2
Mǝn bolsam, i ⱪerindaxlar, yeninglarƣa barƣinimda, Hudaning guwaⱨliⱪini jakarlax üqün ⱨeq gǝpdanliⱪ yaki ǝⱪil-danaliⱪ ixlitip kǝlgǝn ǝmǝsmǝn;1Kor. 1:17; 2:4. qünki mǝn aranglarda Əysa Mǝsiⱨdin baxⱪa, yǝni krestlǝngǝn Mǝsiⱨdin baxⱪa ⱨeqnemini bilmǝslikkǝ bǝl baƣliƣanidim; mǝn aranglarda bolƣan waⱪtimda ajizliⱪta, ⱪorⱪunqta wǝ titrigǝn ⱨalǝttǝ bolattim;«mǝn aranglarda bolƣan waⱪtimda ajizliⱪta, ⱪorⱪunqta wǝ titrigǝn ⱨalǝttǝ bolattim» — «ⱪorⱪunqta... bolattim» — bǝlkim u Huda Ɵzigǝ tapxurƣan bu muⱪǝddǝs wǝzipini orundiyalmasliⱪidin ⱪorⱪⱪan boluxi mumkin idi. Uningdin baxⱪa adǝmni ⱪorⱪitidiƣan kɵp sǝwǝblarmu bolƣan, ǝlwǝttǝ («Ros.» 18:9-10).  Ros. 18:1, 3; 2Kor. 10:10. mening sɵzlirim ⱨǝm jakarlixim bolsa adǝmni ⱪayil ⱪilƣudǝk insaniy danaliⱪ sɵzlǝr bilǝn ǝmǝs, bǝlki Roⱨning alamǝt kɵrsitixliri wǝ küq-ⱪudrǝt bilǝn bolƣan idi.«... bǝlki Roⱨning alamǝt kɵrsitixliri wǝ küq-ⱪudrǝt bilǝn bolƣan idi» — «Roⱨ» Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨtur.  1Kor. 1:17; 2:1; 2Pet. 1:16. Buningdin mǝⱪsǝt silǝrning etiⱪadinglar insaniy danaliⱪⱪa ǝmǝs, bǝlki Hudaning küq-ⱪudritigǝ baƣlansun degǝndin ibarǝt idi.2Kor. 4:7.
 
