Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Timotiyƣa «1» 5

Jamaǝttiki bǝzi ǝmǝliy ixlar

1 Yaxanƣan ǝrlǝrni ǝyibligǝndǝ ⱪattiⱪ sɵzlimigin, bǝlki ularƣa atang süpitidǝ nǝsiⱨǝt bǝrgin. Xuningdǝk, yigitlǝrgǝ ⱪerindaxliring süpitidǝ sɵzligin.■ 2 Yaxanƣan ayallarƣa anang süpitidǝ, yax ayallarƣa aqa-singilliring süpitidǝ ⱨǝr ixta pak ⱪǝlb bilǝn muamilǝ ⱪilƣin. 3 Ⱨǝⱪiⱪiy tul ayallarni ⱨɵrmǝtlǝp, ularning ⱨalidin hǝwǝr al.□ 4 Lekin, tul ayallarning pǝrzǝntliri yaki nǝwriliri bolsa, ular aldi bilǝn ɵz ailisigǝ nisbǝtǝn ihlasmǝnlikni ɵginip, ɵz ata-anisining ǝjrini yandursun; qünki bu ix Hudani hursǝn ⱪilidu.■ 5 Əmdi ⱨǝⱪiⱪiy tul ɵtüwatⱪan, yalƣuz ⱪalƣan ayallar bolsa, ümidini Hudaƣa baƣliƣan bolup, keqǝ-kündüz dua-tilawǝttǝ bolidu.■ 6 Lekin ⱨuzur-ⱨalawǝtkǝ berilgǝn tul hotun ⱨayat bolsimu, ɵlgǝngǝ barawǝrdur. 7 Əmdi baxⱪilar tǝripidin ǝyiblinidiƣan ǝⱨwalƣa qüxüp ⱪalmasliⱪi üqün sǝn ularƣa bu ixlarni jekilǝp tapiliƣin. 8 Lekin birsi ɵz tuƣⱪanliridin, bolupmu ɵz ailisidikilǝrdin hǝwǝr almisa, u etiⱪadtin tanƣan dǝp ⱪarilip, kapirlardin bǝttǝr bolidu.■

9 Tul ayal tizimƣa elinsa, yexi atmixtin tɵwǝn bolmasliⱪi, birla ǝrning ayali bolƣan boluxi kerǝk, □ 10 yǝnǝ güzǝl ǝmǝlliri bilǝn tǝriplǝngǝn boluxi, balilirini yahxi tǝrbiyilǝp qong ⱪilƣan, musapirlarƣa meⱨmandostluⱪ kɵrsǝtkǝn, muⱪǝddǝs bǝndilǝrning putlirini yuyup ⱪoyƣan, ⱪiyinqiliⱪta ⱪalƣanlarƣa yardǝm ⱪolini uzartⱪan, ɵzini ⱨǝrhil hǝyr-sahawǝt ixliriƣa beƣixliƣanlar boluxi kerǝk. □ ■ 11 Lekin yax tul ayallarni tizimlikkǝ kirgüzmǝ. Qünki ularning ixⱪ ⱨǝwǝsliri ⱪozƣilip Mǝsiⱨdin tenip, ⱪayta nikaⱨlinixni arzu ⱪilidu; 12 xuning bilǝn, ular dǝslǝp bǝrgǝn wǝdisigǝ hilapliⱪ ⱪilix sǝwǝblik ǝyiblik bolidu. □ 13 Uning üstigǝ ular ⱨurunluⱪni adǝt ⱪiliwelip, ɵymu-ɵy doⱪurup yürüxni ɵginidu; xundaⱪla ⱨurun bolupla ⱪalmay, ƣǝywǝt ⱪilip, baxⱪilarning ixliriƣa qepilƣaⱪ bolup nalayiⱪ ixlarƣa walaⱪlaydiƣanlardin bolup ⱪelixi mumkin. □ ■ 14 Xuning üqün, bundaⱪ yax tul ayallarning nikaⱨlinip, pǝrzǝnt kɵrüp, ɵy ixliri bilǝn xuƣullinixini halaymǝn. Xundaⱪ ⱪilƣanda, bizgǝ ⱪarxi turƣuqiƣa bizni ⱨǝrⱪandaⱪ ǝyiblǝp-ⱨaⱪarǝtlǝx pursiti qiⱪmaydu. □ ■ 15 Qünki xundaⱪ bǝzi tul ayallar alliⱪaqan etiⱪadtin tenip Xǝytanning kǝynigǝ kirip kǝtti. 16 Əgǝr etiⱪadi bar bir ǝr yaki ayal kixining tul ⱪalƣan tuƣⱪanliri bolsa, u ɵzi ularƣa yardǝm bǝrsun, yüki jamaǝtkǝ qüxmisun. Xundaⱪ bolƣanda, jamaǝt ⱨǝⱪiⱪiy igǝ-qaⱪisiz tul ayallarƣa yardǝm ⱪilalaydu.□

