10
Бутлар әмәс, Пәрвәрдигарла ибадәткә лайиқтур
Пәрвәрдигарниң силәргә ейтқан сөзигә қулақ селиңлар, и Исраил җәмәти: — Пәрвәрдигар мундақ дәйду: — Әлләрниң йоллирини үгәнмәңлар; гәрчә әлләр асмандики һадисә-аламәтләрдин қорқуп дәккә-дүккигә чөмгән болсиму, силәр булардин һеч чөчүп кәтмәңлар. «әлләрниң йоллирини үгәнмәңлар; гәрчә әлләр асмандики һадисә-аламәтләрдин қорқуп дәккә-дүккигә чөмгән болсиму, силәр булардин һеч чөчүп кәтмәңлар» — ят әлләр бундақ «асмандики һадисә-аламәтләр»ни хурапийлиқ, йәни мунәҗҗимлик йолида чүшинәтти, әлвәттә. Чүнки әлләрниң қаидә-йосунлири бимәниликтур; һәммиси орманлиқтин кесилгән дәрәқтин, яғаччиниң искиниси билән оюлған нәрсигә асасланғандур. Йәш. 44:14-17 Улар буни алтун-күмүч билән һәлләйду; уни жиқилмисун дәп улар болқа, миқлар билән бекитиду. Йәш. 41:7 Бундақ бутлар тәрхәмәкликтә туридиған бир қаранчуқтур, халас; улар һеч сөзләлмәйду; улар башқилар тәрипидин көтирилиши керәк, чүнки улар маңалмайду. Улардин қорқмаңлар; чүнки улар рәзиллик қилалмайду, уларниң қолидин яхшилиқ қилишму кәлмәйду. Зәб. 113:12-15; Йәш. 41:23; 46:1, 7 — Саңа охшайдиған һеч ким йоқ, и Пәрвәрдигар; Сән улуқ, күч-қудритиң билән намиң улуқдур. Зәб. 85:8,10 Ким Сәндин қорқмай туралисун, и барлиқ әлләр үстигә һөкүмран падиша!? Чүнки бу Саңа тегишликтур; чүнки әлләрдики данишмәнләр арисида вә барлиқ падишалиқлар арисида Саңа охшаш һеч ким йоқтур. Вәһ. 15:4 Әлләрниң һәммиси истиснасиз әқли йоқ, наданлардур; бу әрзимәсләр яғачтур, халас! Улар тәлим берәләмду!? «Әлләрниң һәммиси истиснасиз әқли йоқ, наданлардур; бу әрзимәсләр яғачтур, халас! Улар тәлим берәләмду!? » — оқурмәнләр айәтниң башқа хил тәрҗимилирини учритиши мүмкин.   Йәш. 41:29; Һаб. 2:18; Зәк. 10:2 Соқуп ялпақланған күмүч Таршиштин елип келиниду; алтунму Уфаздин елип келиниду; андин һүнәрвән вә зәргәрләрниң қоли бу ясиғиниға көк вә сөсүн рәхт билән кийим кийгүзиду — буларниң һәммиси шүбһисизки, данишмән устиларниң әҗридур!
10 Лекин Пәрвәрдигар Худаниң Өзи һәқиқәттур; У һаят Худадур, мәңгүлүкниң Падишасидур; Униң ғәзиви алдида йәр-зимин титрәйду; әлләр Униң қәһрини көтирәлмәйду. 11 Уларға мундақ дегин: «Асман билән зиминни яратмиған илаһлар, улар зимин йүзидин вә асман астидин йоқайду!». «Уларға мундақ дегин: «Асман билән зиминни яратмиған илаһлар, улар зимин йүзидин вә асман астидин йоқайду!» — бу айәт ибраний тилида әмәс, бәлки арамий тилида ипадилиниду. Ениқки, Худаниң мәхсити Өз хәлқиниң бу һәқиқәтни ят әлләргә уларниң өз тилида билдүрүши керәк.
12  Пәрвәрдигар болса йәр-зиминни күч-қудрити билән ясиған,
Аләмни даналиғи билән бәрпа қилған,
Асманларни әқил-парасити билән яйғучидур. Яр. 1:1; Аюп 9:8; Зәб. 103:2; Йәш. 40:22; 44:24; 51:13; Йәр. 51:15
13 У авазини қоювәтсә, асманларда сулар шавқунлайду;
У йәр чәтлиридин булут-туманларни өрлитиду;
У ямғурларға чақмақларни һәмраһ қилип бекитиду,
Вә шамални өз ғәзнилиридин чиқириду. Зәб. 134:7; Йәр. 51:16
14 Мошу кишиләрниң һәр бири әқилсиз, билимдин мәһрумлардур;
Зәргәрләрниң һәр бири өзлири ойған бут тәрипидин шәрмәндигә қалиду;
Чүнки униң қуйма һәйкили ялғанчилиқ, уларда һеч тиниқ йоқтур. Йәр. 51:17,18
15 Улар бимәниләрдур, мазақ объектидур;
Җазалиниш вақти уларниң үстигә кәлгәндә, улар йоқитилиду.
16 Яқупниң Несивиси Болғучи булардәк әмәстур,
Чүнки барлиқ мәвҗудатни ясиғучи Шудур;
Исраил болса Униң Өз мираси болған қәбилидур;
Самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигар Униң намидур. «Яқупниң несивиси» — «Яқуп» мошу йәрдә Яқуп вә униң әвлатлири болған Исраилниму көрситиду. «Яқупниң несивиси» Худаниң Өзидур, әлвәттә.   Зәб. 73:2; Йәр. 51:19
 
