7
Tunteng paipm paipm a Sisas pa ake ukipma Sisas
7:1 Son 5:18Sisas wrekg atnuurng anong Kaperneam pa, kil atn yela tatu anong kanokg Kalili ti kolti kaling plan tu wrong kin kipman yangkipm a Maur Wailen. Kil karken mla kinar anong kanokg Sutia pa. Eng ntei, tu melnum wailen wailen a men Suta pa yapon yangkipm la ilmpel imo. 7:2 Lipai 23:34Kil atn yela kolpa kai, wang wail a men Suta wli takwem rka anong wail Serusalem, ngkam pilmpal arke kalingen wang a pikekg tu a men angkom or wrik wes ningkrapm pa, am kul wreren tike.*7:2 Pikekg Moses awi tu Suta aye kul no takwleikgen anong kanokg Isip pa, tu angkom or wrik wes ningkrapm pa kul no kol wring kamel wekg, atom tu arolekg kimplik ak manto nepm watin a manto walkg kakir palk pa arke arke kolpa kolpa no palng anong kanokg Isrel ti. (Lipai 23:33-43; Yang 16:13-15) Atom tunteng paipm paipm a Sisas pa tilpel la, “Kitn itnuurng anong kanokg Kalili ti a kitn kinar anong kanokg a Sutia wai, eng mpa tu melnum a katnunteitn ai ri kwap weten a kitn ak ti. Kol melnum ur la tu wrong kin kipman uwi riwe kil pa la kil mla pa, kil ake mpa ntokg itni ampen. Kil mpa ntokg itni wulmpa a wrongkwail eng mpa tu ri. Ti kweikwei titnongket titnongket a kitn antokg ti pa kol a kitn iye kinar ntokg kinar ai, ik plan kitn alkitn ti, eng mpa tu wrongkwail kin a kipman a itna yela kanokg ti riweitn la kitn melnum wailen ur kol pake!” 7:5 Kwap 1:14Tunteng paipm paipm a Sisas ti pa kol am tunteng pa ukipma pake, ari wa kalpis, tunteng aknokgel lawel kolpa. Ari Sisas akalmpe la, “Wang wrongkwail pa wang a kipmteng pake, kai kipmteng pa kinar itopen wang wail pawo! Kupm ti pa kupm mpa kalpis, wang a kupm pa a pa. Tu wrong kin a kipman a kanokg ti yiprokgen kalpisen eng mpa tu nikgwalpm paipm eng kipmteng pa. Pake kupm ti ariwe kweikwei a tu antokg pa ari paipm, atom kupm laron la pa aklale, tu am antokg antokg kolpake, kolpa atom tu nikgwalpm paipm eng kupm tike. Kai kipmteng pa kinar itopen wang wail pawo! A kupm ti pa wang akupmen pa a pa, ti ake mpa kupm kinar itopen wang wail ti pa.” Kil la kolpa atom kil am rpma Kalili pake.
10 Atom tunteng paipm paipm alkilen pa tunteng wrekg atnuurng anong pa la kinar nti tu wrong pa tukwem rki wris kai kaino anong wail pa itopen wang wail pa. Tunteng kinar plalng pa, Sisas kil wa wrekg katnunten kinar atom kai kaino anong wail pa. Pake ake kil plan kil alkil ti angko wunong eng mpa tu wrongkwail ai riwel. 11 Ak wang aripm ur a tu rka atopen wang wail pa, tu melnum wail wail a men Suta pa tu ikgen akor asen tu wrong pa la, “Melnum pa itna kai a i?” 12 Tu wrong kin a kipman a rka pa tu akoo alilakel tita la Sisas pa. Tiur pa lala, “Kil pa melnum wor.” A tiur pa elukgentel la, “Kil ake melnum wor, kil melnum a kansil mentepm wrong kin a kipman atom aloko aye kai ar.” 13 Tu ngkark eng tu melnum wailen wailen a men Suta ti, kolpa atom ake tu akor la Sisas pa ak ok wail pa.
Sisas kaling plan tu ak wang wail a rka ngkam pilmpal
14 Wang wail a men rka pilmpal pa wang wampwomis wampwompwraur. Atom ak wang wail ti pa men rka kolpa rka kai turngkuin pa pilpa, Sisas kai kawor yipmingki wunen a yalming a Maur Wailen pa ngkaten eng kaling plan tu wrong kin a kipman a rka pa. 15 7:15 Mat 13:54; Luk 2:47Tu melnum wailen wailen a men Suta pa wrekg paipm kolti anel asen tita la, “Melnum pa ake pikekg melnum ariwe ur kaling plantel yangkipm titnongket amentepmen pa, ti antokg kolai atom wa kil kaling planto kolen kil alkil yiprokgen a yangkipm pa!” 16 7:16 Son 12:49; 14:10Ari Sisas pa akalmpe la, “Ariwe a kupm kaling plantepm ti pa ake a kupm alkupm ti pa. Ariwe kil pa a melnum pikekg ukwawopm nar pake. 17 Kol melnum ur la kutnun nikgwalpm a Maur Wailen kil wasrongen pa pati, pa kil mpa uwi riwe la, yangkipm a i a Maur Wailen, a i a kupm ak nikgwalpm a kupm alkupm ti. 18 7:18 Son 8:50Melnum a kil la yangkipm ak nikgwalpm ariwe a kil alkil ti pa, pa kil ak eng mpa tu a atning yangkipm a kil laron pa mpa ngkit nang akilen. Pake melnum a kil wasrongen la tu uk nang wailen melnum a ukwawel kul pa, pa kil ake melnum a alupm nikgwalpm a kansil pa, kil melnum a aye nikgwalpm ute aklale kolti.
