Муқеддес Калам (кирил йезиқ) Маркус 15

Әйсаниң Пилатусниң алдида сотлиниши

Мат. 27:1-2, 11-14; Луқа 23:1-5; Юһ. 18:28-38

1 Әтиси таң етиши биләнла, баш каһинлар ақсақаллар, Тәврат устазлири вә пүткүл алий кеңәшмидикиләр билән мәслиһәтлишип, Әйсани бағлап апирип, валий Пилатусқа тапшуруп бәрди.■

2 Пилатус униңдин:

— Сән Йәһудийларниң падишасиму? — дәп сориди.

У җававән: — Ейтқиниңдәк, — деди.□ ■

3 Баш каһинлар униң үстидин қайта-қайтидин әрз-шикайәтләрни қилишти. 4 Пилатус униңдин йәнә:

— Җавап бәрмәмсән? Қара, улар үстүңдин шунчивала шикайәт қиливатиду!? — дәп сориди.■

5 Бирақ Әйса йәнила һеч җавап бәрмиди; Пилатус буниңға интайин һәйран қалди.■

Әйса вә Бараббас

Мат. 27:15-31; Луқа 23:13-25; Юһ. 18:39-40; 19:1-16

6 Һәр қетимлиқ өтүп кетиш һейтида, халайиқ қайсибир мәһбусни тәләп қилса, валий уни қоюп берәтти.■ 7 Әйни вақитта, зинданда Бараббас исимлиқ бир мәһбус бар еди. У өзи билән биллә топилаң көтәргән һәмдә топилаңда қатиллиқ қилған нәччәйлән билән тәң соланған еди.■ 8 Халайиқ чуқан-сүрән селип валийдин бурун һемишә уларға қилғинидәк йәнә шундақ қилишини тиләшти.□

9 Пилатус уларға:

— Силәр Йәһудийларниң падишасини қоюп беришимни халамсиләр? — деди 10 (чүнки у баш каһинларниң һәсәтхорлуғи түпәйлидин уни тутуп бәргәнлигини биләтти). 11 Лекин баш каһинлар халайиқни: «Буниң орниға, Бараббасни қоюп бәр» дәп тәләп қилишқа күшкүртти.■

12 Пилатус җававән улардин йәнә:

— Ундақ болса, силәр «Йәһудийларниң падишаси» дәп атиған кишини қандақ бир тәрәп қил дәватисиләр? — деди.

13 — Улар йәнә авазини көтирип: — Уни крестлигин! — дәп вақиришатти.

14 Пилатус уларға: — Немишкә? У немә рәзиллик өткүзүпту? — деди.

Бирақ улар техиму ғалҗирлишип:

— Уни крестлигин! — дәп вақирашти. 15 Шуңа Пилатус, халайиқни рази қилмақчи болуп, Бараббасни уларға чиқирип бәрди. Әйсани болса қамчилатқандин кейин, крестләш үчүн ләшкәрлиригә тапшурди.□ ■

Ләшкәрләрниң Әйсани мәсқирә қилиши

16 Андин ләшкәрләр Әйсани валий ордисидики сәйнаға елип кирип, пүтүн ләшкәрләр топини бу йәргә җәм болушқа чақирди. □ ■ 17 Улар униң учисиға сөсүн рәңлик тон кийдүрүшти, андин улар тикәнлик шахчилардин тоқуған бир таҗни бешиға кийгүзди. □ 18 Андин уни мубарәкләп: «Яшиғайла, и Йәһудийларниң падишаси!» дейишти. 19 Андин бешиға қомуш билән һәдәп уруп, униңға қарап түкүрүшти вә униң алдида тиз пүкүп, сәҗдә қилишти.□

20 Улар уни шундақ мазақ қилғандин кейин, униңдин сөсүн тонни салдуруветип, учисиға өз кийимлирини кийдүрди; андин улар уни крестләш үчүн елип чиқишти.