Йәрәмия хәлқи үчүн мәрсийә оқуп дуа қилиду
17 Зиминдин чиқишқа жүк-тақиңни жиғиштуруп ал, и муһасиригә елинғучи қиз; «муһасиригә елинғучи қиз» — «қиз» мошу йәрдә шүбһисизки, пүтүн хәлиқни билдүриду. 18 чүнки Пәрвәрдигар мундақ дәйду: — «Мана, Мән бу вақитта зиминдикиләрни елип у йәрдин чөриветимән вә уларниң көңли тонуп йәткичә азар беримән!». Йәр. 6:24
 
Йәрәмия хәлқигә вәкил сүпитидә сөз қилиду
19 Җараһитим үчүн һалимға вай! Мениң ярам давалиғусиздур! Бирақ әслидә мән: «Бу пәқәт бир кесәллик, халас, униңға чидиғидәкмән» — дәптикәнмән. «пәқәт бир кесәллик» — бәлким хәлиқниң бешиға чүшкән күлпәтләр «пәқәт вақтилиқ аварә, халас» дегән һессиятини көрситиду. Сахта пәйғәмбәрләр бундақ һессиятни көп қоллайтти. 20 Мениң чедирим һалак болди, барлиқ танилирим үзүлди; балилирим мәндин җуда болуп, улар йоқ болди; чедиримни қайтидин созуп тиккидәк, чедир пәрдилирини асқидәк һеч ким қалмиди. 21 Чүнки хәлиқ падичилири әқилсиз болуп, Пәрвәрдигарни издәп йол соримайду; шуңа улар данишмәнләрдәк иш көрәлмәйду, уларниң барлиқ падиси тарқилип кәтти. «хәлиқ падичилири» — (йәни «пада баққучилири») шүбһисизки, Йәһуданиң падишаси, вәзирлири, каһинлири вә пәйғәмбәрлирини көрситиду. 22 Аңлаңлар! Бир гәпниң шәписи! Мана, у келиду, шималий зиминдин чиққан зор бир чуқан-сүрән! Йәһуданиң шәһәрлирини бир вәйранә, чилбөриләрниң туралғусиға айландурғучи келиватиду! Йәр. 1:14; 4:6; 9:11 23 Билимәнки, и Пәрвәрдигар, инсанниң өз йолини бекитиши өз қолида әмәстур; меңиватқан адәмниң өзидә қәдәмлирини халиғанчә ташлаш қудрити болмастур; Пәнд. 16:1; 20:24 24 Пәрвәрдигар, мени түзигәйсән, лекин ғәзивиң билән әмәс, адил һөкүмиң билән түзигәйсән; болмиса Сән мени йоққа баравәр қилисән. Зәб. 6:1-2; 37:1-2; Йәр. 30:11; 46:28 25 Қәһриңни Сени тонумайдиған әлләр һәмдә намиңға нида қилмайдиған җәмәтләр үстигә төккәйсән; чүнки улар Яқупни йәп кәткән; бәрһәқ, улар уни жутуп түгәштүрүп, турған җайини мутләқ вәйран қилған. Зәб. 78:6; Йәр. 8:16; 9:16
 