19 7:19 Kwap 7:53; Rom 2:21-24Pikekg Moses alkepm yangkipm titnongket pa, pake ake kipm ur atning katnun pa. Ti antokg kolai atom kipm wa la ilm kupm ti imo eng na wai?” 20 7:20 Son 8:48; 10:20Ari tu wrong a rka pa akalmpentel la, “Kitn pa maur paipm arpmeweitn! Ti mla la ilm kitn pa imo?” 21 Wa Sisas akalmpenten la, “Ti pikekg kupm ak kwap wris ur ak wang wail a mentepm rpma eng yapm pa, atom kipm plalngten akwonalmpen watipmen eng pa.7:21 Sisas kil lakati kwap a pikekg kil ak itna u yaur Petesta. (Son 5:1-18; Taku 31:14-15) 22 7:22 Ngkat 17:9-13; Lipai 12:3Kipm pa pikekg Moses alkepm yangkipm titnongket a angket num. Pa pikekg ake Moses pa ngkaten angket num a tu warim kipman pa. Pa pikekg tu yoampei yaru marpmeng wapyipmiri a walyipmiri alkipmen pa ak angkai ai kul ai. Moses ti pa wa angkine ak ak ti kul ti. Kol man ur raku warim kipman ur pa, kil mpa iyewel rpmi i wang wampwomis wampwompwraur pa, kipm mpa ngket num ik wang pa. Atom kipm am wa akwap angket num a tu warim tiur pa wa ak wang wail a rpma eng yapm pa yat pake. 23 7:23 Son 5:8-10,16Ti kol tu warim kipman tiur pa kipm mpa wa ngket num ik wang wail a rpma eng yapm pa pipa, kipm mpa angket, ake mpa kalpis pa. Eng ntei, kipm ake la kipor yangkipm titnongket a Moses la pa. Pake kipm wa kapor yangkipm titnongket eng kipm wa akwap pa ak wang wail a kipm kol a rpmi eng yapm pa. Ti antokg kolai atom wa kipm nikgwalpm paipm eng kupm a pikekg antokg numpwam, a nol nikgwalpm a maur wor a melnum pa palng wor kimeket ak wang wail a rpma eng yapm pa? 24 Kipm ari kwap wor a kupm pikekg ak pa ak wulmpa pa kolti, la kupm akwap ak wang wail a rpma eng yapm pa. Kipm elngen a ari la kwap a melnum ak pa kolpa! Kipm ri ute iklale kwap a melnum ak pa la kil akwap ute wor aki kil akwap paipm!”
Ti Sisas pa Krais melnum a pikekg Maur Wailen la ikga ik uwi wrong kin a kipman pa am tike?
25 Sisas oklala kolpa itna pa, tu melnum tiur a anong wail Serusalem ti asen tita la, “Ti melnum a tu lala ilmpel imo ti am tike! 26 Ti kipm ri, kil am oklala itna wulmpa a mentepm wrongkwail a rka tike, atom ake tu melnum wailen wailen ur angkengkel ti. Aki tu wa plelngen nikgwalpm a awi ariwe la kil ti Krais am pa ur pake? 27 7:27 Son 7:41; 9:29Pake melnum ti pa mentepm ariwe anong yiprokg akilen pake, kolpa ti kil ake Krais. Pake Krais melnum a Maur Wailen lawen itna lala ikga nar pa, pa mentepm ikgake riwe la kil a a i wli.”
28 7:28 Mat 11:27; Son 8:55Sisas pa kaling plan tu pa kawor yipmingki wunen a kapringen yalming a Maur Wailen pa. Kil la ak ok wail la, “Ei, kipm ariwe kupm ti a wa anong a kupm wliwe pa aki? Kupm ti ake wli ti ak nikgwalpm a kupm alkupm ti pa. Melnum a ukwawopm nar pa kil pa, kil melnum a antokg kweikwei a aklale. Ari kipm ake wa ariwe kil pa. 29 Pake kupm ti pa ariwe kil pa pati, atnen kupm am pikekg anti kil pa rpma pake, am kil pa pikekg ukwawopm pake. Kolpa atom kupm ariwe kil pa.”
30 7:30 Son 7:44Tu atning kolpa atom tu lala rkulel ari ake melnum ur wam kai la rkulel, eng ntei, wang alkilen pa a pa. 31 Pake tu wailet a rka atning a kil la kolpa, pa tu ukipma kil pa la kil pa Krais melnum a Maur Wailen ukwa nar pa. Atom tu lala, “Melnum ti elng kla titnongket wailet elngitna ak plan titnongket a Maur Wailen pa. Ti wa mentepm nungkwangen melnum ur a wai a ikga nar elng kla wailet klangkil kol a melnum ti elngitna pa eng na? Melnum a Maur Wailen la ukwa nar pa am itna tike!”
Tu ukwa tu melnum a atnen yalming a Maur Wailen kai eng la rkul Sisas