Aⱪsaⱪallar toƣrisida

17 Jamaǝtni yahxi yetǝklǝydiƣan aⱪsaⱪallar, bolupmu Hudaning sɵz-kalamini yǝtküzüx wǝ tǝlim berixtǝ ǝjir singdürgǝnlǝr ikki ⱨǝssǝ ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr ⱪilinsun. □ ■ 18 Qünki muⱪǝddǝs yazmilarda: «Haman tǝpkǝn ɵküzning aƣzini boƣma» wǝ: «Mǝdikar ɵz ⱨǝⱪⱪini elixⱪa ⱨǝⱪliⱪtur» deyilgǝn. □ ■

19 Ikki yaki üq guwaⱨqi ⱨazir bolmiƣuqǝ, aⱪsaⱪal üstidin ⱪilinƣan ǝrzni ⱪobul ⱪilma. □ ■ 20 Əgǝr aⱪsaⱪallardin birsi gunaⱨ sadir ⱪilƣan bolsa, baxⱪilarningmu buningdin ibrǝt elip ⱪorⱪuxi üqün, jamaǝt aldida tǝnbiⱨ berip ǝyibligin.□

21 Hudaning, Mǝsiⱨ Əysaning wǝ Huda talliƣan pǝrixtilǝrning aldida xuni sanga agaⱨ ⱪilip tapilaymǝnki, sǝn bu ǝmrlǝrgǝ ⱨeq ayrimiqiliⱪ ⱪilmay, ⱨeqⱪandaⱪ ixta bir tǝrǝpkǝ yan basmay ⱪǝt’iy ǝmǝl ⱪilƣin.■

22 Birawning uqisiƣa ⱪolungni ⱪoyuxⱪa aldirap kǝtmǝ; baxⱪilarning gunaⱨliriƣa xerik bolma. Ɵzüngni pak tutⱪin □ ■ 23 (axⱪazining yahxi bolmiƣanliⱪi, xundaⱪla sǝn daim aƣriydiƣan bolƣaqⱪa, sula iqiwǝrmǝy, bir’az xarabmu iqip bǝrgin). □ ■ 24 Bǝzi kixilǝrning gunaⱨliri burunla eniⱪ, xundaⱪla soraⱪ künigiqǝ saⱪlinidu; lekin bǝzilǝrningki ularning kǝynidin ǝgixip baridu, keyin axkarǝ bolidu. □ ■ 25 Huddi xuningƣa ohxax, bǝzi kixilǝrning güzǝl ǝmǝllirini asanla kɵrüwalƣili bolidu; ⱨazir axkara bolmisa keyin axkarilanmay ⱪalmaydu.□

■5:1 Law. 19:32.

□5:3 «ⱨǝⱪiⱪiy tul ayallarni ⱨɵrmǝtlǝp, ularning ⱨalidin hǝwǝr al» — «ⱨǝⱪiⱪiy tul ayallar» muxu yǝrdǝ eridin juda bolƣan, ⱪiyinqliⱪta turƣan ayallarni kɵrsitidu. «Ⱨɵrmǝtlǝp, ularning ⱨalidin hǝwǝr al» grek tilida birla sɵz bilǝn ipadilinidu.

■5:4 Yar. 45:10,11; Mat. 15:4; Mar. 7:10; Əf. 6:1, 2.

■5:5 Luⱪa 2:36; 1Kor. 7:32.

■5:8 Gal. 6:10.

□5:9 «Tul ayal tizimƣa elinsa, yexi atmixtin tɵwǝn bolmasliⱪi, birla ǝrning ayali bolƣan boluxi kerǝk...» — «tul ayal tizimƣa elinsa» degǝndiki «tizim» bǝlkim jamaǝt iqidiki alaⱨidǝ yardǝm alƣuqi tul ayallarning tizimini kɵrsitidu. Ularning yǝnǝ bǝlkim alaⱨidǝ dua wǝ baxⱪa ⱨajǝtmǝnlǝrni yoⱪlax hizmǝtliri bar idi; yǝnǝ kelip ular ⱪaytidin toy ⱪilmasliⱪⱪa wǝdǝ ⱪilixi kerǝk boluxi mumkin (12-ayǝtni kɵrüng). «Birla ǝrning ayali bolƣan boluxi kerǝk» degǝnning «birla ǝrlik bolƣan boluxi kerǝk» yaki «ɵz erigǝ sadiⱪ bolƣan boluxi kerǝk» degǝn baxⱪa birhil qüxǝnqisi bar.