Ⱨalbuki, kamalǝtkǝ yǝtkǝnlǝr arisida biz danaliⱪni bayan ⱪilimiz; bu danaliⱪ bu dǝwrdiki danaliⱪ ǝmǝs, yaki bu dǝwrdiki ⱨɵkümranlarning danaliⱪi ǝmǝs (ular zawalliⱪⱪa yüz tutⱪandur);Ayup 28:21; 1Kor. 15:24. ǝmma biz bir sirni axkarilap, Hudaning bir danaliⱪini bayan ⱪilimiz; Huda ǝslidǝ axkarǝ ⱪilinmiƣan bu danaliⱪni barliⱪ dǝwrlǝrdin burun bizning xan-xǝrǝpkǝ muyǝssǝr boluximiz üqün bekitkǝnidi.«biz bir sirni axkarilap, Hudaning bir danaliⱪini bayan ⱪilimiz...» — «Əfǝsusluⱪlarƣa»diki «kirix sɵz»imizdǝ eytⱪinimizdǝk, Injilda «sir» degǝn sɵzning alaⱨidǝ mǝnisi bar. Sir (grek tilida «misterion») Huda ǝsli yoxurup kǝlgǝn, ǝmdi ⱨazir axkariliƣan mǝlum bir ixtin ibarǝttur.  Rim. 16:25; 1Kor. 4:1. Bu danaliⱪni bu dǝwrdiki ⱨɵkümranlarning ⱨeqⱪaysisi qüxinip yǝtmigǝnidi; uni qüxinip yǝtkǝn bolsa, xan-xǝrǝpning Igisi bolƣan Rǝbni krestlimigǝn bolatti.«bu dǝwrdiki ⱨɵkümranlar» — bu sɵz bǝlkim bu dunyadiki padixaⱨ-ⱨɵkümdarlarni ⱪutritidiƣan, ularƣa ezitⱪuluⱪ ⱪilidiƣan jin-xǝytanlarni kɵrsǝtsǝ kerǝk.  Mat. 11:25; Yⱨ. 7:48; 16:3; Ros. 3:17; 13:27; 2Kor. 3:14; 1Tim. 1:13. Ⱨalbuki, Tǝwratta pütülgǝnndǝk: —
«Ɵzini sɵygǝnlǝrgǝ Hudaning tǝyyarliƣanliri —
Dǝl ⱨeqⱪandaⱪ kɵz kɵrmigǝn,
Ⱨeqⱪandaⱪ ⱪulaⱪ anglimiƣan,
Ⱨeqⱪandaⱪ kɵngül oylap baⱪmiƣan nǝrsilǝrdur».«Ɵzini sɵygǝnlǝrgǝ Hudaning tǝyyarliƣanliri —dǝl ⱨeqⱪandaⱪ kɵz kɵrmigǝn, ⱨeqⱪandaⱪ ⱪulaⱪ anglimiƣan, ⱨeqⱪandaⱪ kɵngül oylap baⱪmiƣan nǝrsilǝrdur» — «Yǝx.» 64:4.  Yǝx. 64:3.
10 Əmma bu nǝrsilǝrni Huda Roⱨi arⱪiliⱪ ayan ⱪildi; qünki Roⱨ bolsa ⱨǝmmǝ ixlarni, ⱨǝtta Hudaning qongⱪur tǝglirini inqikilǝp izligüqidur; «qünki Roⱨ bolsa ⱨǝmmǝ ixlarni, ⱨǝtta Hudaning qongⱪur tǝglirini inqikilǝp izligüqidur» — «Roⱨ» — Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨtur.  Mat. 13:11; 2Kor. 3:18. 11 Qünki insanlarda, insanning kɵnglidikini bilgüqi xu insanning roⱨidin baxⱪa nǝrsǝ barmu? Xuningƣa ohxax, Hudaning Roⱨidin baxⱪa, Hudaning kɵnglidikilirini bilgüqi yoⱪtur. «insanlarda, insanning kɵnglidikini bilgüqi xu insanning roⱨidin baxⱪa nǝrsǝ barmu?» — «insanning kɵnglidiki» muxu yǝrdǝ xu mǝlum kixining xǝhsiy wǝ ⱪǝlbidiki ixlarni alayitǝn kɵrsitidu.  Pǝnd. 27:19; Yǝr. 17:9. 12 Əmma bizning ⱪobul ⱪilƣinimiz bolsa bu dunyadiki roⱨ ǝmǝs, bǝlki Hudadin kǝlgǝn Roⱨtur; dǝl xundaⱪ bolƣaqⱪa biz Huda tǝripidin bizgǝ sehiyliⱪ bilǝn ata ⱪilinƣan nǝrsilǝrni bilip yetǝlǝymiz. «bu dunyadiki roⱨ» — Xǝytan. «Bu dunyadiki roⱨ» muxu yǝrdǝ bǝlkim Xǝytanning kɵz-ⱪaraxliri, «ǝⱪilliri»ni kɵrsitixi mumkin.  Rim. 8:15. 13 Bu ix-xǝy’ilǝrni insaniy danaliⱪtin ɵgitilgǝn sɵzlǝr bilǝn ǝmǝs, bǝlki Muⱪǝddǝs Roⱨtin ɵgitilgǝn sɵzlǝr bilǝn, roⱨiy ixlarni roⱨiy sɵzlǝr bilǝn qüxǝndürüp sɵzlǝymiz. «Roⱨtin ɵgitilgǝn sɵzlǝr bilǝn» — «Roⱨ» Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨtur.  1Kor. 1:17; 2:4; 2Pet. 1:16 14 Əmma «janƣa tǝwǝ» kixi Hudaning Roⱨining ixlirini ⱪobul ⱪilmaydu, qünki bu ixlar uningƣa nisbǝtǝn ǝhmiⱪaniliktur; u ularni ⱨeq qüxinip yetǝlmǝydu, qünki ular roⱨ bilǝn pǝrⱪ etilip baⱨalinixi kerǝktur. ««janƣa tǝwǝ» kixi» — «janƣa tǝwǝ» bolƣan kixi toƣruluⱪ «Rimliⱪlarƣa»diki «kirix sɵz»imizni kɵrüng. «Janƣa tǝwǝ» bolƣan kixi Muⱪǝddǝs Roⱨⱪa igǝ bolmiƣan kixidur; «ixǝnmigǝn kixi» degili bolidu. Xunga, u Hudaning Roⱨiƣa ǝmǝs, bǝlki ⱨǝrdaim ɵz jeni (ǝⱪil-pikir, zeⱨin, kɵngül-kalla, ⱨessiyatlar)ƣa tayinip ixlarni pǝrⱪ etidu. «Roⱨiy kixi» yaki «Roⱨⱪa tǝwǝ bolƣan kixi» bolsa ɵz roⱨida Muⱪǝddǝs Roⱨning tǝrbiyǝ-tǝlimini ⱪobul ⱪilip ixlarni toƣra pǝrⱪ etidu. «ular roⱨ bilǝn pǝrⱪ etilip baⱨalinixi kerǝktur» — bu 14- wǝ 15-ayǝtlǝrdiki «pǝrⱪ etix» wǝ «pǝrⱪ etip baⱨalinix» grek tilida birla peil bilǝn ipadilinidu. 15 Roⱨⱪa tǝwǝ kixi ⱨǝmmǝ ixlarƣa baⱨa berǝlǝydu; ǝmma uningƣa bolsa ⱨeqkim baⱨa berǝlmǝydu. «Roⱨⱪa tǝwǝ kixi» — «Roⱨⱪa tǝwǝ» (yaki «roⱨiy kixi») — Muⱪǝddǝs Roⱨning yetǝkqilikidǝ mangidiƣan kixi.  Pǝnd. 28:5. 16 Qünki kim Rǝbning oy-kɵnglini qüxinip yetip, Uningƣa mǝsliⱨǝtqi bolalisun? Əmma biz bolsaⱪ Mǝsiⱨning oy-kɵngligǝ igimiz.«kim Rǝbning oy-kɵnglini qüxinip yetip, uningƣa mǝsliⱨǝtqi bolalisun?» — «Yǝx.» 40:13.  Yǝx. 40:13; Rim. 11:34.
 