32 Tu melnum tiur a arpmen yangkipm yiprokgen a Moses pa tu atning a tu lanaken la tu wrongkwail akoo alilakel tita Sisas pa. Atom tu pa, a tu melnum tukgunakgen a tu ipma krakgen a ak ak kwap eng al wor uk Maur Wailen pa ukwa tu melnum a atnen yalming a Maur Wailen pa eng la tu kai rkulel, atom tu kai. 33 Atom Sisas la kolpa la, “Palpa kupm antiwepm rpma wang tukwok ketn kolti, atom kupm ikga wa yaper kaino eng melnum a pikekg ukwawopm nar ti. 34 7:34 Son 8:21; 13:36Kipm ikga ikoropm, pake kipm ikgake riwopm. Eng ntei, wrik a kupm kaino pa kipm ikgake ntiwe kaino.” 35 Tu melnum wailen wailen a men Suta tu alntu ak nokgel naki tita lala, “Melnum ti kil lala ikga kil kaino wrik a i a ikgake mentepm riwel pa? Ikga kil kaino yela anong kanokg a Krik ai a tu tiur a mentepm Suta arpme ai eng kiling plan tu Krik pa, aki? 36 Wa kil lala, mentepm ikga ikorel, pake mentepm ikgake riwel, wa anong a ikga kil kaino rpme pa mentepm ikgake ntiwe kaino, kil la kolpa eng itna kolai?”
Sisas la u a kil a uk tu a ukipma kil
37 7:37 Lipai 23:36; Aisaia 55:1; Son 4:14Men takwem rka pilmpal wris wris a men ngkam pa atopen wang wail pa, kolpa rka wang wail wampwomis wampwompwekg pa kai plalng pa, atom okg or kong ti pa wang aimprek, pa wang wail manten. Atom ak wang pa Sisas wrekg itna la yikakatnen lala, “Mla ur a u waketel pa kil kul eng kupm ti eng mpa kupm lkel u ti il! 38 7:38 Nimnol 18:4; Aisaia 44:3; 58:11Mla ur a kil ukipma kupm ti pa, u mreren wriwen wor a waroong atne ti mpa i nol nikgwalpm a kil pa kul no, atom pik turus or en ti kolpa kai, kolen wrkapm a Maur Wailen la pa.” 39 7:39 Son 16:7; 20:22; Kwap 2:4Pa Sisas ak la Maur Wor a Maur Wailen a ak wang pa ake nar, a pa. Kil ikga kaino rki yo okgmangki imo, wa Maur Wailen ikga uwiyel yaperkaino anong wor lkel titnongket a nang wailen plalng pa pati, kil ikga ukwa Maur Wor pa nar kol u a tarus nar, atom tu a ukipma kil pa uwi.
Tu alilakel tita Sisas pa atom tu aro itna manman
40 7:40 Son 6:14Tu wrong kin kipman atning yangkipm a Sisas kil la kolpa atom tu tiur pa la, “Aklale, melnum ti pa kil melnum okwripm a Maur Wailen a mentepm nungkwangen am pake.” 41 7:41 Son 1:46Tu tiur pa la, “Kil Krais.” A wa tiur pa lala, “Krais ikga nar pa, kil ikgake ingkaino anong kanokg a Kalili pa nar pa. 42 7:42 Nang 89:3-4; Maika 5:2Ti ake kipm ariwe la yangkipm a Maur Wailen a nira ela wrkapm pa la, 'Krais pa ikga man rakuwel kinar Petleem anong yiprokg a Tepit melnum tukgunakg akipmen pa, wa kil om wris a Tepit pa.'” 43 Atom tu wrong kin a kipman pa womnowe womnare, arowom arowom atnen Sisas pa. 44 Tu melnum tiur la rkulel ari ake melnum ur arkulel.
Tu melnum wailen wailen a Suta ake ukipma Sisas
45 Atom tu melnum a atnen yalming a Maur Wailen pa anel yaper kul ari tu melnum tukgunakgen a ikgalen tu ipma krakgen a ak ak kwap eng al wor uk Maur Wailen nampokgen tu melnum a arpmen yangkipm yiprokgen a Moses a wet ukwawen la tu kai rkul Sisas pa. Ari tu asenten la, “Antokg kolai atom ake kipm arkul melnum ai aye wli?” 46 7:46 Mak 1:22Ari tu melnum a atnen yalming pa lanaken la, “Ngkaten ak ai kul men pikekg ake atning melnum ur oklala kol melnum ti oklala ti! Oklala a melnum ti wa manet!” 47 Ari wa tu melnum a arpmen yangkipm yiprokgen a Moses pa asenten la, “Am kil pa kansil alokepm kai ar pake? 48 7:48 Son 12:42Wa kipm atning la men mring man wail wail ur mapming a ikgalen mentepm Suta ti, kol men melnum a arpmen yangkipm yiprokgen a Moses ur ti ukipma kil pake? Kalpis wrisen! 49 Tu wrong pa rka wanteng won ai ake ariwe yangkipm titnongket a pikekg Moses alko pa, kolpa atom ari tu ukipma melnum pa. Maur Wailen am ok anti tu wrong pa ise atom tu ikga kai paipm.”
50 7:50 Son 3:1-2Pake Nikotimus melnum wris ur a tulntu melnum a arpmen yangkipm yiprokgen a Moses pa, kil melnum a pikekg kai ari Sisas pa ep ur ak ai, atom kil lanaki tu alntu pa lala, 51 “Yangkipm titnongket a pikekg yapon ti pa la, mpa mentepm uk wleket melnum ur ikilmpe paipm a mentepm arkiwel la kil antokg pa? Aki yangkipm titnongket a pikekg yapon pa la, mpa mentepm uwiyel iye kai itni yangkipm pa itning ri uwi riwe riworwor la kil ntokg paipm pa pipa, ikilmpe pa kutnukg kul?” 52 7:52 Son 7:41-42Tu melnum a arpmen yangkipm titnongket a Moses a tu melnum wailen wailen atning a Nikotimus la kolpa atom tu lawel la, “Yo, ti kitn ti am a Kalili pake! Kitn rpmi ngkleikg wrkapm a Maur Wailen ti riworwor, eng mpa kitn riwe la melnum okwripm ur pa ake mpa ingkai tu Kalili pa kul pa.”
[ 53 Tu oklala kolpa kai plalng pa, tu rak kai wan anong alntu ai.]