Униң крестлиниши

Мат. 27:32-44; Луқа 23:26-39; Юһ. 19:17-19

21 Курини шәһиридин болған, Симон исимлиқ бир киши йезидин келип, у йәрдин өтүп кетивататти (бу киши Искәндәр билән Руфусниң атиси еди). Ләшкәрләр уни тутуп келип, Әйсаниң крестини униңға мәҗбурий көтәргүзди. □ ■ 22 Улар Әйсани Голгота (тәрҗимиси, «баш сүйәк») дегән йәргә елип кәлди; ■ 23 андин улар униңға ичиш үчүн мурмәкки арилаштурулған аччиқ шарап бәрди; лекин у уни қобул қилмиди.□

24 Улар уни крестлигәндин кейин, кийимлирини өз ара бөлүшүвелиш үчүн, һәр қайсисиниң үлүшини бекитишкә һәр бир кийимниң үстигә чәк ташлиди. □ ■ 25 Уни крестлигән вақит күнниң үчинчи саити еди. □ 26 Уни әйиплигән шикайәтнамидә «Йәһудийларниң падишаси» дәп пүтүлгән еди. □ ■

27 Улар униң билән тәң икки қарақчиниму крестлиди, бири оң тәрипидә, йәнә бири сол тәрипидә еди. 28 Шундақ қилип, муқәддәс язмилардики: «У җинайәтчиләрниң қатарида саналди» дегән сөз әмәлгә ашурулди. □ ■ 29 У йәрдин өткәнләр башлирини чайқишип, уни һақарәтләп:

— Уһуй, сән ибадәтханини бузуп ташлап, үч күн ичидә қайтидин ясап чиқидиған адәм, ■ 30 әнди өзүңни қутқузуп кресттин чүшүп баққина! — дейишти.

31 Баш каһинлар билән Тәврат устазлириму өз ара шундақ мәсқирә қилип:

— У башқиларни қутқузуптикән, өзини қутқузалмайду. 32 Исраилниң падишаси болған Мәсиһ әнди кресттин чүшүп бақсунчу, шуни көрсәкла униңға етиқат қилимиз! — дейишти. Униң билән тәң крестләнгәнләрму уни шундақ һақарәтләшти.

Әйсаниң өлүми

Мат. 27:45-56; Луқа 23:44-49; Юһ. 19:28-30

33 Әнди күнниң алтинчи саити кәлгәндә, пүткүл зиминни қараңғулуқ қаплиди вә тоққузинчи саитигичә давам қилди. □ ■ 34 Тоққузинчи сааттә Әйса жуқури аваз билән: «Елои, Елои, лама шавақтани?», мәнаси: — «Худайим, Худайим, мени немишкә ташливәттиң?» дәп қаттиқ нида қилди.□ ■

35 У йәрдә туруватқанларниң бәзилири буни аңлап:

— Мана, у Иляс пәйғәмбәргә нида қиливатиду, — дейишти. 36 Улардин бирәйлән жүгүрүп берип, бир парчә булутни аччиқ шарапқа чилап, қомушниң учиға селип униңға ичкүзүп:

— Тохтап туруңлар! Қарап бақайли, иляс пәйғәмбәр уни чүшүргили келәрмекин? — деди.■

37 Әйса қаттиқ вақириди-дә, роһини қоювәтти. □ 38 Вә шу әснада ибадәтханиниң ичкири пәрдиси жуқуридин төвәнгә икки парчә бөлүп житилди.□ ■

39 Әнди униң удулида турған йүз беши униң қандақ нида қилип роһини қоювәткәнлигини көрүп:

— Бу адәм һәқиқәтән Худаниң оғли екән! — деди.■

40 У йәрдә йәнә бу ишларға жирақтин қарап туруватқан бир нәччә аялларму бар еди. Уларниң арисида Магдаллиқ Мәрйәм, кичик Яқуп билән Йосәниң аниси Мәрйәм вә Саломилар бар еди. □ ■ 41 Улар әслидә Әйса Галилийә өлкисидә турған вақитта униңға әгишип, униң хизмитидә болғанлар еди; булардин башқа униң билән Йерусалимға биргә кәлгән йәнә нурғун аялларму униң әһвалиға қарап туратти.■

