларниң үстигә көтәргән»дә, Мисирлиқлар деңизда ғәриқ болуп һалак болди («Мис.» 14-бапни көрүң.

■10:26 Мис. 14

□10:27 «майлириң сәвәвидин» — Исраил падишалири «муқәддәс май» билән, йәни «мәсиһ қилиниши» билән падиша қилинған. Мошу «май» Худа Исраил падишалириға бәргән вәдилирини билдүрүши мүмкин. Башқа бир хил тәрҗимиси: «Сениң сәмирәп кәткиниң үчүн, боюнтуруқ сундурулуп йоқитилиду».

□10:32 «Шу күн өтмигичә улар Ноб дөңидә тохтап қалиду; әшу йәрдә у ... Йерусалимдики дөңгә қарап муштини ойнитиду» — мошу 28-32-айәтләрдә, Йәшая Асурийә қошуниниң Йерусалимға қаритидиған жүрүшини алдин ала бешарәт берип баян қилиду. Аят болса Йерусалимдин 50 километр, Мигрон 22 километр, Миқмаш 11 километр жирақта; Миқмаш даванидин өтүп, Гебаға келиду. Геба Йерусалимдин 10 километр, «Саулниң жути Гибеаһ» 5 километр, Галлим 4.5 километр, Лаиш 4 километр, Анатот 3 километр, Мадмәнаһ 1:5 километр, Гебим 800 метр, Ноб теғи болса пәқәт Йерусалимдики сепилдин 200 метр жирақлиқта. Қошун «Гебада қонуп қалиду» — әслидә Миқмашта қонушқа (бехәтәр болуш үчүн) тоғра келәтти, бирақ улар өзлиригә толиму ишәш қилип бихудлуқ билән алға бесип жүрүш қилиду. Бу ишларниң һәммиси дегәндикидәк йүз бәрди.

□10:34 «Ливан» — Ливандики Кедар дәрәқлири оттура шәриқ бойичә әң егиз, һәйвәтлик вә әң барақсан өсиду; мошу айәттә «Ливан» Асурийәниң һәйвәтлик күч-қудритини, шундақла уларниң һакавурлиғини көрситиду. Башқа йәрләрдә болса, у һаман һакавур кишиләрни билдүриду. «Улуқ бириси тәрипидин» — 37-бап, 36-айәтни көрүң.