Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Ibraniylarƣa 9

Kona ǝⱨdǝ dǝwridiki ibadǝt

1 Birinqi ǝⱨdidǝ munasiwǝtlik ibadǝt bǝlgilimiliri wǝ yǝr yüzigǝ tǝwǝ bolƣan bir muⱪǝddǝs ibadǝt jayi bar idi. 2 Buningƣa bir ibadǝt qediri tikilgǝnidi; uning muⱪǝddǝs jay dǝp atalƣan birinqi bɵlümidǝ qiraƣdan, xirǝ ⱨǝm xirǝ üstidǝ rǝtlǝngǝn nanlar bolatti.■ 3 Uning ikkinqi, yǝni iqki pǝrdisining kǝynidǝ ǝng muⱪǝddǝs jay dǝp atalƣan yǝnǝ bir qedir bɵlümi bar idi.□ 4 Xu yǝrgǝ tǝwǝ bolƣan altun huxbuygaⱨ wǝ pütünlǝy altun bilǝn ⱪaplanƣan ǝⱨdǝ sanduⱪi bar idi. Sanduⱪning iqidǝ altundin yasalƣan, manna selinƣan komzǝk, Ⱨarunning bih sürgǝn ⱨasisi wǝ ikki ǝⱨdǝ tax tahtisi bar idi.□ ■ 5 Sanduⱪ üstidiki «kafarǝt tǝhti»ning üstigǝ xan-xǝrǝplik «kerub»lar ornitilƣan bolup, ⱪanatliri bilǝn uni yepip turatti. Əmdi bular toƣruluⱪ tǝpsiliy tohtilixning ⱨazir waⱪti ǝmǝs.□ ■

6 Bu nǝrsilǝr mana xundaⱪ orunlaxturulƣandin keyinla, kaⱨinlar qedirning birinqi bɵlümigǝ (yǝni «muⱪǝddǝs jay»ƣa) ⱨǝrdaim kirip, ibadǝt hizmitini ⱪilidu.■ 7 Biraⱪ, «ǝng muⱪǝddǝs jay» dǝp atalƣan ikkinqi bɵlümgǝ pǝⱪǝt bax kaⱨin yilda bir ⱪetimla kiridu. Kaⱨin u yǝrgǝ ɵz gunaⱨliri wǝ hǝlⱪning nadanliⱪtin ɵtküzgǝn gunaⱨliri üqün atalƣan ⱪurbanliⱪ ⱪenini almay kirmǝydu.■ 8 Bu ixlar arⱪiliⱪ Muⱪǝddǝs Roⱨ xuni kɵrsitip bǝrmǝktiki, bu birinqi ibadǝt qediridiki tüzüm inawǝtlik bolup tursila, ǝng muⱪǝddǝs jayƣa baridiƣan yol yǝnila eqilmaydu.□ ■ 9 Mana bular rǝsimdǝk ⱨazirⱪi zamanni roxǝnlǝxtüridiƣan bir hil obraz, halas. Buningdin xuni kɵrüwelixⱪa boliduki, bu qedirda sunulidiƣan ⱨǝdiyǝ wǝ ⱪurbanliⱪlar ibadǝt ⱪilƣuqini wijdanida pak-kamil ⱪilalmaydu. 10 Ular pǝⱪǝt yemǝk-iqmǝklǝr wǝ boyini suƣa selixning türlük rǝsmiyǝtlirigǝ baƣliⱪ bolup, ⱪanun-tüzüm tüzütülüx waⱪti kǝlgüqilik küqkǝ igǝ ⱪilinƣan, insanlarning ǝtlirigila baƣliⱪ bolƣan bǝlgilimǝ-nizamlardur.■

11 Lekin Mǝsiⱨ bolsa kǝlgüsidiki karamǝt yahxi ixlarni elip barƣuqi bax kaⱨin bolup, adǝm ⱪoli bilǝn yasalmiƣan, bu dunyaƣa mǝnsup bolmiƣan, tehimu uluƣ wǝ tehimu mukǝmmǝl ibadǝt qediriƣa kirdi;■ 12 ɵqkǝ yaki mozaylarning ⱪurbanliⱪ ⱪenini ǝmǝs, bǝlki Ɵzining ⱪurbanliⱪ ⱪeni arⱪiliⱪ U (Ɵzila mǝnggülük ⱨɵrlük-nijatni igiligǝn bolup) bir yolila mǝnggügǝ ǝng muⱪǝddǝs jayƣa kirdi.□ ■ 13 Kona ǝⱨdǝ dǝwridǝ ɵqkǝ wǝ buⱪilarning ⱪeni ⱨǝm inǝkning külliri napak bolƣanlarning üstigǝ sepilsǝ, ularni ǝt jǝⱨǝtidin tazilap pak ⱪilƣan yǝrdǝ, ■ 14 undaⱪta, mǝnggülük Roⱨ arⱪiliⱪ ɵzini ƣubarsiz ⱪurbanliⱪ süpitidǝ Hudaƣa atiƣan Mǝsiⱨning ⱪeni wijdaninglarni ɵlük ixlardin pak ⱪilip, bizni mǝnggü ⱨayat Hudaƣa ibadǝt ⱪilixⱪa tehimu yetǝklimǝmdu?!□ ■