□5:10 «yǝnǝ güzǝl ǝmǝlliri bilǝn tǝriplǝngǝn boluxi, ... muⱪǝddǝs bǝndilǝrning putlirini yuyup ⱪoyƣan... ɵzini ⱨǝrhil hǝyr-sahawǝt ixliriƣa beƣixliƣanlar boluxi kerǝk» — «muⱪǝddǝs bǝndilǝrning putlirini yuƣan»: — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, «put yuyux» Ottura Xǝrⱪtiki ɵrp-adǝtlǝrdin idi, sǝpǝrdin kǝlgǝn meⱨmanlarni ⱪizƣinliⱪ bilǝn kütüxni bildürǝtti. Bu ixning ɵzi bǝlkim baxⱪa etiⱪadqilarning hizmitidǝ kǝmtǝrlik bilǝn boluxning yahxi bǝlgisi idi («Yuⱨ.» 13:1-17ni kɵrüng).

■5:10 Yar. 18:4; 19:2; Luⱪa 7:38,44; 1Pet. 4:9.

□5:12 «... ular dǝslǝp bǝrgǝn wǝdisigǝ hilapliⱪ ⱪilix sǝwǝblik ǝyiblik bolidu» — «dǝslǝp bǝrgǝn wǝdisi» bǝlkim ularning ⱨǝrbirining «Əysa Mǝsiⱨ üqün jamaǝtning hizmitidǝ bolimǝn, ⱪayta toy ⱪilmaymǝn» degǝndǝk bir wǝdisini kɵrsitixi mumkin. 9-ayǝtni yǝnǝ kɵrüng.

□5:13 «Uning üstigǝ ular ⱨurunluⱪni adǝt ⱪiliwelip, ɵymu-ɵy doⱪurup yürüxni ɵginidu; xundaⱪla ⱨurun bolupla ⱪalmay, ƣǝywǝt ⱪilip, baxⱪilarning ixliriƣa qepilƣaⱪ bolup nalayiⱪ ixlarƣa walaⱪlaydiƣanlardin bolup ⱪelixi mumkin» — demǝk, ǝgǝr undaⱪ mayilliⱪi bolƣan tul ayallarƣa jamaǝt tǝripidin iⱪtisadiy yardǝm berilgǝn bolsa («tizimlansa»), ular tehimu xundaⱪ yolda mengip ketixi mumkin.

■5:13 Tit. 2:3.

□5:14 «bizgǝ ⱪarxi turƣuqiƣa bizni ⱨǝrⱪandaⱪ ǝyiblǝp-ⱨaⱪarǝtlǝx pursiti qiⱪmaydu» — «bizgǝ ⱪarxi turƣuqi» Xǝytanning ɵzini yaki yǝr yüzidǝ Injilƣa ⱪarxi qiⱪⱪanlarni kɵrsitidu.

■5:14 1Kor. 7:9.

□5:16 «Əgǝr etiⱪadi bar bir ǝr yaki ayal kixi...» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ pǝⱪǝt «etiⱪadqi ayal kixi...» deyilidu.

□5:17 «Jamaǝtni yahxi yetǝklǝydiƣan aⱪsaⱪallar, bolupmu Hudaning sɵz-kalamini yǝtküzüx wǝ tǝlim berixtǝ ǝjir singdürgǝnlǝr ikki ⱨǝssǝ ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr ⱪilinsun» — Injilda «aⱪsaⱪallar» degǝnning baxⱪa hil ipadisi «yetǝkqilǝr». «Filippiliⱪlarƣa»diki «kirix sɵz», xundaⱪla «Tebirlǝr»nimu kɵrüng. «Ikki ⱨǝssǝ ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr ⱪilinsun» — demǝk, ⱨǝm jamaǝtning qongⱪur izzitigǝ wǝ layiⱪ bolƣan iⱪtisadiy yardǝmgǝ muyǝssǝr bolsun (qünki tǝlim berixtǝ wǝ jamaǝttin hǝwǝr elixta ǝstayidil bolux daim kɵp waⱪitliri sǝrp ⱪilinidu).

■5:17 Rim. 15:27; 1Kor. 9:11; Gal. 6:6; Fil. 2:29; 1Tes. 5:12; Ibr. 13:17.