 

2:1 1Kor. 1:17; 2:4.

2:3 «mǝn aranglarda bolƣan waⱪtimda ajizliⱪta, ⱪorⱪunqta wǝ titrigǝn ⱨalǝttǝ bolattim» — «ⱪorⱪunqta... bolattim» — bǝlkim u Huda Ɵzigǝ tapxurƣan bu muⱪǝddǝs wǝzipini orundiyalmasliⱪidin ⱪorⱪⱪan boluxi mumkin idi. Uningdin baxⱪa adǝmni ⱪorⱪitidiƣan kɵp sǝwǝblarmu bolƣan, ǝlwǝttǝ («Ros.» 18:9-10).

2:3 Ros. 18:1, 3; 2Kor. 10:10.

2:4 «... bǝlki Roⱨning alamǝt kɵrsitixliri wǝ küq-ⱪudrǝt bilǝn bolƣan idi» — «Roⱨ» Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨtur.

2:4 1Kor. 1:17; 2:1; 2Pet. 1:16.

2:5 2Kor. 4:7.

2:6 Ayup 28:21; 1Kor. 15:24.

2:7 «biz bir sirni axkarilap, Hudaning bir danaliⱪini bayan ⱪilimiz...» — «Əfǝsusluⱪlarƣa»diki «kirix sɵz»imizdǝ eytⱪinimizdǝk, Injilda «sir» degǝn sɵzning alaⱨidǝ mǝnisi bar. Sir (grek tilida «misterion») Huda ǝsli yoxurup kǝlgǝn, ǝmdi ⱨazir axkariliƣan mǝlum bir ixtin ibarǝttur.

2:7 Rim. 16:25; 1Kor. 4:1.