15 Xuning üqün u yengi ǝⱨdining wasitiqisidur. Buning bilǝn (insanlarning awwalⱪi ǝⱨdǝ astida sadir ⱪilƣan itaǝtsizlikliri üqün azadliⱪ bǝdili süpitidǝ xundaⱪ bir ɵlüm bolƣanikǝn) Huda tǝripidin qaⱪirilƣanlar wǝdǝ ⱪilinƣan mǝnggülük mirasⱪa erixǝlǝydu.□ ■

16 Əgǝr wǝsiyǝt ⱪaldurulsa, wǝsiyǝt ⱪaldurƣuqining ɵlüxi tǝstiⱪlanƣuqǝ, wǝsiyǝt küqkǝ igǝ bolmaydu. 17 Qünki wǝsiyǝt pǝⱪǝt ɵlümdin keyin küqkǝ igǝ bolidu. Wǝsiyǝt ⱪaldurƣuqi ⱨayatla bolsa, wǝsiyitining ⱨeqⱪandaⱪ küqi bolmaydu. □ ■ 18 Xuningƣa ohxax, dǝslǝpki ǝⱨdimu ⱪan eⱪitilƣandila, andin küqkǝ igǝ bolƣan. 19 Qünki Musa Tǝwrat ⱪanuni boyiqǝ ⱨǝrbir ǝmrini pütün hǝlⱪⱪǝ uⱪturƣandin keyin, mozay wǝ ɵqkilǝrning suƣa arilaxturulƣan ⱪenini ⱪizil yung yipta baƣlanƣan zofa bilǝn ⱪanun dǝsturiƣa wǝ pütün hǝlⱪⱪǝ sepip, ularƣa: 20 «Mana, bu Huda silǝrning ǝmǝl ⱪilixinglarƣa ǝmr ⱪilƣan ǝⱨdining ⱪenidur» — dedi. □ ■ 21 U yǝnǝ ohxax yolda ibadǝt qediriƣa wǝ qedirdiki ibadǝtkǝ munasiwǝtlik pütkül saymanlarning üstigǝ ⱪan sǝpti. 22 Dǝrwǝⱪǝ, Tǝwrat ⱪanuni boyiqǝ ⱨǝmmǝ nǝrsǝ degüdǝk ⱪan bilǝn paklinidu; ⱪurbanliⱪ ⱪeni tɵkülmigüqǝ, gunaⱨlar kǝqürüm ⱪilinmaydu.

23 Hox, ǝrxtikigǝ tǝⱪlid ⱪilip yasalƣan bu buyumlar muxundaⱪ ⱪurbanliⱪlar bilǝn paklinixi kerǝk idi. Biraⱪ ǝrxtiki nǝrsilǝrning ɵzi bulardin esil ⱪurbanliⱪlar bilǝn paklinixi kerǝk. 24 Qünki Mǝsiⱨ ǝrxtiki ⱨǝⱪiⱪiy ibadǝt jayiƣa tǝⱪlid ⱪilinƣan, adǝm ⱪoli bilǝn yasalƣan muⱪǝddǝs jayƣa ǝmǝs, bǝlki Hudaning ⱨuzurida bizgǝ wǝkillik ⱪilip ⱨazir bolux üqün ǝrxning ɵzigǝ kirip boldi.□

25 Yǝr yüzidiki bax kaⱨinning yilmuyil ɵz ⱪenini ǝmǝs, bǝlki ⱪurbanliⱪlarning ⱪenini elip, ǝng muⱪǝddǝs jayƣa ⱪayta-ⱪayta kirip turƣinidǝk, u ⱪurbanliⱪ süpitidǝ ɵzini ⱪayta-ⱪayta atax üqün kirgini yoⱪ. ■ 26 Əgǝr xundaⱪ ⱪilixning zɵrüriyiti bolƣan bolsa, dunya apiridǝ bolƣandin beri Uning ⱪayta-ⱪayta azab qekixigǝ toƣra kelǝtti. Lekin U mana zamanlarning ahirida gunaⱨni yoⱪ ⱪilix üqün, bir yolila Ɵzini ⱪurban ⱪilixⱪa otturiƣa qiⱪti. 27 Ⱨǝmmǝ adǝmning bir ⱪetim ɵlüxi wǝ ɵlgǝndin keyin soraⱪⱪa tartilixi bekitilgǝngǝ ohxax, 28 Mǝsiⱨmu nurƣun kixilǝrning gunaⱨlirini Ɵz üstigǝ elix üqün birla ⱪetim ⱪurbanliⱪ süpitidǝ sunulƣandin keyin, Ɵzini tǝlpünüp kütkǝnlǝrgǝ gunaⱨni yoⱪ ⱪilƣan ⱨalda nijat kǝltürüxkǝ ikkinqi ⱪetim axkarǝ bolidu.□ ■

