◼2:2 «Сениң әҗир-әмәллириңни, тартқан җапалириңни һәм сәвир-тақитиңни, рәзил адәмләрниң қилмишлириға чидап туралмайдиғанлиғиңни... билимән» — бу толуқ сөз әлчигә ейтилғини билән шүбһисизки, пүткүл җамаәткә (бир адәм сүпитидә) ейтилиду.
◼2:5 «... болмиса йениңға келимән вә товва қилмисаң чирақдениңни җайидин йөткиветимән» — Әфәсуста һазир җамаәт болмайла қалмай, һәтта шәһәр өзи харабилик болиду.
◼2:6 «Мән Өзүм нәпрәтлинидиған Николас тәрәпдарлириниң қилмишлиридин сәнму нәпрәтлинисән» — «Николас тәрәпдарлири»ниң ким екәнлиги һазир ениқ әмәс. Бәзиләр уларни «Рос.», 5:6-айәттики «Николас» исимлиқ җамаәт хизмәткари билән мунасивәтлик дәп қарайду; лекин бизниңчә буниңға ениқ испат тепилмиди. Һеч болмиғанда улар етиқатчиларни җинсий бузуқлуққа аздурмақчи болған еди (14-15-айәтни көрүң).
◼2:8 «Измир» — кона исми «Смирна».
◘2:8 Йәш. 41:4; 44:6; Вәһ. 1:17.
◼2:9 «... Йәһудий әмәс туруп өзлирини Йәһудий дәвалған, Шәйтанниң бир синагоги болғанларниң төһмәтлириниму билимән» — император Домитиян һөкүм сүргән бәзи вақитларда бириси өзиниң Йәһудий екәнлигини испатлиялса, зиянкәшликкә учримаслиғи керәк дегән бир қанун күчкә егә еди; шүбһисизки, бәзи «етиқатчилар» вә башқилар бу қанундин қалаймиқан пайдилинип зиянкәшликтин қечип, шундақла башқиларғиму зиян йәткүзгән еди.
◼2:14 «мунасивәтлик айәтләр» — «Чөл.» 22-24-бап, 31:16.
◘2:14 Чөл. 22:23; 24:14; 25:1; 31:16.
◘2:16 Йәш. 49:2; Әф. 6:17; Ибр. 4:12; Вәһ. 1:16.
◼2:17 «ғәлибә қилғучилар болса йошуруп қойған маннадин беримән вә һәр биригә бирдин ақ таш беримән» — «манна» — Исраиллар чөл-баяванда жүргән вақтида Худа уларға асмандин чүшүргән күндүлүк узуқлуқ еди («Мис.» 16:32-36-айәтләргә вә «Юһ.» 6:48-58-айәтләргә қаралсун).
◼2:20 «мунасивәтлик айәтләр» — «1Пад.» 16-, 18-19-, 21-бап.
◼2:22 «мана, Мән уни еғир кесәл орниға ташлап ятқузимән» — грек тилида: «мана, Мән уни кариватқа ташлаймән».
◼2:23 «униң пәрзәнтлириниму әҗәллик кесәл билән уримән» — «пәрзәнтлири» болса җисманий яки роһий җәһәттинму болуши мүмкин. «барлиқ җамаәтләр нийәт-нишанларни вә қәлбләрни күзитип тәкшүргүчиниң Өзүм екәнлигимни... билиду» — «нийәт-нишанлар» — грек тилида «бөрәкләр» билән ипадилиниду. «мунасивәтлик айәт» — «Йәр.» 17:10.
◘2:23 1Сам. 16:7; 1Тар. 28:9; 29:17; Зәб. 7:10; 61:13; Йәр. 11:20; 17:10; 32:19; Мат. 16:27; Рос. 1:24; Рим. 2:6; 14:12; 2Кор. 5:10; Гал. 6:5; Вәһ. 20:12.
◼2:27 «У уларни төмүр калтәк билән падичидәк башқуруп,...» — яки «У уларни шаһанә төмүр һаса билән падичидәк башқуруп,... ». «У уларни ... сапал қачиларни уруп чаққандәк тар мар қилиду» — бу айәт «Зәб.» 2:9-айәттин елинған болуп, бу йәрдики «улар» Худа билән қаршилашқан «ят әлләр»ни көрситиду. «мунасивәтлик айәтләр» — «Зәб.» 2:8-9, «Вәһ.» 12:5, 19:15.
◘2:27 Зәб. 2:8-9; Вәһ. 12:5, 19:15