7:1 7:1 Son 5:18

7:2 7:2 Lipai 23:34

*7:2 7:2 Pikekg Moses awi tu Suta aye kul no takwleikgen anong kanokg Isip pa, tu angkom or wrik wes ningkrapm pa kul no kol wring kamel wekg, atom tu arolekg kimplik ak manto nepm watin a manto walkg kakir palk pa arke arke kolpa kolpa no palng anong kanokg Isrel ti. (Lipai 23:33-43; Yang 16:13-15)

7:5 7:5 Kwap 1:14

7:15 7:15 Mat 13:54; Luk 2:47

7:16 7:16 Son 12:49; 14:10

7:18 7:18 Son 8:50

7:19 7:19 Kwap 7:53; Rom 2:21-24

7:20 7:20 Son 8:48; 10:20

7:21 7:21 Sisas kil lakati kwap a pikekg kil ak itna u yaur Petesta. (Son 5:1-18; Taku 31:14-15)

7:22 7:22 Ngkat 17:9-13; Lipai 12:3

7:23 7:23 Son 5:8-10,16

7:27 7:27 Son 7:41; 9:29

7:28 7:28 Mat 11:27; Son 8:55

7:30 7:30 Son 7:44

7:34 7:34 Son 8:21; 13:36

7:37 7:37 Lipai 23:36; Aisaia 55:1; Son 4:14

7:38 7:38 Nimnol 18:4; Aisaia 44:3; 58:11

7:39 7:39 Son 16:7; 20:22; Kwap 2:4

7:40 7:40 Son 6:14

7:41 7:41 Son 1:46

7:42 7:42 Nang 89:3-4; Maika 5:2

7:46 7:46 Mak 1:22

7:48 7:48 Son 12:42

7:50 7:50 Son 3:1-2

7:52 7:52 Son 7:41-42