 

10:2 «әлләрниң йоллирини үгәнмәңлар; гәрчә әлләр асмандики һадисә-аламәтләрдин қорқуп дәккә-дүккигә чөмгән болсиму, силәр булардин һеч чөчүп кәтмәңлар» — ят әлләр бундақ «асмандики һадисә-аламәтләр»ни хурапийлиқ, йәни мунәҗҗимлик йолида чүшинәтти, әлвәттә.

10:3 Йәш. 44:14-17

10:4 Йәш. 41:7

10:5 Зәб. 113:12-15; Йәш. 41:23; 46:1, 7

10:6 Зәб. 85:8,10

10:7 Вәһ. 15:4

10:8 «Әлләрниң һәммиси истиснасиз әқли йоқ, наданлардур; бу әрзимәсләр яғачтур, халас! Улар тәлим берәләмду!? » — оқурмәнләр айәтниң башқа хил тәрҗимилирини учритиши мүмкин.

10:8 Йәш. 41:29; Һаб. 2:18; Зәк. 10:2

10:11 «Уларға мундақ дегин: «Асман билән зиминни яратмиған илаһлар, улар зимин йүзидин вә асман астидин йоқайду!» — бу айәт ибраний тилида әмәс, бәлки арамий тилида ипадилиниду. Ениқки, Худаниң мәхсити Өз хәлқиниң бу һәқиқәтни ят әлләргә уларниң өз тилида билдүрүши керәк.

10:12 Яр. 1:1; Аюп 9:8; Зәб. 103:2; Йәш. 40:22; 44:24; 51:13; Йәр. 51:15

10:13 Зәб. 134:7; Йәр. 51:16

10:14 Йәр. 51:17,18

10:16 «Яқупниң несивиси» — «Яқуп» мошу йәрдә Яқуп вә униң әвлатлири болған Исраилниму көрситиду. «Яқупниң несивиси» Худаниң Өзидур, әлвәттә.

10:16 Зәб. 73:2; Йәр. 51:19

10:17 «муһасиригә елинғучи қиз» — «қиз» мошу йәрдә шүбһисизки, пүтүн хәлиқни билдүриду.

10:18 Йәр. 6:24

10:19 «пәқәт бир кесәллик» — бәлким хәлиқниң бешиға чүшкән күлпәтләр «пәқәт вақтилиқ аварә, халас» дегән һессиятини көрситиду. Сахта пәйғәмбәрләр бундақ һессиятни көп қоллайтти.

10:21 «хәлиқ падичилири» — (йәни «пада баққучилири») шүбһисизки, Йәһуданиң падишаси, вәзирлири, каһинлири вә пәйғәмбәрлирини көрситиду.

10:22 Йәр. 1:14; 4:6; 9:11

10:23 Пәнд. 16:1; 20:24

10:24 Зәб. 6:1-2; 37:1-2; Йәр. 30:11; 46:28

10:25 Зәб. 78:6; Йәр. 8:16; 9:16