2:8 «bu dǝwrdiki ⱨɵkümranlar» — bu sɵz bǝlkim bu dunyadiki padixaⱨ-ⱨɵkümdarlarni ⱪutritidiƣan, ularƣa ezitⱪuluⱪ ⱪilidiƣan jin-xǝytanlarni kɵrsǝtsǝ kerǝk.

2:8 Mat. 11:25; Yⱨ. 7:48; 16:3; Ros. 3:17; 13:27; 2Kor. 3:14; 1Tim. 1:13.

2:9 «Ɵzini sɵygǝnlǝrgǝ Hudaning tǝyyarliƣanliri —dǝl ⱨeqⱪandaⱪ kɵz kɵrmigǝn, ⱨeqⱪandaⱪ ⱪulaⱪ anglimiƣan, ⱨeqⱪandaⱪ kɵngül oylap baⱪmiƣan nǝrsilǝrdur» — «Yǝx.» 64:4.

2:9 Yǝx. 64:3.

2:10 «qünki Roⱨ bolsa ⱨǝmmǝ ixlarni, ⱨǝtta Hudaning qongⱪur tǝglirini inqikilǝp izligüqidur» — «Roⱨ» — Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨtur.

2:10 Mat. 13:11; 2Kor. 3:18.

2:11 «insanlarda, insanning kɵnglidikini bilgüqi xu insanning roⱨidin baxⱪa nǝrsǝ barmu?» — «insanning kɵnglidiki» muxu yǝrdǝ xu mǝlum kixining xǝhsiy wǝ ⱪǝlbidiki ixlarni alayitǝn kɵrsitidu.

2:11 Pǝnd. 27:19; Yǝr. 17:9.

2:12 «bu dunyadiki roⱨ» — Xǝytan. «Bu dunyadiki roⱨ» muxu yǝrdǝ bǝlkim Xǝytanning kɵz-ⱪaraxliri, «ǝⱪilliri»ni kɵrsitixi mumkin.

2:12 Rim. 8:15.

2:13 «Roⱨtin ɵgitilgǝn sɵzlǝr bilǝn» — «Roⱨ» Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨtur.

2:13 1Kor. 1:17; 2:4; 2Pet. 1:16

2:14 ««janƣa tǝwǝ» kixi» — «janƣa tǝwǝ» bolƣan kixi toƣruluⱪ «Rimliⱪlarƣa»diki «kirix sɵz»imizni kɵrüng. «Janƣa tǝwǝ» bolƣan kixi Muⱪǝddǝs Roⱨⱪa igǝ bolmiƣan kixidur; «ixǝnmigǝn kixi» degili bolidu. Xunga, u Hudaning Roⱨiƣa ǝmǝs, bǝlki ⱨǝrdaim ɵz jeni (ǝⱪil-pikir, zeⱨin, kɵngül-kalla, ⱨessiyatlar)ƣa tayinip ixlarni pǝrⱪ etidu. «Roⱨiy kixi» yaki «Roⱨⱪa tǝwǝ bolƣan kixi» bolsa ɵz roⱨida Muⱪǝddǝs Roⱨning tǝrbiyǝ-tǝlimini ⱪobul ⱪilip ixlarni toƣra pǝrⱪ etidu. «ular roⱨ bilǝn pǝrⱪ etilip baⱨalinixi kerǝktur» — bu 14- wǝ 15-ayǝtlǝrdiki «pǝrⱪ etix» wǝ «pǝrⱪ etip baⱨalinix» grek tilida birla peil bilǝn ipadilinidu.

2:15 «Roⱨⱪa tǝwǝ kixi» — «Roⱨⱪa tǝwǝ» (yaki «roⱨiy kixi») — Muⱪǝddǝs Roⱨning yetǝkqilikidǝ mangidiƣan kixi.

2:15 Pǝnd. 28:5.

2:16 «kim Rǝbning oy-kɵnglini qüxinip yetip, uningƣa mǝsliⱨǝtqi bolalisun?» — «Yǝx.» 40:13.

2:16 Yǝx. 40:13; Rim. 11:34.