Әйсаниң дәпнә қилиниши

Мат. 27:57-61; Луқа 23:50-56; Юһ. 19:38-42

42 Кәчқурун кирип қалғанда («тәйярлаш күни», йәни шабат күниниң алдинқи күни болғачқа), □ ■ 43 алий кеңәшминиң толиму мөтивәр әзаси, Ариматиялиқ Йүсүп бар еди. Уму Худаниң падишалиғини күтүватқан болуп, җүръәт қилип валий Пилатусниң алдиға кирип, униңдин Әйсаниң җәситини беришни тәләп қилди. 44 Пилатус Әйсаниң аллиқачан өлгәнлигигә һәйран болди; у йүз бешини чақирип, униңдин Әйсаниң өлгинигә хелә вақит болдиму, дәп сориди. 45 Йүз бешидин әһвални уққандин кейин, Йүсүпкә җәсәтни бәрди. 46 Йүсүп есил канап рәхт сетивелип, җәсәтни кресттин чүшүрүп канап рәхттә кепәнлиди вә уни қияда оюлған бир қәбиргә қойди; андин қәбирниң ағзиға бир ташни домилитип қойди.■

47 Вә Магдаллиқ Мәрйәм билән Йосәниң аниси Мәрйәм униң қоюлған йерини көрүвалди.

■15:1 Зәб. 2:2; Мат. 27:1; Луқа 22:66; 23:1; Юһ. 18:28; Рос. 3:13.

□15:2 «У җававән: — Ейтқиниңдәк, — деди» — Әйсаниң «Әйтқиниңдәк» дегән җававиниң грек тилида «Шундақ, лекин әһвал дәл сениң ойлиғиниңдәк әмәс» дегән пуриғи чиқиду.

■15:2 Мат. 27:11; Луқа 23:3; Юһ. 18:33.

■15:4 Мат. 27:13; Юһ. 19:10.

■15:5 Йәш. 53:7

■15:6 Мат. 27:15; Луқа 23:17; Юһ. 18:39.

■15:7 Мат. 27:16; Луқа 23:19; Юһ. 18:40.

□15:8 «Халайиқ чуқан-сүрән селип...» — башқа бир хил тәрҗимиси: «Халайиқ (валийниң) алдиға келип...»

■15:11 Мат. 27:20; Луқа 23:18; Юһ. 18:40; Рос. 3:14.

□15:15 «Әйсани болса қамчилатқандин кейин...» — Рим империйәсидә җаза қамчилири бир нәччә тасмилиқ болуп, һәр бир тасмисиға қоғушун вә устихан парчилири бағланған болиду. Қамчилиған вақтида җазаға тартилғучиЯлаңачлинип, йәргә тизландурулуп, икки йенида турған ләшкәр уни қамчилайтти.

■15:15 Мат. 27:26; Юһ. 19:1.

□15:16 «валий ордисидики сәйна» — грек (латин) тилида «прайториум». «ләшкәрләр топи» — (грек тилида «коһорт») 500-600 кишидин тәркиб тапқан.

■15:16 Мат. 27:27; Юһ. 19:2.

□15:17 «Улар униң учисиға сөсүн рәңлик тон кийдүрүшти» — «сөсүн рәң» шу чағда шаһанә кийимниң рәңги шундақ еди («Мат.» 27:28, «Юһ.» 19:2ни көрүң). Улар шу «шаһанә тон» арқилиқ Әйсани «сән падишаму?!» дәп мазақ қилмақчи.

□15:19 «андин бешиға қомуш билән һәдәп уруп...» — яки «андин бешиға һаса билән һәдәп уруп...».

□15:21 «Ләшкәрләр уни тутуп келип, Әйсаниң крестини униңға мәҗбурий көтәргүзди» — «Әйсаниң крести» тоғрилиқ: Әйса өзини җазалайдиған қурал болған шу крест (чапрас яғач)ни йүдүп меңиши керәк еди. У шундақ қаттиқ қамчиланғанки, һалсирап йүдүп маңалмиса керәк.

■15:21 Мат. 27:32; Луқа 23:26.

■15:22 Мат. 27:33; Луқа 23:33; Юһ. 19:17.