■9:2 Mis. 26:1; 36:1; Law. 24:5.

□9:3 «ǝng muⱪǝddǝs jay dǝp atalƣan yǝnǝ bir qedir bɵlümi» — «muⱪǝddǝs jay» grek tilida «muⱪǝddǝslǝrning muⱪǝddisi».

□9:4 «altundin yasalƣan, manna selinƣan komzǝk» — «manna» Huda qɵl-bayawanda Israillarƣa bǝrgǝn «asmandiki nan» — «Mis.» 31:16kǝ ⱪaralsun. «Ⱨarunning bih sürgǝn ⱨasisi» — Huda Ⱨarunni yetǝkqi ⱪilip talliƣanliⱪini kɵrsitix üqün, uning ⱨasisini bihlatⱪanidi («Qɵl.» 16-17-babni kɵrüng. «ikki ǝⱨdǝ tax tahtisi» — bularning üstigǝ «on pǝrman» yaki «on pǝrⱨiz» yezalƣanidi («Mis.» 31:18 wǝ 34:28ni kɵrüng.

■9:4 Mis. 25:10; 34:29; Qɵl. 17:25; 1Pad. 8:9; 2Tar. 5:10.

□9:5 «kafarǝt tǝhti» — yaki «rǝⱨimgaⱨ» yaki «rǝⱨim kɵrsitidiƣan tǝht». «Mis.» 25:22-34ni kɵrüng. ««kafarǝt tǝhti»ning üstigǝ xan-xǝrǝplik «kerub»lar ornitilƣan bolup, ⱪanatliri bilǝn uni yepip turatti» — bu ixlar toƣrisida «Mis.» 25:10-22, 37:6-9ni kɵrüng. «ǝmdi bular toƣruluⱪ tǝpsiliy tohtilixning ⱨazir waⱪti ǝmǝs» — bu nǝrsilǝrning ⱨǝmmisi Əysa Mǝsiⱨ wǝ u elip barƣan nijattin «bexarǝt beridiƣan kɵlǝnggǝ» idi. Bu ayǝttiki sɵzlǝrgǝ wǝ 8:5kǝ ⱪariƣanda, xuningƣa ixǝnqimiz kamilki, ⱨǝtta bu kona ibadǝt qedirining kiqikkinǝ tǝpsilatlirimu «bexarǝtlik kɵlǝnggǝ» yaki «simwol» idi. «Manna» uning bir misalidur. «Yuⱨ.» 6:30-35dǝ Əysaning Ɵzi toƣruluⱪ eytⱪan sɵzlirini kɵrüng («Rim.» 14:4, «Kol.» 2:16-17nimu kɵrüng). Huda buyrusa bu uluƣ wǝ ⱪiziⱪ nuⱪtini tǝpsiliy tǝⱨlil ⱪilidiƣan kitabqini keyin qiⱪarmaⱪqimiz.

■9:5 Mis. 25:22.

■9:6 Qɵl. 28:3.

■9:7 Mis. 30:10; Law. 16:2,34; Ibr. 9:25.

□9:8 «bu birinqi ibadǝt qediridiki tüzüm inawǝtlik bolup tursila» — «birinqi ibadǝt qediri» degǝn sɵz qedirning ɵzini, xundaⱪla u wǝkillik ⱪilƣan ibadǝt hizmǝtliri (uningda sunulƣan ⱨǝdiyǝ wǝ ⱪurbanliⱪlar ⱪatarliⱪlar)ni kɵrsitidu.

■9:8 Yⱨ. 14:6.

■9:10 Law. 11:2; Qɵl. 19:7-22.

■9:11 Ibr. 3:1; 4:14; 6:20; 8:1.