□5:18 «Haman tǝpkǝn ɵküzning aƣzini boƣma» ... «Mǝdikar ɵz ⱨǝⱪⱪini elixⱪa ⱨǝⱪliⱪtur»... — Tǝwrat, «Ⱪan.» 25:4 wǝ Injil, «Luⱪa» 10:7.

■5:18 Law. 19:13; Ⱪan. 24:14; 25:4; Mat. 10:10; Luⱪa 10:7; 1Kor. 9:9.

□5:19 «Ikki yaki üq guwaⱨqi ⱨazir bolmiƣuqǝ, aⱪsaⱪal üstidin ⱪilinƣan ǝrzni ⱪobul ⱪilma» — Tǝwrat, «Ⱪan.» 17:6, 19:5ni kɵrüng.

■5:19 Ⱪan. 19:15.

□5:20 «Əgǝr aⱪsaⱪallardin birsi gunaⱨ sadir ⱪilƣan bolsa, baxⱪilarningmu buningdin ibrǝt elip ⱪorⱪuxi üqün, jamaǝt aldida tǝnbiⱨ berip ǝyibligin» — «baxⱪilarningmu buningdin ibrǝt elip ⱪorⱪuxi üqün...»: — demǝk, ⱪalƣan aⱪsaⱪallar ibrǝt alsun.

■5:21 Ⱪan. 17:4; 19:18; Rim. 1:9; 9:1; 2Kor. 1:23; 11:31; Gal. 1:20; Fil. 1:8; 1Tes. 2:5; 5:27; 1Tim. 6:13.

□5:22 «Birawning uqisiƣa ⱪolungni ⱪoyuxⱪa aldirap kǝtmǝ» — «birawning uqisiƣa ⱪolungni ⱪoyux» degǝn ⱨǝrikǝt, birsini jamaǝtkǝ yetǝkqilik wǝzipisigǝ tǝyinlǝx, kesǝl adǝmni saⱪaytix yaki baxⱪa alaⱨidǝ bir dua ⱪilix üqün «Mǝn Huda aldida bu adǝm bilǝn bir bolimǝn» degǝnni ipadilǝydu. «baxⱪilarning gunaⱨliriƣa xerik bolma» — bu sɵz aldinⱪi: «Birawning uqisiƣa ⱪolungni ⱪoyuxⱪa aldirap kǝtmǝ» degǝn sɵzgǝ baƣliⱪ. Qünki undaⱪ ⱨǝrikǝt ⱪol ⱪoyƣuqi kixi dua ⱪilinƣan kixi üqün: «I Huda, mǝn bu kixi bilǝn mǝs’uliyǝttǝ bir bolay» degǝn duani bildüridu. Əmma «baxⱪilarning gunaⱨliriƣa xerik bolma» degǝnning baxⱪa tǝrǝpliri bar, ǝlwǝttǝ.

■5:22 Ros. 6:6; 8:17; 13:3; 19:6; 1Tim. 4:14; 2Tim. 1:6.

□5:23 «axⱪazining yahxi bolmiƣanliⱪi, xundaⱪla sǝn daim aƣriydiƣan bolƣaqⱪa, sula iqiwǝrmǝy, bir’az xarabmu iqip bǝrgin» — Pawlus bu sɵzini bǝlkim yuⱪiriⱪi «ɵzüngni pak tutⱪin» degǝnlikidǝ ⱨajiti bolmiƣan pǝrⱨizlǝr bolmisun dǝp Timotiyning kesilini kɵzlǝp eytidu.

■5:23 Zǝb. 104:15

□5:24 «Bǝzi kixilǝrning gunaⱨliri burunla eniⱪ, xundaⱪla soraⱪ künigiqǝ saⱪlinidu; lekin bǝzilǝrningki ularning kǝynidin ǝgixip baridu, keyin axkarǝ bolidu» — buning mǝnisi bǝlkim: «Bǝzi kixilǝrning gunaⱨlirini asanla kɵrüwalƣili bolidu ⱨǝm ularning qoⱪum soraⱪⱪa tartilixi eniⱪ. Lekin, bǝzi kixilǝrning gunaⱨliri bolsa pǝⱪǝt keyin, soraⱪtila axkara bolidu». Xuning üqün Timotiy baxⱪilarƣa «ⱪol ⱪoyux»ta daim pǝhǝs bolup, ǝtrapliⱪ oylixi kerǝk.

■5:24 Gal. 5:19.

□5:25 «bǝzi kixilǝrning güzǝl ǝmǝllirini asanla kɵrüwalƣili bolidu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «bǝzi kixilǝrning güzǝl ǝmǝlliri soraⱪtin awwal kɵrünǝrlik bolidu».