□15:23 «... улар униңға ичиш үчүн мурмәкки арилаштурулған аччиқ шарап бәрди; лекин у уни қобул қилмиди» — кресткә миқлинидиғанларға ағриқни пәсәйтиш мәхситидә дора арилаштурулған шарап берилидикән. Бирақ Әйса рәт қилди.

□15:24 «һәр қайсисиниң үлүшини бекитишкә һәр бир кийимниң үстигә чәк ташлиди» — яки «һәр қайсисиниң үлүшини бекитишкә кимиймлири үчүн чәк ташлиди».

■15:24 Зәб. 21:19; Мат. 27:35; Луқа 23:34; Юһ. 19:23.

□15:25 «күнниң үчинчи саити» — һазирқи вақит болса, әтигән саат тоққуз еди.

□15:26 «Уни әйиплигән шикайәтнамидә «Йәһудийларниң падишаси» дәп пүтүлгән еди» — бу шикайәтнамә униң бешиниң жуқури тәрипигә бекитилгән еди («Мат.» 27:37).

■15:26 Мат. 27:37; Луқа 23:38; Юһ. 19:19.

□15:28 «У җинайәтчиләрниң қатарида саналди» — «Йәш.» 53:12.

■15:28 Йәш. 53:12; Луқа 22:37.

■15:29 Зәб. 21:8-9; 68:20-23; 108:25; Мат. 27:39; Луқа 23:35; Юһ. 2:19.

□15:33 «күнниң алтинчи саити кәлгәндә, пүткүл зиминни қараңғулуқ қаплиди вә тоққузинчи саитигичә давам қилди» — һазирқи вақит системиси бойичә мошу һаләт чүш вақтидин (саат он иккиддин) башлап саат үчкичә давам қилди.

■15:33 Мат. 27:45; Луқа 23:44.

□15:34 «Тоққузинчи сааттә» — һазирқи вақит болса саат үчләрдә. «Елои, Елои, лама шавақтани?», мәнаси: — «Худайим, Худайим, мени немишкә ташливәттиң?» — «Зәб.» «21:1-2»ни көрүң.

■15:34 Зәб. 21:2-3; Мат. 27:46.

■15:36 Зәб. 68:22; Юһ. 19:29.

□15:37 «Әйса... роһини қоювәтти» — «роһини қоювәтти» дегәнниң башқа бир хил тәрҗимиси «Әйса... тиниқини тохтатти».

□15:38 «... шу әснада ибадәтханиниң ичкири пәрдиси жуқуридин төвәнгә икки парчә бөлүп житилди» — бу пәрдә ибадәтханидики әң муқәддәс җайни муқәддәс җайдин айрип туридиған пәрдә болуп, униң житилиши инсанларниң Худаниң алдиға баридиған йолиниң Әйсаниң өлүми билән ечилғанлиғини билдүриду (ибадәтханидики «муқәддәс җай»ни сирттики һойлидин айрийдиған йәнә бир «сиртқи пәрдә» бар еди, лекин буни көрситиш үчүн адәттә башқа аталғу ишлитилиду).

■15:38 2Тар. 3:14; Мат. 27:51; Луқа 23:45.

■15:39 Мат. 27:54; Луқа 23:47.

□15:40 «Йосәниң аниси Мәрйәм» — «Мат.» 27:56дә «Йүсүпниң аниси Мәрйәм».

■15:40 Мат. 27:55; Луқа 23:49.

■15:41 Луқа 8:2, 3.

□15:42 «тәйярлаш күни» — адәттә шабат күниниң алдинқи күнини көрситиду. Шабат күнидә һәр қандақ ишләш (мәсилән отун териш, от йеқиш, хемир жуғуруш қатарлиқлар) мәнъий қилинғачқа, шабат күнидики барлиқ тамақларни андинқи күни, йәни җүмә күнидә тәйярлаш керәк еди. Униң үстигә, қаидә бойичә, өлтүрүлгәнләрниң җәсити шабат күнидә кресттә қалса болмайтти («Қан.» 21:23ни көрүң).

■15:42 Мат. 27:57; Луқа 23:50; Юһ. 19:38.

■15:46 Мат. 12:40; 26:12; 27:60; Луқа 23:53.