□9:12 «Ɵzining ⱪurbanliⱪ ⱪeni arⱪiliⱪ U (Ɵzila mǝnggülük ⱨɵrlük-nijatni igiligǝn bolup) bir yolila mǝnggügǝ ǝng muⱪǝddǝs jayƣa kirdi» — «mǝnggülük ⱨɵrlük-nijat» bolsa gunaⱨlardin bolƣan azadliⱪ-nijatni kɵrsitidu. Mǝsiⱨning igiligini Ɵzi üqün ǝmǝs, barliⱪ insanlar (etiⱪad ⱪilƣan bolsa) üqün, ǝlwǝttǝ.

■9:12 Ros. 20:28; Əf. 1:7; Kol. 1:14; Ibr. 10:10; 1Pet. 1:19; Wǝⱨ. 1:5; 5:9

■9:13 Law. 16:14; Qɵl. 19:4; Ibr. 10:4.

□9:14 «undaⱪta, mǝnggülük Roⱨ arⱪiliⱪ ɵzini ƣubarsiz ⱪurbanliⱪ süpitidǝ Hudaƣa atiƣan Mǝsiⱨ...» — «mǝnggülük Roⱨ» Muⱪǝddǝs Roⱨ, Hudaning mǝnggülük Roⱨi.

■9:14 Luⱪa 1:74; Rim. 6:13; Gal. 1:4; 2:20; Əf. 5:2; Tit. 2:14; 1Pet. 4:2; 1Yuⱨa. 1:7; Wǝⱨ. 1:5.

□9:15 «insanlarning awwalⱪi ǝⱨdǝ astida sadir ⱪilƣan itaǝtsizlikliri üqün azadliⱪ bǝdili süpitidǝ xundaⱪ bir ɵlüm bolƣanikǝn» — «xundaⱪ bir ɵlüm» — Mǝsiⱨning ɵlümi, ǝlwǝttǝ.

■9:15 Rim. 5:6; 1Pet. 3:18.

□9:17 «16-17-ayǝt» — yaki «Qünki ǝⱨdǝ tüzülsǝ, ǝⱨdǝ tüzülgüqi ⱪurbanliⱪ ɵlüxi kerǝk. Əⱨdǝ ⱪurbanliⱪi ⱪilinƣuqi ɵlsǝ, ǝⱨdǝ küqkǝ igǝ bolidu; ⱪurbanliⱪ tehi ⱨayatla bolsa, ǝⱨdǝ ⱨeqⱪandaⱪ küqkǝ igǝ bolmaydu».

■9:17 Gal. 3:15.

□9:20 «Mana, bu Huda silǝrning ǝmǝl ⱪilixinglarƣa ǝmr ⱪilƣan ǝⱨdining ⱪenidur» — demǝk, ǝⱨdǝ bu ⱪan arⱪiliⱪ küqkǝ igǝ ⱪilinƣan. «Mis.» 24:5-8ni kɵrüng.

■9:20 Mis. 24:8; Mat. 26:28.

□9:24 «adǝm ⱪoli bilǝn yasalƣan muⱪǝddǝs jayƣa ǝmǝs» — «muⱪǝddǝs jay» grek tilida «muⱪǝddǝs jaylar» deyilidu — «muⱪǝddǝs jay» andin «ǝng muⱪǝddǝs jay» demǝkqi.

■9:25 Mis. 30:10; Law. 16:2,34; Ibr. 9:7.

□9:28 «Mǝsiⱨ... Ɵzini tǝlpünüp kütkǝnlǝrgǝ gunaⱨni yoⱪ ⱪilƣan ⱨalda nijat kǝltürüxkǝ ikkinqi ⱪetim axkarǝ bolidu» — «gunaⱨni yoⱪ ⱪilƣan ⱨalda» grek tilida «gunaⱨ yoⱪ ⱨalda». Bizningqǝ «gunaⱨ yoⱪ ⱨalda» degǝn ibarǝ Mǝsiⱨning Ɵzining gunaⱨsiz ikǝnlikini kɵrsitix üqün deyilgǝn ǝmǝs (qünki Uning gunaⱨsizliⱪi eniⱪ), bǝlki Uning gunaⱨning ɵzini bir tǝrǝp ⱪilix ixini tügigǝnlikini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraymiz. «Gunaⱨ yoⱪ ⱨalda nijat kǝltürüxkǝ ikkinqi ⱪetim axkarǝ bolidu» degǝnlik toƣrisidiki yǝnǝ bir qüxǝnqisi: «(Mǝsiⱨning ikkinqi ⱪetimki kelixi) insanlarning gunaⱨlirining bǝdiligǝ ⱪurban bolux üqün ǝmǝs, bǝlki nijat kǝltürüxkǝ ikkinqi ⱪetim axkarǝ bolidu» degǝndǝk.

■9:28 Rim. 5:6, 8; 1Pet. 3:18.